三才 發表於 2013-6-15 07:59:56

【漢語大詞典●子】

本帖最後由 天梁 於 2013-9-10 16:30 編輯 <br /><br /><P align=center><B><FONT size=5>【<FONT color=red>漢語大詞典●子</FONT>】</FONT>
<P><BR>①[zǐㄗˇ]</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>[『廣韻』即里切,上止,精。]</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>1.古代兼指兒女。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『詩·小雅·斯干』:“乃生男子,載寢之牀……乃生女子,載寢之地。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『儀禮·喪服』:“故子生三月,則父名之,死則哭之。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>鄭玄注:“凡言子者,可以兼男女。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『史記·淮南衡山列傳』:“衡山王賜,王后乘舒生子三人,長男爽爲太子,次男孝,次女無采。</STRONG><STRONG>又姬徐來生子男女四人。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>北齊顏之推『顏氏家訓·教子』:“古者聖王有胎教之法,懷子三月,出居別宮。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>唐韓愈『試大理評事王君墓志銘』:“生三子,一男二女。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>2.專指兒子。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『左傳·哀公九年』:“微子啓,帝乙之元子也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>漢劉向『列女傳·齊東郭姜』:“崔子前妻子二人,大子城,少子彊。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>唐陳玄祐『離魂記』:“天授三年,淸河張鎰因官家於衡州,性簡靜,寡知友。</STRONG><STRONG>無子,有女二人。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>元白樸『牆頭馬上』第一折:“裴尙書得了一子,名少俊;</STRONG><STRONG>老夫得了一女,小字千金,未成姻眷。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『鏡花緣』第十二回:“凡生子女,向有三朝、滿月、百日、週歲之稱。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>冰心『寄小讀者』十八:“任一個慈愛的父親,都不肯將愛子交付一個陌生人。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>3.專指女兒。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『詩·大雅·大明』:“纘女維莘,長子維行。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>毛傳:“長子,長女也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>唐范攄『云溪友議』卷一:“濠梁人南楚材者,旅遊陳穎。<BR></STRONG><STRONG><BR>0歲11久010,4穎守慕其儀範,將欲以子妻之。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>明陳與郊『文姬入塞』:“曹丞相因念令先君是絶代儒宗,夫人是名公愛子,不忍埋沒這白草黃雲之外。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>4.指女婿。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『儀禮·士昏禮』:“父醮子。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>鄭玄注:“子,壻。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『中國諺語資料·一般諺語』:“種田看田地,嫁女看子樣。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>5.子孫;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>后代。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『荀子·正論』:“聖王之子也,有天下之後也,埶籍之所在也,天下之宗室也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>楊倞注:“子,子孫也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>6.謂國君的繼承人,嗣君。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『左傳·僖公九年』:“宋桓公卒,未葬,而襄公會諸侯,故曰子。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>杜預注:“子者,繼父之辭。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『晏子春秋·諫上十』:“景公有男子五人,所使傅之者皆有車百乘者也,晏子爲一焉。</STRONG><STRONG>公召其傅曰:‘勉之!</STRONG><STRONG>將以而所傅爲子。’”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『禮記·曾子問』:“曾子問曰:‘君之喪既引,聞父母之喪,如之何?’</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>孔子曰:‘遂既封而歸,不俟子。’”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>鄭玄注:“遂,遂送君也;</STRONG><STRONG>封當爲窆。</STRONG><STRONG>子,嗣君也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>漢董仲舒『春秋繁露·精華』:“『春秋』之法,未踰年之君稱子。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>7.泛指繼承人、后繼者。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>唐韓愈『興元少尹房君墓志』:“娶滎陽鄭氏女,生男六人,其長曰次卿。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>次卿有大才,不能俯仰順時,年四十餘,尙守京兆興平尉,然其友皆曰:‘房氏有子也。’”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>唐韓愈『柳子厚墓志銘』:“雖少年,已自成人,能取進士第,嶄然見頭角,衆謂柳氏有子矣。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>8.盡到做子女的義務和責任。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『易·家人』:“父父,子子,兄兄,弟弟,夫夫,婦婦,而家道正,正家而天下定矣。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『論語·顏淵』:“公曰:‘善哉!</STRONG><STRONG>信如君不君、臣不臣、父不父、子不子,雖有粟,吾豈得而食諸?’”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『荀子·子道』:“孝子所以不從命有三:從命則親危,不從命則親安,孝子不從命乃衷;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>從命則親辱,不從命則親榮,孝子不從命乃義;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>從命則禽獸,不從命則脩飾,孝子不從命乃敬。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>故可以從而不從是不子也,未可以從而從是不衷也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>9.