豐碩 發表於 2013-1-12 21:36:47

【漢語大詞典●乃】

<P align=center>【漢語大詞典●乃】<p><br>
①[nǎiㄋㄞˇ]</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
[『廣韻』奴亥切,上海,泥。]</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
亦作“廼”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
1.代詞。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>你;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
你的。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『書·舜典』:“帝曰:‘格!</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG> 汝舜。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>詢事考言,乃言厎可績,三載。’”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>孔傳:“乃,汝。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『左傳·僖公十二年』:“往踐乃職,無逆朕命。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
2.代詞。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>其,他的。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『後漢書·宋漢傳』:“太中大夫宋漢淸修雪白,正直無邪……予錄乃勳,引登九列。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『紅樓夢』第四回:“令其讀書,較之乃兄,竟高十倍。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>茅盾『鍛煉』三:“便是深知乃兄爲人的仲平也覺得這樣的‘好整以暇’未免過了點分。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
3.代詞。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>如此;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
這樣。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『莊子·大宗師』:“孟孫氏特覺人哭亦哭,是自其所以乃。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>王先謙集解:“乃,猶言如此。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>南朝宋劉義慶『世說新語·賞譽』:“謝車騎問謝公:‘眞長性至峭,何足乃重?’”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
4.副詞。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>就是;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
原來是;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
才是。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『孟子·梁惠王上』:“無傷也,是乃仁術也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『史記·孟嘗君列傳』:“始以薛公爲魁然也,今視之,乃眇小丈夫耳。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>淸秋瑾『〈中國女報〉發刊辭』:“危險而不知危險,是乃眞危險。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
5.副詞。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>却。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『書·康誥』:“有厥罪小,乃不可不殺。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『詩·鄭風·山有扶蘇』:“不見子都,乃見狂且。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>唐韓愈『師說』:“巫醫樂師百工之人,君子不齒,今其智乃反不能及,其可怪也歟!”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>淸王士禛『香祖筆記』卷十:“吾鄕三十年前冬至節祀先賀歲,與除夕、元旦同,近乃不行,亦不知其所以然也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>葉聖陶『窮愁』:“後至者乃弗及遁。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
6.副詞。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>竟然;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
居然。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『戰國策·齊策四』:“先生不羞,乃有意欲爲收責於薛乎?”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>晉陶潛『桃花源記』:“問今是何世,乃不知有漢,無論魏晉。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>宋張兪『驪仙記』:“安祿山夷狄賤物,受恩主上,蒙愛貴妃,乃敢悖慢如此!”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>淸梁章钜『歸田瑣記·鼇拜』:“以勢燄熏灼之權奸,乃執於十數小兒之手。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
7.副詞。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>尙且。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『書·大誥』:“厥子乃弗肯堂,矧肯構?”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>漢劉向『新序·雜事五』:“夫政不平也,乃斬伐四國,而說二人乎?”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
8.副詞。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>豈;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
難道。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『左傳·襄公三十年』:“或主彊直,難乃不生?”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>王引之『經傳釋詞』卷六:“乃,猶寧也……雖或主彊直之人,寧不生難乎?”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『公孫龍子·跡府』:“而王一以爲臣,一不以爲臣,則向之所謂士者,乃非士乎?”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
9.副詞。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>僅僅;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
只。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『呂氏春秋·義賞』:“天下勝者衆矣!</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG> 而霸者乃五。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>高誘注:“乃猶裁也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『史記·項羽本紀』:“至東城,乃有二十八騎。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
10.副詞。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>才。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『書·盤庚上』:“若農服田力穡,乃亦有秋。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『戰國策·齊策四』:“先生所爲文市義者,乃今日見之。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>唐韓愈『祭十二郞文』:“年月日,季父愈,聞汝喪之七日,乃能銜哀致誠,使建中遠具時羞之奠,告汝十二郞之靈。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>淸王士禛『池北偶談·談異六·超然琅邪二台』:“又臺下入海十餘里,復有一碑,每海潮退時,乃可見。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
