楊籍富 發表於 2012-12-3 07:17:43

【中華百科全書●史學●明儒學案】

本帖最後由 楊籍富 於 2012-12-3 07:21 編輯 <br /><br /><P align=center><STRONG><FONT size=5>【<FONT color=red>中華百科全書●史學●明儒學案</FONT>】</FONT></STRONG></P>&nbsp;
<P><STRONG>明儒學案,明遺臣黃宗羲撰。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>宗羲,字太沖,號梨洲。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>尊素之子。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>浙東餘姚人。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>為明清間大儒。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>與顧炎武、王夫之、顏元合稱為明清之際四大儒。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>其學主先窮經,而求事實於史。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>學問淹貫,尤精於史。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>從學者極眾。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>著述極富,其尤著者,為明儒學案、宋元學案二書。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>明儒學案六十二卷,其內容係撰述崇仁、白沙、河東、三原、姚江、浙中王門、江右王門、南中王門、楚中王門、北方王門、粵閔王門、止修、泰州、甘泉、諸儒上、中、下、東林、蕺山,計十九學案。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>凡舉約二百家。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>皆有明一代學人思想家。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>書中於每家先述其生平事蹟,輯其文集語錄,並探討其成學之經過,學術上之主張。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>於其師友門人,源流派別,無不一一敘述詳明。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>其立論頗能以客觀立場,為公平之論述。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>梁啟超謂明儒學案與宋元學案,為宋、元、明三朝理學之總記錄。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>實創作的學術史也。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>按梁氏此論誠非虛語。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>中國之有學術史,實由黃氏啟之也。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>按,明儒之學,大體備於此書。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>明儒學術承宋儒而來。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>宋之理學流衍成為兩派,一為心學,以陸九淵為代表;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>一為理學,以朱熹為代表。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>明儒之學,雖頗盛眾,但無形中有一中心。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>蓋初期由陳白沙(獻章)先生啟其端;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>晚期以劉蕺山(宗周)先生殿其後;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>中間則以王陽明(守仁)先生為其中堅。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>觀全書十九學案中,屬於王門者即居其七,可證其學在有明一代之地位及影響。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>即在今民國時代,為勵力行實踐之精神,以復興民族,仍以陽明學說為十年教訓之資。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>陽明之學,遠宗孟子,近主陸象山(九淵)。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>受陳白沙影響亦不少。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>白沙學案有謂「故有明儒者不失其矩矱者,亦多有之。</STRONG><STRONG>而始作聖之功至先生(白沙)而始明,至文成(陽明諡)而始大。」</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>陽明自謂將為聖人之學。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>有謂「聖人之心以天地萬物為一體。」</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>主推萬物一體之仁,以教天下。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>繼象山之後,闡揚此心即理,無假外求。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>與朱子之即物窮理之說異趣。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>上據孟子良知良能之說,力主致良知以成其仁,並倡知行合一之論,以斥強不知以為知,與不肯力行者流。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>有謂「知是行之始,行是知之成。」</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>「未有知而不行者;</STRONG><STRONG>知而不行,只是未知。」</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>其立論雖與象山心學為一路,其用心實在勉勵人人成聖、成賢、成君子,最後達於禮運大同之境。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>故極力強調人皆可以為堯舜之義。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>梨洲自序謂「羲為明儒學案,上下諸先生淺深各得,醇疵互見,要皆功力之所至,竭其心之萬殊者而後成家。</STRONG><STRONG>於是為之分源別派,使其宗旨歷然。</STRONG><STRONG>…非敢有所增損其間。」</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>(徐文珊)</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>引用:<A href="http://ap6.pccu.edu.tw/Encyclopedia/data.asp?id=703" target=_blank>http://ap6.pccu.edu.tw/Encyclopedia/data.asp?id=703</A>
頁: [1]
查看完整版本: 【中華百科全書●史學●明儒學案】