三才 發表於 2013-8-11 17:52:22

【漢語大詞典●班】

本帖最後由 三才 於 2013-8-11 18:02 編輯 <br /><br /><P align=center><B><FONT size=5>【<FONT color=red>漢語大詞典●班</FONT>】</FONT>
<P><BR>①[bānㄅㄢ]</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>[『廣韻』布還切,平刪,幫。]</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>1.本指分瑞玉,見『說文·玨部』。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>引申爲賜予或分給。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『書·洪範』附亡『書·〈分器〉序』:“武王既勝殷,邦諸侯,班宗彛,作『分器』。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>孔穎達疏:“既封爲國君,乃班賦宗廟彛器以賜之。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『禮記·檀弓上』:“請班諸兄弟之貧者。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『東觀漢記·馬援傳』:“&lt;援&gt;曰:‘凡殖貨財産,貴其能施賑也,否則守錢虜耳!’</STRONG><STRONG>乃盡散,以班昆弟故舊。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>唐韓愈『淸河郡公房公墓碣銘』:“&lt;公&gt;削衣貶食,不立資遺,以班親舊朋友爲義。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>2.頒布。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『禮記·月令』:“&lt;仲夏之月&gt;遊牝別群,則縶騰駒,班馬政。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『晉書·刑法志』:“四年正月,大赦天下,乃班新律。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『朱子語類』卷九十:“今學中儀,乃禮院所班,多參差不可用。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>姚錫光『東方兵事紀略·議款』:“光緒甲午七月朔,中國始班宣戰書。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>3.分等列序;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>排列。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『孟子·萬章下』:“周室班爵祿也,如之何?”</STRONG><STRONG>趙岐注:“班列爵祿等差謂何。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『舊唐書·穆宗紀』:“太和長公主發赴迴紇,上以半仗御通化門臨送,群臣班於章敬寺前。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>宋蘇軾『書歐陽公黃牛廟詩後』:“&lt;寳臣元珍&gt;夢與予同舟泝江;</STRONG><STRONG>入一廟中,拜謁堂下,予班元珍下,元珍固辭。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>4.職位等次;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>等級。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『左傳·文公六年』:“辰嬴賤,班在九人,其子何震之有?”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>杜預注:“班,位也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『儀禮·既夕禮』:“明日,以其班祔。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>鄭玄注:“班,次也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>孔穎達疏:“謂昭穆之次第。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『魏書·高祖紀上』:“蕭道成使車僧朗以班在劉準使殷靈誕之後,辭不就席。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>宋趙彦衛『云麓漫鈔』卷五:“漢制,自二千石至百石爲十二等,魏更爲九品,梁爲十八班。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>5.等同;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>幷列。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『孟子·公孫丑上』:“伯夷、伊尹於孔子,若是班乎?”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>趙岐注:“班,齊等之貌也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>宋李格非『洛陽名園記·獨樂園』:“園卑小不可與它園班。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>明方孝孺『釋統上』:“然則湯武之與秦隋,可得而班乎?</STRONG><STRONG>漢唐之與王莽,可得而幷乎?”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>6.指職位相同的人。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『國語·魯語上』:“臣聞之:班相恤也,故能有親。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>韋昭注:“言位次同者當相憂也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>7.行列。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>唐白居易『洛下送牛相公出鎮淮南』詩:“萬人開路看,百吏立班迎。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『水滸傳』第四回:“面前首座,、維那、侍者、監寺、都寺、知客、書記,依次排立東西兩班。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『紅樓夢』第五三回:“只見賈府人分了昭穆,排班立定。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>8.特指朝班。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>宋王讜『唐語林·雅量』:“文宗時入閤,郞官有誤窺者,上覺之,班退語宰相。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>宋邵伯溫『聞見前錄』卷十一:“時司馬溫公判留司御史臺,因朝謁應天院神御殿,天申(蔡天申)者獨立一班,蓋尹以下不敢壓也。</STRONG><STRONG>既報班齊,溫公呼知班曰:引蔡寺丞歸本班。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>陳白塵『大風歌』第五幕:“各位大臣,有事可出班啟奏。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>參見“班台”、“班行”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>.按照職務或爲某種需要而編成的組織。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>宋趙彦衛『云麓漫鈔』卷十:“金虜官制,有文班武班;</STRONG><STRONG>若醫卜倡優,謂之雜班。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『歧路燈』第三十回:“咱每日弄戲,有個薄臉兒,三班六房誰不爲咱?”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>毛澤東『〈中國農村的社會主義高潮〉的按語』三八:“這種學習班,各地應當普遍地仿辦。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>10.舊時對劇團的稱呼。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『歧路燈』第二一回:“&lt;戲主&gt;一聲叫班上人,班上的老生……急到跟前,聽戲主吩咐。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>許傑『台下的喜劇』:“樓上都是過夜的客人,和他們班里的戲子。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>秦瘦鷗『秋海棠』一:“吳玉琴從六年前進這個玉振班以來,晝夜所思量著的就只是他那四十多歲的老娘。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>11.指妓院。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>參見“班子”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>12.軍隊的基層單位。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>楊朔『迎志願軍歸國』:“一天黎明,我在漢城路上一間空虛荒涼的小茅屋里宿營,和一班戰士擠在一起。