我本善良 發表於 2012-8-12 16:52:57

【傷寒貫珠集 少陽篇 少陽正治法第一 小柴胡湯証九條54】

<STRONG></STRONG>
<P align=center><FONT size=5><STRONG>【<FONT color=red>傷寒貫珠集 少陽篇 少陽正治法第一 小柴胡湯証九條54</FONT>】</STRONG></FONT></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P><STRONG>傷寒五六日。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>中風。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>往來寒熱。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>胸脅苦滿。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>默默不欲飲食。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>心煩喜嘔,或胸中煩而不嘔,或渴,或腹中痛,或脅下痞硬,或心下悸。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>小便不利,或不渴。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>身有微熱,或咳者,與小柴胡湯主之。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>傷寒五六日中風者,言或傷寒五六日。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>傳至少陽,或少陽本經。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>自中風邪,非既傷寒五六日,而又中於風也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>往來寒熱者,少陽居表裡之間。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>進而就陰則寒。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>退而從陽則熱也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>胸脅苦滿者,少陽之脈,其直者,從缺盆下腋循胸過季脅故也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>默默不欲飲食。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>心煩喜嘔者,木火相通,而膽喜犯胃也,或者,未定之辭,以少陽為半表半裡,其氣有乍進乍退之機,故其病有或然或不然之異,而少陽之病,但見有往來寒熱。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>胸脅苦滿之証。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>便當以小柴胡和解表裡為主。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>所謂傷寒中風,有柴胡証。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>但見一証便是。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>不必悉具是也,此條自太陽篇移入。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>小柴胡湯方 柴胡(半斤) 黃芩(三兩) 人參(三兩) 甘草(三兩) 生薑(三兩) 半夏(半升洗)大棗(十二枚擘) 上七味,以水一斗二升,煮取六升,去滓,再煎取三升。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>溫服一升,日三服。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>加減法若胸中煩而不嘔。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>去半夏、人參,加栝蔞實一枚。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>胸中煩而不嘔者,邪聚於膈而不上逆也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>熱聚則不得以甘補。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>不逆則不必以辛散,故去人參、半夏,而加栝蔞實之寒,以除熱而蕩實也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>若渴者,去半夏,加人參合前成四兩半。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>栝蔞根四兩。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>渴者,木火內煩,而津虛氣燥也,故去半夏之溫燥,而加人參之甘潤。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>栝蔞根之涼苦,以徹熱而生津也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>若腹中痛者,去黃芩,加芍藥三兩。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>腹中痛者,木邪傷土也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>黃芩苦寒。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>不利脾陽。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>芍藥酸寒,能於土中瀉木。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>去邪氣止腹痛也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>若脅下痞硬。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>去大棗,加牡蠣四兩。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>脅下痞硬者,邪聚少陽之募。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>大棗甘能增滿。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>牡蠣鹹能軟堅。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>好古云:牡蠣以柴胡引之,能去脅下痞也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>若心下悸。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>小便不利者,去黃芩,加茯苓四兩。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>心下悸。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>小便不利者,水飲蓄而不行也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>水飲得冷則停。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>得淡則利,故去黃芩,加茯苓。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>若不渴,外有微熱者,去人參,加桂三兩。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>溫覆取微汗愈。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>不渴外有微熱者,裡和而表未解也,故不取人參之補裡,而用桂枝之解外也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>若咳者,去人參、大棗、生薑,加五味子半升。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>乾薑二兩。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>咳者,肺寒而氣逆也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>經曰:肺苦氣上逆,急食酸以收之。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>又曰:形寒飲冷則傷肺,故加五味之酸,以收逆氣。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>乾薑之溫,以卻肺寒。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>參、棗、甘壅,不利於逆,生薑之辛,亦惡其散耳。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>血弱氣盡。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>腠理開。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>邪氣因入,與正氣相摶。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>結於脅下。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>正邪分爭。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>往來寒熱。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>休作有時。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>默默不欲飲食。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>臟腑相連,其痛必下。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>邪高痛下,故使嘔也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>小柴胡湯主之,服柴胡湯已。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>渴者,屬陽明也,以法治之。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>血弱氣盡。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>腠理開。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>謂亡血新產勞力之人。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>氣血不足。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>腠理疏豁,而邪氣乘之也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>邪入必與正相摶,而結於脅下。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>脅下者,少陰之募,而少陰者,陰陽之交也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>邪氣居之。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>陰出而與邪爭則寒。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>陽入而與邪爭則熱。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>陰陽出入。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>各有其時,故寒熱往來。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>休作有時也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>默默不欲飲食。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>義如上條。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>臟腑相連四句。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>是原所以邪氣入結之故。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>謂膽寄於肝。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>地逼氣通。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>是以其邪必從腑而入臟。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>所謂其痛必下也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>邪高、謂病所來處。