三才 發表於 2013-6-1 07:35:16

【漢語大詞典●已】

本帖最後由 三才 於 2013-6-1 07:43 編輯 <br /><br /><P align=center><B><FONT size=5>【<FONT color=red>漢語大詞典●已</FONT>】</FONT>
<P><BR>①[yǐㄧˇ]</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>[『廣韻』羊己切,上止,以。]</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>[『廣韻』羊吏切,去志,以。]</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>1.停止。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『詩·鄭風·風雨』:“風雨如晦,雞鳴不已。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>鄭玄箋:“已,止也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『荀子·宥坐』:“已此三者,然後刑可即也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>楊倞注:“已,止。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>唐白居易『云居寺孤桐』詩:“一株靑玉立,千葉綠雲委,亭亭五丈餘,高意猶未已。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『老殘遊記』第十四回:“若不廢民墊,河患無已時。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>魯迅『呐喊·自序』:“在我自己,本以爲現在是已經幷非一個切迫而不能已於言的人了。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>2.完畢。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『戰國策·齊策二』:“左右惡張儀,曰:‘儀事先王不忠。’</STRONG><STRONG>言未已,齊讓又至。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『史記·樗里子甘茂列傳』:“蘇代許諾,遂致使於秦,已,因說秦王曰:‘甘茂非常士也。’”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>宋陸遊『老學庵筆記』卷三:“隣有住庵僧召老葉飯,飯已,亟辭歸。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>魯迅『書信集·致蔣抑卮』:“然觀已,即歸寓大嚙,健飯如恒,差足自喜。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>3.終於。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『荀子·解蔽』:“其所以貫理焉,雖億萬已不足以浹萬物之變。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>兪樾『諸子平議·荀子三』:“已猶終也。</STRONG><STRONG>言終不足以浹萬物之變也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>漢王充『論衡·幸偶』:“舜尙遭堯受禪,孔子已死於闕里。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>4.罷了,算了。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『史記·孟嘗君列傳』:“孟嘗君不西則已,西入相秦則天下歸之。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『漢書·陳勝傳』:“且壯士不死則已,死則舉大名耳。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>宋李格非『〈洛陽名園記〉跋』:“天下常無事則已,有事則洛陽先受兵。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>5.罷免,黜退。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『論語·公冶長』:“令尹子文三仕爲令尹,無喜色;</STRONG><STRONG>三已之,無慍色。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>皇侃義疏:“已,謂黜止也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『史記·五帝本紀』:“堯曰:‘鯀負命毀族,不可。’</STRONG><STRONG>嶽曰:‘異哉,試不可用而已。’”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>張守節正義引孔安國曰:“已,退也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>唐包佶『酬於侍郞湖南見寄十四韻』:“九遷歸上路,三已契愚衷。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>6.謂病愈;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>治愈。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『山海經·西山經』:“其上有木焉,名曰文莖,其實如棗,可以已聾。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『呂氏春秋·至忠』:“王叱而起,疾乃遂已。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>高誘注:“已,除愈也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『史記·扁鵲倉公列傳』:“一飲汗盡,再飲熱去,三飲病已。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>7.太;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>過分。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『詩·唐風·蟋蟀』:“無已大康,職思其居!”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>毛傳:“已,甚也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『管子·戒』:“其爲人也,好善而惡惡已甚,見一惡終身不忘。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>尹知章注:“已,猶太也。</STRONG><STRONG>言憎惡惡人太甚。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『史記·白起王翦列傳』:“將軍之乞貸,亦已甚矣。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>唐韓愈『原毀』:“舉其一不計其十,究其舊不圖其新,恐恐然惟懼其人之有聞也,是不亦責於人者已詳乎!”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>8.已經。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『論語·微子』:“道之不行,已知之矣。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『史記·高祖本紀』:“老父已去,高祖適從旁舍來。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『水滸傳』第二六回:“小人本待聲張起來,只是又沒苦主。</STRONG><STRONG>他的娘子,已自道是害心疼病死了。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>聞一多『李白之死』詩:“他的力已盡了,氣已竭了。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>9.已往,從前。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>參見“已事”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>10.隨后,旋即。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『史記·項羽本紀』:“韓王成無軍功,項王不使之國,與俱至彭城,廢以爲侯,已又殺之。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>明歸有光『項脊軒志』:“庭中始爲籬,已爲牆,凡再變矣。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>11.又。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>南朝宋劉義慶『世說新語·德行』:“周子居常云:‘吾時月不見黃叔度,則鄙吝之心,已復生矣。’”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>南朝宋劉義慶『世說新語·排調』:“嵇、阮、山、劉在竹林酣飲。</STRONG><STRONG>王戎後往。</STRONG><STRONG>步兵曰:‘俗物已復來敗人意。’”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>12.不許;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>不承諾。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『禮記·表記』:“口惠而實不至,怨菑及其身。</STRONG><STRONG>是故君子與其有諾責也,寧有已怨。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>鄭玄注:“已,謂不許也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『文子·上德』:“扶之與提,謝之與讓,得之與失,諾之與已,相去千里。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>參見“已諾”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>13.必,一定。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『漢書·灌夫傳』:“夫不好文學,喜任俠,已然諾。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>顏師古注:“已,必也。</STRONG><STRONG>謂一言許人,必信之也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>14.與,給予。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『文選·王粲〈贈士孫文始〉』詩:“雖曰無諐,時不我已。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>李善注引鄭玄『毛詩』箋曰:“已,與也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>15.指示代詞。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>此,如此。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『史記·夏本紀』:“敦序九族,衆明高翼,近可遠在已。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>按,『書·皋陶謨』作“邇可遠茲”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『淮南子·道應訓』:“願王察其所謂而自取齊國之政焉。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>已雖無除其患,天地之閒,六合之內,可陶冶而變化也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>16.語氣詞。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>表確定語氣,相當於“了”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『書·洛誥』:“公定,予往已。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『老子』:“天下皆知美之爲美,斯惡已;</STRONG><STRONG>皆知善之爲善,斯不善已。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『史記·貨殖列傳』:“夫神農以前,吾不知已。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>17.語氣詞。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>表肯定而帶感歎語氣,相當於“啊”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『戰國策·秦策三』:“此亦淖齒李兌之類已。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>按,『史記·范雎蔡澤列傳』作“也”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『漢書·藝文志』:“使其人遭明王聖主,得其所折中,皆股肱之材已。”<BR></STRONG><STRONG><BR>顏師古注“已,語終辭。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>淸黃丕烈『〈嵇康集〉跋』:“後人式微,物多散佚,可慨已!”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>18.語氣詞。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>用於句首。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『書·大誥』:“已!</STRONG><STRONG>予惟小子。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>孔傳:“已,發端歎辭也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『莊子·庚桑楚』:“已!</STRONG><STRONG>我安逃此而可?”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>19.同“以”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>表示時間、方位、數量的界限。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『孫子·作戰』:“故車戰,得車十乘已上,賞其先得者。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『漢書·文帝紀』:“年八十已上賜米人月一石,肉二十斤,酒五斗。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『儒林外史』第五回:“到了中秋已後,醫家都不下藥了。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>20.同“以”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>因;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>因爲。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『墨子·尙賢中』:“桀、紂、幽、厲之所以失措其國家、傾覆其社稷者,已此故也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『荀子·非相』:“人之所以爲人者,何已也?</STRONG><STRONG>曰:‘以其有辨也。’”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>楊倞注:“已,與以同。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『西遊記』第四五回:“行者坐在上面,聽見說出這話兒來,已此識破了。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG></STRONG></P></B>
頁: [1]
查看完整版本: 【漢語大詞典●已】