豐碩 發表於 2013-2-5 20:20:16

【漢語大詞典●在】

<P align=center>【漢語大詞典●在】<p><br>
①[zàiㄗㄞˋ]</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
[『廣韻』昨代切,去代,從。]</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
[『廣韻』昨宰切,上海,從。]</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
亦作“扗”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
1.存在;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
在世。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『論語·學而』:“父在,觀其志;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
父沒,觀其行。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『淮南子·原道訓』:“無所不充,無所不在。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>唐杜甫『羌村』詩之一:“妻孥怪我在,驚定還拭淚。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>曹禺『王昭君』第二幕:“是的,那時先帝還在,陛下還沒有繼承大位。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
2.指保存。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>銀雀山漢墓竹簡『孫臏兵法·見威王』:“戰勝,則所以在亡國而繼絶世也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
3.居於;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
處於。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『易·乾』:“居上位而不驕,在下位而不憂。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>晉張華『情詩』:“處歡惜夜促,在戚怨宵長。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>宋蘇軾『題西林壁』詩:“不識廬山眞面目,只緣身在此山中。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
4.引申爲合乎。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>克非『火星,閃閃到天明』:“吐出來的話……全都在情在理。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
5.擔任。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>參見“在事”、“在職”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
6.停留;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
逗留。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>唐杜甫『江亭』詩:“水流心不競,雲在意俱遲。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>艾蕪『紅豔豔的罌粟花』:“我們年靑人嘛,總想到外面走走。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>早知這地方不好在,我也不來了。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
7.加入;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
屬於。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>孫犁『鄕里舊聞』三:“又過了不久,傳說菜虎一家在了教。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
8.終,終結。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『左傳·昭公十二年』:“昭子曰:‘必亡。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>宴語之不懷,寵光之不宣,令德之不知,同福之不受,將何以在?’”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>洪亮吉詁引『爾雅』:“在,終也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
9.處所。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>晉陶潛『飲酒』詩之一:“衰榮無定在,彼此更共之。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『遼史·營衛志上』:“無日不營,無在不衛。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>淸黃爵滋『嚴塞漏厄以培國本折』:“上自官府、搢紳,下至工商優隸,以及婦女、僧尼、道士,隨在吸食。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>置買煙具,爲市日中。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
10.由於;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
取決於。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『書·湯誥』:“其爾萬方有罪,在予一人。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>唐韓愈『符讀書城南』詩:“木之就規矩,在梓匠輪輿。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>淸黃垍『短歌行』:“爲之在人,成之在天。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>魏巍『東方』第五部第八章:“打上打不上,那就在你了。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
11.察知;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
審察。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『書·舜典』:“在璿璣玉衡,以齊七政。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>孔傳:“在,察也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『左傳·文公十二年』:“趙有側室曰穿,晉君之婿也,有寵而弱,不在軍事。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>杜預注:“又未嘗涉知軍事。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『淮南子·道應訓』:“得其精而忘其粗,在內而忘其外。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
12.善於;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
擅長。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『墨子·大取』:“聖人不爲其室臧之,故在於臧。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>吳汝綸注:“在猶善也。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>聖人藏富於民,不藏於室,故善於藏。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
13.存問;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
慰問。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『左傳·襄公二十六年』:“二三子皆使寡人聞衛國之言,吾子獨不在寡人。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>杜預注:“在,存問之。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『大戴禮記·曾子立事』:“存往者,在來者。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
14.在乎;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
看重。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>元無名氏『馮玉蘭』第四折:“我那在這些酒食。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『紅樓夢』第一回:“讀書人不在‘黃道’‘黑道’,總以事理爲要。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
15.聽憑;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
由。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『史記·蘇秦列傳』:“大王誠能聽臣,臣請令山東之國奉四時之獻,以承大王之明詔,委社稷,奉宗廟,練士厲兵,在大王之所用之。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『醒世姻緣傳』第七五回:“這都在不得我,你還合童奶奶那頭商議去。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
16.介詞。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>表示動作、行爲進行的處所、時間、范圍或事物存在的位置,有時表示與事物的性質、狀態有關的方面。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『書·洛誥』:“在十有二月,惟周公誕保文武受命。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『史記·十二諸侯年表』:“齊、晉、秦、楚其在成周微甚,封或百里或五十里。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>唐白居易『凶宅』詩:“長安多大宅,列在街東西。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>明張居正『請蠲積逋以安民生疏』:“夫以當年之所入,完當年之所供。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>在百姓,易於辦納;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
在有司,易於催徵。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>陳毅『讀時下雜文因憶魯迅』詩:“成績與缺點,樣樣計在內。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
17.副詞。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>表示行爲動作正在進行。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>元盍西村『醉中天』曲:“獨倚屛山漫嘆息,在把燈剔。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>巴金『探索集·“思想復雜”』:“一切都會變,一切都在變。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>我也在變。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>魏巍『東方』第六部第九章:“同志們有的在抽煙,有的在吃干糧。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
18.助詞。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>表示行爲動作的持續或情況的存在。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>唐杜甫『江畔獨步尋花』詩之二:“詩酒尙堪驅使在,未須料理白頭人。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『古今小說·宋四公大鬧禁魂張』:“公公害病未起在,等老子入去傳話。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
19.猶些許。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>宋楊萬里『小集食藕極嫩』詩:“比雪猶鬆在,無絲可得飄。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
20.和“所”連用,表示強調,其下多連“不”、“難”等否定詞。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>張天翼『兒女們』:“爲了大家的生命財產,公司倒了也在所不惜。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>如:在所不辭;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
在所難免。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
21.通“載”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『國語·周語上』:“今三川實震,是陽失其所而鎮陰也。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>陽失而在陰,川源必塞;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
源塞,國必亡。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>兪樾『群經平議·國語一』:“‘在’、‘載’古得通用,陽失而載陰,謂陽在陰下以陽載陰也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
22.通“宰”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>參見“在斯”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
23.通“纔”、“才”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『漢書·賈誼傳』:“長沙迺在二萬五千戶耳,功少而最完,勢疏而最忠,非獨性異人也,亦形勢然也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>按,漢賈誼『新書·藩強』“迺在”作“乃纔”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>王念孫『讀書雜志·漢書九』:“‘在’讀爲纔。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『廣韻』:‘纔,僅也。’</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>言僅二萬五千戶也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>

頁: [1]
查看完整版本: 【漢語大詞典●在】