待如己子;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>慈愛。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『詩·周頌·時邁』:“時邁其邦,昊天其子之。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>鄭玄箋:“天其子愛之。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『禮記·禮運』:“故人不獨親其親,不獨子其子。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>晉陸機『五等論』:“上之子愛,於是乎生;</STRONG><STRONG>下之體信,於是乎結。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>唐竇參『閑居湖上』詩:“飛鳥口銜食,引雛上高枝;</STRONG><STRONG>但各子其子,寧知宜不宜。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>宋王安石『兼幷』詩:“三代子百姓,公私無異財。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>淸蒲松齡『聊齋志異·鏡聽』:“貧窮則父母不子,有以也哉!”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>10.收養爲子嗣。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『史記·衛康叔世家』:“陳女女弟亦幸於莊公,而生子完。<BR></STRONG><STRONG><BR>完母死,莊公令夫人齊女子之,立爲太子。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>司馬貞索隱:“子之,謂養之爲子也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『周書·李賢傳』:“太祖又以第十一子達令遠子之,即代王也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>淸蒲松齡『聊齋志異·呂無病』:“無何,許病卒。</STRONG><STRONG>臨訣,囑孫曰:‘無病最愛兒,即令子之可也;</STRONG><STRONG>即正位焉亦可也。’”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>11.我國古代五等爵位中的第四等。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『書·堯典』:“放齊曰:‘胤子朱啓明。’”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>孔傳:“胤,國。</STRONG><STRONG>子,爵。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『孝經·孝治』:“子曰:‘昔者明王之以孝治天下也,不敢遺小國之臣,而況於公侯伯子男乎?’”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>晉常璩『華陽國志·巴志』:“武王伐紂,前歌後舞也。</STRONG><STRONG>武王既克殷,以其宗姬於巴,爵之以子。</STRONG><STRONG>古者遠國雖大,爵不過子,故吳楚及巴皆曰子。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>12.古人對老師的尊稱。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『論語·學而』:“子曰:‘學而時習之,不亦說乎!’”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>邢昺疏:“子者,古人稱師曰子。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『公羊傳·隱公十一年』:“子沈子曰:‘君弑,臣不討賊,非臣也。’”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>何休注:“沈子稱子,冠氏上者,著其爲師也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>淸惲敬『與朱幹臣』:“吾弟前書稱老夫子大人,鄙意頗不願從俗,何也?</STRONG><STRONG>古者弟子面稱師曰‘子’;</STRONG><STRONG>其爲他人言之不面稱,曰‘夫子’。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>13.古代對男子的尊稱或美稱。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『左傳·昭公十二年』:“鄕人或歌之曰:‘我有圃,生之杞乎!</STRONG><STRONG>從我者子乎,去我者鄙乎,倍其隣者恥乎!’”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>楊伯峻注:“子爲男子之美稱,意爲順從我者不失爲男子漢。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『穀梁傳·宣公十年』:“秋,天王使王季子來聘。</STRONG><STRONG>其曰王季,王子也;</STRONG><STRONG>其曰子,尊之也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>范寧注:“子者,人之貴稱。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>唐顏眞卿『謝陸處士』詩:“群子遊杼山,山寒桂花白。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>14.泛稱人。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『詩·邶風·匏有苦葉』:“招招舟子,人涉卬否?”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>毛傳:“舟子,舟人,主濟渡者。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『後漢書·酷吏傳·陽球』:“時中常侍王甫、曹節等姦虐弄權,扇動外內,球嘗拊髀發憤曰:‘若陽球作司隸,此曹子安得容乎?’”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『北史·高閭傳』:閭早孤,少好學,博綜經史,下筆成章。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>少爲車子,送租至平城,修刺詣崔浩。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>浩與語奇之,使爲謝中書監表。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>明日,浩歷租車過,駐馬呼閭,諸車子皆驚。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>明高啟『送賈二文學』詩:“願逐高飛翼,相與出九州;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>嗟彼行路子,棲棲何所求?”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>孔厥袁靜『新兒女英雄傳』第三回:“日本子終歸要來的,咱們誰都得學會打仗,不學就吃不開。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>15.代詞。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>表示第二人稱。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>相當於“您”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『詩·衛風·氓』:“匪我愆期,子無良媒。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『史記·趙世家』:“趙武啼泣頓首固請,曰:‘武願苦筋骨以報子至死,而子忍去我死乎!’”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>南朝宋劉義慶『世說新語·品藻』:“顧劭嘗與龐士元宿語,問曰:‘聞子名知人,吾與足下孰愈?’</STRONG><STRONG>曰:‘陶冶世俗,與時浮沉,吾不如子。’”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>唐韓愈『送惠師』詩:“吾言子當去,子道非吾遵。