11.副詞。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>始;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
剛剛。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『大戴禮記·保傅』:“古之王者,太子乃生,固舉之禮,使士負之。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>王聘珍解詁:“乃,始也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『禮記·月令』:“<仲春之月>是月也日夜分,雷乃發聲。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>漢賈誼『新書·親疏危亂』:“陛下之臣,雖有悍如馮敬者,乃啓其口,匕首已陷於胷矣。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
12.連詞。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>表幷列。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>而;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
又。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『莊子·養生主』:“奏刀騞然,莫不中音;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
合於『桑林』之舞,乃中『經首』之會。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
13.連詞。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>表進層。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>而且。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『戰國策·韓策二』:“非獨政之能,乃其姉者,亦列女也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>漢董仲舒『春秋繁露·玉杯』:“非直不予,乃少惡之。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
14.連詞。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>表選擇。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>還是。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『漢書·文帝紀』:“意者朕之政有所失而行有過與?</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG> 乃天道有不順,地利或不得,人事多失和,鬼神廢不享與。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
15.連詞。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>表承接。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>於是。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『書·堯典』:“乃命羲和。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>蔡沈集傳:“乃者,繼事之辭。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『史記·陳涉世家』:“守丞死,乃入據陳。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>淸王應奎『柳南隨筆』卷一:“未幾而廟門啟,乃燃香燭入拜。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
16.連詞。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>表轉折。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>然而,可是。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『三國演義』第六六回:“今已得益州,則荊州自應見還,乃皇叔但肯先割三郡。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>明徐弘祖『徐霞客遊記·遊黃山日記』:“時夫僕俱阻險行後,余亦停弗上;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
乃一路奇景,不覺引余獨往。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>淸趙翼『二十二史劄記·史記漢書二』:“使在後世,豈不以妄誕得罪,乃帝反偉之。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
17.連詞。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>表假設。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>若;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
如果。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『書·盤庚中』:“汝萬民乃不生生,曁予一人猷同心。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>王引之『經傳釋詞』卷六:“乃,猶若也……言汝萬民若不生生也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『荀子·成相』:“思乃精,志之榮。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>漢王符『潛夫論·明忠』:“乃張重利以誘民,操大威以驅之,則舉世之人,可令冒白刃而不恨,赴湯火而不難。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>淸黃宗羲『明夷待訪錄·原法』:“乃必欲周旋於此膠彼膝之中以博憲章之餘名,此俗儒之剿說也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
18.助詞。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>無義。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『書·大禹謨』:“乃聖乃神,乃武乃文。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『禮記·雜記下』:“祝稱卜葬虞,子孫曰哀,夫曰乃。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>鄭玄注:“夫曰乃某,卜葬其妻某氏。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>孔穎達疏:“乃者,言之助也。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>妻卑,故假助句,以明夫之尊也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>唐李白『化城寺大鍾銘』:“遂與六曹豪吏,姑熟賢者,乃緇乃黃,鳧趨梵庭,請揚宰君之鴻美。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
19.通“仍”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『國語·吳語』:“邊遽乃至。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>汪遠孫發正:“乃讀爲仍。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『爾雅·釋詁』:‘仍,乃也。’</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『說文』:‘仍從乃聲。’</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>二字古同聲通用。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『史記·匈奴列傳』:“漢復遣大將軍衛靑將六將軍,兵十餘萬騎,乃再出定襄數百里擊匈奴。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『漢書』乃作“仍”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
乃②[ǎiㄞˇ]</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
[『洪武正韻』依亥切,上解]</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
見“欸乃”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『洪武正韻·上解』:“款乃,棹船相應聲。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『正字通·丿部』:“按,款乃本作欸乃,今行舟搖櫓戛軋聲似之。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>柳宗元詩:欸乃一聲山水綠。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>元結『湖南欸乃曲』讀如矮靄是也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>

頁: [1]
查看完整版本: 【漢語大詞典●乃】