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>痛下、謂病所結處。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>邪欲入而正拒之,則必上逆而嘔也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>至其治法,亦不出小柴胡和解表裡之法。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>服後邪解氣和。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>口必不渴。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>若渴者,是少陽邪氣復還陽明也,以法治之者,謂當從陽明之法,而不可復從少陽之法矣,此亦從太陽篇移入。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>傷寒四五日。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>身熱惡風。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>頸項強。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>脅下滿。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>手足溫而渴者,小柴胡湯主之,此條類似太陽與少陽並病,以太陽不得有脅下滿。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>少陽不得有頸項強,且手足溫而渴。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>知其邪不獨在表,而亦在裡也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>欲合表裡而並解,則非小柴胡不可耳,亦太陽篇移入。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>傷寒中風,有柴胡証。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>但見一証便是。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>不必悉具。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>柴胡証。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>如前條所謂往來寒熱。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>胸脅苦滿等証是也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>傷寒中風者,謂無論傷寒中風,有柴胡証者,但見一証。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>便當以小柴胡和解之,不可謂其不具,而以他藥發之也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>前條云:身熱惡風。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>頸項強。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>脅下滿者,與小柴胡不與桂枝,即此意,亦太陽篇移入。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>凡柴胡湯病証而下之。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>若柴胡証不罷者,復與柴胡湯,必蒸蒸而振。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>卻發熱汗出而解。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>柴胡証不應下而反下之。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>於法為逆。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>若柴胡証不罷者,仍宜柴胡湯和解。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>所謂此雖已下。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>不為逆也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>蒸蒸而振者,氣從內達。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>邪從外出,有戰勝之義焉。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>是以發熱汗出而解也,亦太陽篇移入。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>傷寒陽脈澀。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>陰脈弦。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>法當腹中急痛者,先與小建中湯。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>不瘥者,與小柴胡湯主之。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>陽脈澀。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>陽氣少也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>陰脈弦。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>陰有邪也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>陽不足而陰乘之。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>法當腹中急痛,故以小建中湯溫裡益虛散陰氣。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>若不瘥。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>知非虛寒在裡,而是風邪內干也,故當以小柴胡湯散邪氣止腹痛,亦太陽篇移入。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>傷寒五六日。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>頭汗出。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>微惡寒。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>手足冷。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>心下滿。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>口不欲食。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>大便硬。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>脈細者,此為陽微結,必有表,復有裡也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>脈沉,亦在裡也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>汗出為陽微。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>假令純陰結,不得復有外証。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>悉入在裡,此為半在裡。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>半在外也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>脈雖沉緊,不得為少陰病,所以然者,陰不得有汗。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>今頭汗出,故知非少陰也,可與小柴胡湯。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>設不了了者,得屎而解。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>頭汗出。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>微惡寒,為表証。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>手足冷。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>心下滿。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>口不欲食。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>大便硬。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>脈細,為裡証。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>陽微結者,陽邪微結。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>未純在裡,亦不純在表,故曰必有表,復有裡也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>傷寒陰邪中於陰者,脈沉。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>陽邪結於裡者,脈亦沉,合之於証。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>無外証者,為純在裡,有外証者,為半在表也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>無陽証者,沉為在陰,有陽証者,沉為在裡也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>夫頭為陽之會,而陰不得有汗。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>今脈沉緊而頭汗出。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>知其病不在少陰,亦並不純在表,故可與小柴胡湯。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>合外內而並治之耳。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>設不了了者,必表解而裡未和也,故曰得屎而解。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>本太陽病,不解,轉入少陽者,脅下硬痛。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>乾嘔不能食,往來寒熱,尚未吐下,脈沉緊者,與小柴胡湯。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>若已吐下,發汗,溫針,譫語,柴胡湯証罷,此為壞病,知犯何逆,以法治之。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>本太陽脈浮頭痛惡寒之証,而轉為脅下硬滿。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>乾嘔不能食。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>往來寒熱者,太陽不解,而傳入少陽也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>尚未吐下。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>不經藥壞者,脈雖沉緊,可與小柴胡以和之,以証見少陽。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>舍脈而從証也,或云脈沉緊。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>連上未吐下看。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>言尚未經吐下,與脈未至沉緊者,知其邪猶在經,可與小柴胡以和之。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>或云沉當作浮,前陽明篇第四十七條云:病過十日。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>脈續浮者,與小柴胡湯是也,並通。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>若已吐下發汗溫針,疊傷津液,胃燥譫語,而脅下硬滿乾嘔等証反罷者,此眾法盡投。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>正已大傷,而邪猶不解,謂之壞病,非小柴胡所得而治者,須審其因犯何逆,隨証以法治之。</STRONG>
頁: [1]
查看完整版本: 【傷寒貫珠集 少陽篇 少陽正治法第一 小柴胡湯証九條54】