</STRONG><STRONG>江魚不池活,野鳥難籠馴。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>宋梅堯臣『往東流江口寄內』詩:“而我無羽翼,安得與子遊?”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>章炳麟『菌說』:“子將言人性乎?</STRONG><STRONG>抑自有所謂性乎?”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>16.六朝時,文臣死后無封爵而得諡號者稱“子”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>淸錢大昕『十駕齋養新錄·沈恭子』:“予按『南史』:‘沈炯,字初明……以疾卒於吳中,贈侍中,諡恭子。’</STRONG><STRONG>六朝文臣無封爵而得諡者,例稱子。</STRONG><STRONG>如任昉稱敬子、周宏正稱簡子之類,不一而足。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>17.小;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>副。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>古人常以“子”名官。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『魏書·孔伯恭傳』:“伯恭又令子都將孫天慶等步騎六千向零中峽,斫木斷淸水路。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『北齊書·盧詢祖傳』:“天保末,以職出爲築長城子使。</STRONG><STRONG>自負其才,內懷鬱怏。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『隋書·達奚長儒傳』:“周太祖引爲親信,以質直恭勤,授子都督。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『新唐書·百官志四下』:“凡軍鎮,五百人有押官一人,千人有子總管一人。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>參閱淸趙翼『陔餘叢考·子總管』。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>18.指先秦百家的著作。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>后世圖書四部分類法(經史子集)中的第三部類。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『漢書·藝文志』:諸子十家,其可觀者九家而已。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>皆起於王道既微,諸侯力政,時君世主,好惡殊方,是以九家之說蠭出幷作。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>南朝陳後主『與詹事江總書』:“論其博綜子史,諳究儒墨,經耳無遺,觸目成誦。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>唐韓愈『柳子厚墓志銘』:“議論證據今古,出入經史百子。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>參見“子部”、“子書”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>19.孳生。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>漢班固『白虎通·爵』:“子者孳也,孳孳無已也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『晉書·樂志上』:“子者孳也,謂陽氣至此更孳生也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>參見“子息”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>20.指動物遺傳的下一代。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『易·中孚』:“鶴鳴在陰,其子和之。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『詩·小雅·小宛』:“螟蛉有子,蜾蠃負之。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>鄭玄箋:“蒲盧取桑蟲之子負持而去,煦嫗養之,以成其子。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『史記·仲尼弟子列傳』:“仲弓父,賤人。</STRONG><STRONG>孔子曰:‘犁牛之子騂且角,雖欲勿用,山川其舍諸?’”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『荀子·勸學』:“南方有鳥焉,名曰蒙鳩,以羽爲巢,而編之以髮,繫之葦苕。</STRONG><STRONG>風至苕折,卵破子死。</STRONG><STRONG>巢非不完也,所繫者然也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『北史·孝行傳·張元』:“村陌有狗子爲人所棄者,元即收而養之。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>唐杜甫『夔州歌十絕句』之五:“背飛鶴子遺瓊蘂,相趁鳧雛入蔣牙。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>21.動物的卵。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>唐張鷟『遊仙窟』:“鵝子鴨卵,照曜於銀盤。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>宋梅堯臣『絕句』之一:“船頭拍翅野鴨浴,水上擺子獰魚跳。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>22.幼小的;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>稚嫩的。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>參見“子鷄”、“子畜”、“子薑”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>23.植物的種子、果實。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>南朝宋劉義慶『世說新語·雅量』:“樹在道邊而多子,此必苦李。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>北魏賈思勰『齊民要術·五穀果蓏菜茹非中國物產者』:“『神異經』曰:‘南方荒中有沛竹……其子美,食之可以已瘡癘。’”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>唐李紳『憫農』詩之一:“春種一粒粟,秋成萬顆子。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>宋蘇軾『花落復次前韻』:“闇香入戶尋短夢,靑子綴枝留小園。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>24.指結果實。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>北魏賈思勰『齊民要術·種李』:“李性堅,實晩,五歲始子,是以藉栽。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>25.小而堅硬的塊狀物或顆粒狀物。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『南史·文學傳·卞彬』:“擲五木子,十擲輒鞬,豈復是擲子之拙。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>如:石頭子兒。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>26.指槍、炮彈。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>淸姚錫光『東方兵事紀略·海軍』:“時有水手王姓者甚怒,而力素弱,問:‘何人助我運子?’</STRONG><STRONG>又有一水手挺身願助,乃將十五生特尾礮連發四出。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>周立波『暴風驟雨』第一部一:“不到半拉月,韓老六拉起大排來,收洋馬,收大槍,收槍子子。