豐碩 發表於 2013-3-12 17:11:28

【漢語大詞典●徒】

<P align=center>【漢語大詞典●徒】<p><br>
①[túㄊㄨˊ]</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
[『廣韻』同都切,平模,定。]</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
1.步行。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『易·賁』:“賁其趾,舍車而徒。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>李鼎祚集解引虞翻曰:“徒,步行也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>三國魏曹丕『黎陽作』詩之二:“我徒我車,涉此艱阻。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>唐韓愈『畫記』:“騎而驅涉者二人,徒而驅牧者二人。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>宋范成大『吳船錄』卷下:“至此即捨舟而徒,不兩旬可至成都。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>淸兪樾『春在堂隨筆』卷六:“余足力最弱,城市中雖半里之地,不能舍車而徒。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
2.步兵。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『詩·魯頌·閟宮』:“公徒三萬,貝胄朱綅。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>朱熹集傳:“徒,步卒也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『孫子·行軍』:“塵高而銳者,車來也:卑而廣者,徒來也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
3.泛指兵卒。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>晉潘嶽『關中詩』:“翹翹趙王,請徒三萬。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
4.古代官府中供使役的人。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『周禮·天官·序官』:“胥十有二人,徒百有二十人。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>賈公彦疏:“胥,有才智,爲什長;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
徒,給使役,故一胥十徒也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>孫詒讓正義:“胥、徒雖亦爲庶人在官,而不得爲士,以其爲受役之民也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『荀子·王霸』:“使衣服有制,宮室有度,人徒有數,喪祭械用皆有等宜。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
5.古代五刑之一。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>即徒刑。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『新唐書·刑法志序』:“其用刑有五……三曰徒。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>宋司馬光『上謹習疏』:“其餘民事,皆委之州縣,一斷於法,或法重情輕,情重法輕,可殺可徒,可宥可赦,幷聽本州申奏,決之朝廷。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『淸史稿·刑法志二』:“『明律』淵源唐代,以笞、杖、徒、流、死爲五刑。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
6.引申爲罪,苦難。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>元王氏『粉蝶兒·寄情人』套曲:“怎不教我心中怒。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>你在錢堆受用,撇我在水面遭徒。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
7.服徭役的犯人。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『史記·高祖本紀』:“高祖以亭長爲縣送徒酈山,徒多道亡。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>南朝宋劉義慶『世說新語·德行』:“劉道眞嘗爲徒,扶風王駿以五百疋布贖之。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>劉孝標注:“徒,罪役作者。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>唐柳宗元『封建論』:“負鋤梃謫戍之徒,圜視而合從,大呼而成群。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
8.徒眾。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『書·仲虺之誥』:“簡賢附勢,寔繁有徒。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>孔穎達疏:“賢而無勢則略之,不賢有勢則附之,若是者繁多有徒衆,無道之世所常。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『大戴禮記·子張問入官』:“故水至淸則無魚,人至察則無徒。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>南朝宋范曄『宦者傳論』:“同弊相濟,故其徒有繁。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>明葉憲祖『鸞鎞記·合譖』:“那酸丁慣作波瀾,播流言,徒實繁。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
9.同類的人。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『漢書·東方朔傳』:“今世之處士,魁然無徒,廓然獨居。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>宋梅堯臣『四月二十七日與王正仲飲』詩:“如今舊友已無幾,歲晩得子欣爲徒。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>金王若虛『送彭子升之任冀州序』:“古之君子,有道相爲徒,而其徒相爲用,故能有濟也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>淸黃生『義府』卷上:“孟子、仲尼之徒,徒,猶屬也,非師徒之徒。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>后多含貶義。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>唐杜甫『課伐木引』序:“賓客憂害馬之徒,苟活爲幸,可默息已。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>張天翼『脊背與奶子』三:“我一定要整頓整頓這風氣,給那些相信邪說的無恥之徒看看!”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
10.弟子,門徒。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『論語·先進』:“非吾徒也。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>小子鳴鼓而攻之,可也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>南朝梁劉勰『文心雕龍·練字』:“夫『爾雅』者,孔徒之所纂,而『詩』『書』之襟帶也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
11.信仰某種宗教的人。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>如:教徒,信徒。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
12.類,同類。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『莊子·人間世』:“內直者,與天爲徒。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>成玄英疏:“共自然之理而爲徒類。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>漢晁錯『舉賢良對策』:“故衆生之類無不覆也,根著之徒無不載也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>北齊顏之推『顏氏家訓·書證』:“古無二字,又多假借,以中爲仲,以說爲悅,以召爲邵,以閒爲閑,如此之徒,亦不勞改。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>唐劉知幾『史通·暗惑』:“如‘積甲與熊耳山齊’者,抑亦‘血流漂杵’之徒歟!”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
13.空。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『左傳·襄公二十五年』:“齊師徒歸。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>杜預注:“徒,空也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>參見“徒手”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
14.事。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『管子·七法』:“貨上流,則官徒毀。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>尹知章注:“徒,事也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
15.副詞。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>徒然,白白地。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>南朝宋鮑照『擬古』詩之四:“空謗齊景非,徒稱夷叔賢。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>宋陳造『望夫山』詩:“野花徒自好,江月爲誰白。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>葉聖陶『倪煥之』十二:“與其徒費唇舌,不如經過法律手續來得干脆。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
16.副詞。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>但;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
僅;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
只。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『孟子·公孫丑下』:“王如用予,則豈徒齊民安,天下之民舉安。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>三國魏劉劭『人物志·英雄』:“徒英而不雄,則雄材不服也;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
徒雄而不英,則智者不歸往也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>唐王昌齡『擊磬老人』詩:“誰識野人意,徒看春草芳。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>宋王安石『白溝行』:“棘門、灞上徒兒戲,李牧、廉頗莫更論。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>淸繆艮『沈秀英傳』:“徒以淪落天涯,惺惺相惜,而彌留之際,猶念鄙人,泉路茫茫,恨何如也!”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
17.副詞。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>乃;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
竟。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『荀子·子道』:“女謂夫子爲有所不知乎?</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG> 夫子徒無所不知。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>唐劉肅『大唐新語·舉賢』:“<蕭至忠>及登廊廟,居亂后邪臣之間,不失其正。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>出爲晉州刺史,甚有異績。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>晩徒失職,爲太平公主所引,與之圖事,以及於禍害。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
18.通“塗”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>途徑。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『老子』:“生之徒十有三,死之徒十有三。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>高亨正詁引馬敘倫曰:“徒爲步道。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『說文』無塗途二字,蓋徒即塗途本字也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>漢揚雄『太玄·夷』:“夷其牙,或飫之徒。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>兪樾『諸子平議·揚子〈太玄〉』:“徒蓋塗之叚字。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>嚴復『原強』:“客謂物強者死徒,事窮者勢反,固也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>

頁: [1]
查看完整版本: 【漢語大詞典●徒】