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>13.指一天之內規定的工作(或執勤)時間。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>鄧小平『當前鋼鐵工業必須解決的幾個問題』:“&lt;職工&gt;哪能隨便不上班,馬馬虎虎呢?”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>郭小川『祝詩』:“爲了祖國……我們就是要:就地戰斗,站好每一班以至最后一班崗。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>14.鋪放。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>三國魏曹丕『黎陽作』詩之二:“言刈其楚,班之中路。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>參見“班荊道舊”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>15.盤旋不進。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>參見“班如”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>16.離群。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>參見“班馬”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>17.返回。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『逸周書·克殷』:“乃命宗祝崇賓饗禱之於軍,乃班。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>孔晁注:“還鎬京也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>淸魏源『聖武記』卷六:“孫士毅貪俘阮爲功,師不即班。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>參見“班師”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>18.古代方言。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>指虎。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『漢書·敘傳上』:“楚人謂虎‘班’,其子以爲號。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『魏書·術藝傳·張淵』:“譬猶晉鍾之應銅山,風雲之從班螭。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>注:“言雲從龍,風從虎。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>19.指畫有虎形的箭靶。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>唐元稹『觀兵部馬射賦』:“砉爾摧班,示偏工於小者;</STRONG><STRONG>安然飛鞍,故無憂於殆而。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>參見“班叔”、“班哥”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>20.量詞。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>元無名氏『氣英布』第二折:“況他周勃、樊噲一班大將,都是尙氣的人。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『紅樓夢』第五四回:“薛姨媽笑道:‘實在戲也看過幾百班,從沒見過只用簫管的。’”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>魯迅『朝花夕拾·〈二十四孝圖〉』:“可是一班別有心腸的人們,便竭力來阻遏它,要使孩子的世界中,沒有一絲樂趣。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>21.通“斑”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>雜色,亦指雜色斑點或斑紋。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『楚辭·離騷』:“紛總總其離合兮,班陸離其上下。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>一本作“斑”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>宋司馬光『古松』詩:“不久應爲石,莓苔舊已班。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>明何景明『九詠』:“班文豹兮兩階,龍宛宛兮翼梁。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>參見“班然”、“班駮”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>22.通“斑”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>指鬢發花白。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>南朝宋鮑照『秋夕』詩:“髮班悟壯晩,物謝知歲微。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>宋劉克莊『沁園春·維揚作』詞:“不辭路宿風餐,怕萬里歸來,雙鬢班。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>一本作“斑”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>參見“班白”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>23.用同“搬”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>搬取。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>元楊景賢『西遊記』第十五出:“我看了,班起一塊大石,調打下去。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>24.用同“扳”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>扭轉,使物體改變方向或位置。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>元奧敦周卿『一枝花·遠歸』套曲:“將箇櫳門兒款款輕推,把一箇可喜娘臉兒班回。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>元鄧玉賓『粉蝶兒』套曲:“挽下藤花,班下竹筍,採下茶苗,化下道糧。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>25.姓。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>秦有班壹。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>班②[biànㄅㄧㄢˋ]</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>通“辨”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>通“辯”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>1.區別,辨別。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『左傳·襄公二十五年』:“慶封如師,男女以班。</STRONG><STRONG>賂晉侯以宗器、樂器。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>孔穎達疏:“劉炫云:哀元年,‘蔡人男女以辨’,與此同。</STRONG><STRONG>杜意男女分別將以賂晉也;</STRONG><STRONG>炫謂男女分別,示晉以恐懼服罪,非以爲賂也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>漢王符『潛夫論·遏利』:“雖有南面之尊,公侯之位,德義有殆,禮義不班,撓志如芷,負心若芬,固弗爲也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>汪繼培箋:“‘班’與‘辨’通。</STRONG><STRONG>『孟子』云:‘萬鍾則不辨禮義而受之。’”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>2.治理。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>漢荀悅『漢紀·文帝紀下』:“此先王制土定業,班民設教、立武足兵之大法也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>參見“班治”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>3.周遍。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『國語·晉語四』:“車班內外,順以訓之。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>韋昭注:“班,徧也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>北周庾信『燕射歌辭·宮調曲』:“迎時乃推策,司職且班神。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG></STRONG></P></B>
頁: [1]
查看完整版本: 【漢語大詞典●班】