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>27.特指棋子。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>唐鄭谷『寄棋客』詩:“覆圖聞夜雨,下子對秋燈。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>五代李中『石棋局獻時宰』詩:“公退啓枰書院靜,日斜收子竹陰移。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『西遊記』第十回:“棋盤爲地子爲天,色按陰陽造化全。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『儒林外史』第五五回:“那姓馬的同他下了幾著,覺的他出手不同。</STRONG><STRONG>下了半盤,站起身來道:‘我這棋輸了半子了!’”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>28.古代指重量較輕而幣値較低的錢幣。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『逸周書·大匡』:“幣租輕,乃作母,以行其子。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>孔晁注:“以貴重爲母。</STRONG><STRONG>謂錢幣之屬。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『漢書·食貨志下』:“古者天降災戾,於是乎量資幣,權輕重,以救民。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>民患輕,則爲之作重幣以行之,於是有母權子而行,民皆得焉。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>若不堪重,則多作輕而行之,亦不廢重,於是乎有子權母而行,小大利之。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>顏師古注:應劭曰:‘母,重也,其大倍,故爲母也。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>子,輕也,其輕少半,故爲子也。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>民患幣之輕而物貴,爲重幣以平之,權時而行,以廢其輕。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>故曰母權子,猶言重權輕也。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>民皆得者,本末有無皆得其利也。’</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>孟康曰:‘重爲母,輕爲子,若市八十錢物,以母當五十,以子三十續之。’</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>淸魏源『聖武記』卷十四:“唐之飛錢,宋之交會,皆以官錢爲本,使商民得操券以取貨,特以輕易重,以母權子。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>29.銅子兒;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>銅元。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>老舍『趙子曰』第三:“‘那塊鍋心幾個子?’</STRONG><STRONG>趙子曰舐了舐上下嘴唇,咽了一口隔夜原封的濃唾沫。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>曹禺『雷雨』第一幕:“&lt;魯四鳳&gt;‘我要是大少爺,我一個子也不給您!’”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>張天翼『包氏父子』四:“那幾個人談到一個同學的父親:一個小學教員,老穿著一件藍布袍子。</STRONG><STRONG>那老頭想給兒子結婚,可是沒子兒。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>侯寶林『改行』:“粳米粥賤賣一子一碗,煎餠大小你老看看。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>30.利錢、利息。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『史記·貨殖列傳』:“子貸金錢千貫。”<BR></STRONG><STRONG><BR>司馬貞索隱:“子謂利息也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>唐元稹『估客樂』詩:“子本頻蕃息,貨賂日兼幷。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>唐韓愈『柳子厚墓志銘』:“其俗以男女質錢,約不時贖。</STRONG><STRONG>子本相侔,則沒爲奴婢。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>淸蒲松齡『聊齋志異·老饕』:“友占曰:‘此爻爲“悔”,所操之業,即不母而子亦有損焉。’”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>31.派生的;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>從屬的。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>與本體或母體相對。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>如:子公司;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>子句。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>參見“子司”、“子城”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>32.地支的第一位。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>與天干相配,用以紀年。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>亦用以紀日。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『儀禮·士喪禮』:“朝夕哭,不辟子卯。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>鄭玄注:“子卯,桀紂亡日。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『漢書·武帝紀』:“夏四月壬子,高園便殿火。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>唐韓愈『息國夫人墓志銘』:“時年若干,元和七年甲子,日南至,以疾卒。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>如:公元1984年爲農曆甲子年。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>33.十二時辰之一。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>舊時把一晝夜分爲十二個時辰,用十二地支表示。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>夜十一時至次晨一時爲子時。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『隋書·天文志上』:“春秋二分:日出卯正,入酉正,晝五十刻,夜五十刻。</STRONG><STRONG>子四刻,丑、亥七刻。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>唐呂岩『谷神歌』:“修煉還須夜半子,河車般載上崑崙。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>淸富察敦崇『燕京歲時記·元旦』:“每屆初一,於子後焚香接神,燃爆竹以致敬,連霄達巷,絡繹不休。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>34.五行屬水;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>十二生肖屬鼠。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>漢王充『論衡·物勢』:“子,亦水也,其禽鼠也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>35.指正北。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>參見“子午”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>36.副詞。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>表示限制。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>相當於“只”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>金董解元『西廂記諸宮調』卷二:“和尙何曾動著,子喝一聲那時諕煞。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>賊陣裏兒郞懣眼不紮,道:‘這禿廝好交加!’”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>元王實甫『西廂記』第一本第二折:“本待要安排心事傳幽客,我子怕漏洩春光與乃堂。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>淸李漁『奈何天·分擾』:“非是俺背主稱孤,也子爲不得已把綱常負。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>37.副詞。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>表示讓步關系。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>相當於“則”、“雖然”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>金董解元『西廂記諸宮調』卷八:“有子有牢房地匣,有子有欄軍夾畫,有子有鐵裹楡枷:更年沒罪人戴他、犯他。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>元楊梓『敬德不服老』第三折:“老子老,一片忠心貫白日;</STRONG><STRONG>老子老,猶自萬夫難敵;</STRONG><STRONG>老子老,添了些雪鬢霜髯,那些兒跎腰曲脊。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>38.量詞。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>用於能用手指掐住的一束細長的東西。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『敦煌變文集·漢將王陵變』:“若借大王寶劍,卸下一子頭髮,封在書中,兒見頭髮,星夜倍程入楚救母。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『紅樓夢』第八八回:“又拿起一子兒藏香。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>如:一子兒線、一子兒掛面。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>39.姓。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>春秋時有子氏。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>見『春秋·隱公二年』。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>子②[zi˙ㄗ]</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>1.名詞后綴。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『宋書·朱齡石傳』:“齡石使舅臥於聽事一頭,剪紙一方寸,帖著舅枕,自以刀子懸擲之。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>唐張鷟『遊仙窟』:“千嬌眼子,天上失其流星;</STRONG><STRONG>一搦腰支,洛浦愧其迴雪。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>宋羅大經『鶴林玉露』卷十:“誠齋曰:‘相公且子細,秀才子口頭言語,豈可便信!’</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>雍公大笑。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>淸黃宗羲『馬雪航詩序』:“程子言性即理,差爲近之。</STRONG><STRONG>然當其澄然,在中,滿腔子皆惻隱之心。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>張天翼『春風』:“這么著他細細里嚼著,臉子微微地側著,好像在那里欣賞自己那種文雅的嚼聲。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>2.某些量詞的后綴。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『朱子語類』卷一○四:“今日看『中庸』,只看一段子。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>劉半農『面包與鹽』:“一個錋子的鹽,擱上半喇子兒的大蔥。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>如:兩下子,那陣子;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>幾幫子;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>一輩子。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>3.用於動詞、形容詞詞素之后,構成名詞或名詞性詞組。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『封神演義』第十二回:“夫人曰:‘我兒,你往哪裏耍子,便去這半日?’”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>如:胖子;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>墊子;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>矮子。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>4.助詞。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>表示時態、動態,相當於“著”、“了”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>明馮夢龍『山歌·多』:“朝裏官多亂子法,阿姐郞多亂子心。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>明無名氏『精忠記·臨湖』:“逢子朋友也要哈酒,遇子娼妓也要使幾個銅錢。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>明王世貞『鳴鳳記·端陽遊賞』:“啊呀!</STRONG><STRONG>急驚風撞子個慢郞中。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『中國歌謠資料·太平軍要到蘇州城』:“藩臺聯大人,中風報假病,扮子鄕下人,連夜逃出城。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>5.助詞。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>表示語氣。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>元無名氏『舉案齊眉』第一折:“小姐,你差了也。</STRONG><STRONG>這梁鴻窮的怕人子哩。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>元無名氏『貨郞旦』第二折:“[丑哭科云]</STRONG><STRONG>好苦惱子也!”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>明沈自徵『霸亭秋』:“我須索一進去咱,[倈]</STRONG><STRONG>黑洞洞怕人子。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG></STRONG></P></B>
頁: [1]
查看完整版本: 【漢語大詞典●子】