豐碩 發表於 2013-3-14 04:15:08

【漢語大詞典●徹】

<P align=center>【漢語大詞典●徹】<p><br>
①[chèㄔㄜˋ]</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
[『廣韻』丑列切,入薛,徹。]</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
[『廣韻』直列切,入薛,澄。]</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
“徹”的繁體字。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>“池”的被通假字。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
1.撤除,撤去。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『詩·小雅·楚茨』:“諸宰君婦,廢徹不遲。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>鄭玄箋:“諸宰徹去諸饌。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『儀禮·鄕射禮』:“乃徹豊與觶。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>鄭玄注:“徹,猶除也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>晉潘嶽『哀永逝文』:“徹房帷兮席庭筵,舉酹觴兮告永遷。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>宋陸遊『晩秋農家』詩:“徹警盜所窺,失旦固吾患。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『西遊記』第九三回:“三藏念了結齋,左右徹了席面。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>淸魏源『聖武記』卷五:“額勒登保佯徹二埡兵不攻,賊果悉銳守兩嶺。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>參閱楊樹達『積微居小學述林·釋徹』。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
2.拆毀;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
拆下。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『詩·小雅·十月之交』:“徹我墻屋,田卒汙萊。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>鄭玄箋:“乃反徹毀我墻屋。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『楚辭·天問』:“何令徹彼岐社,命有殷國?”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>王逸注:“徹,壞也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>北齊顏之推『顏氏家訓·治家』:“嘗寄人宅,奴婢徹屋爲薪略盡。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『舊唐書·昭宗紀』:“全忠令長安居人按籍遷居,徹屋木,自渭浮河而下。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『續資治通鑑·宋仁宗慶曆五年』:“萬勝、龍猛軍蒲博爭勝,徹屋椽相擊,市人惶駭。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
3.剝;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
取。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『詩·豳風·鴟鴞』:“徹彼桑土,綢繆牖戶。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>毛傳:“徹,剝也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>馬瑞辰通釋:“『孟子』引此詩,趙岐注:‘徹,取也。’</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>……毛傳訓剝者亦取也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
4.通,貫通。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『墨子·備穴』:“爲鐵鉤钜長四尺者,財自足,穴徹,以鉤客穴者。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>孫詒讓間詁:“蘇云:‘徹,通也。’”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『列子·湯問』:“汝心之固,固不可徹;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
曾不若孀妻弱子。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>南朝宋鮑照『芙蓉賦』:“根雖割而琯徹,柯既解而絲縈。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
5.引申爲透;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
滲透。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>漢蔡邕『團扇賦』:“裁帛製扇,陳象應矩,輕徹妙好,其輶如羽。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>唐王建『宮詞』之八十:“舞來汗溼羅衣徹,樓上人扶下玉梯。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>郭沫若『牧羊哀話』二:“歌聲漸行漸遠,蕩漾在淸和晩氣之中,一聲聲徹入心脾,催人眼淚。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
6.達,到。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『國語·魯語上』:“既其葬也,焚,煙徹於上。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>韋昭注:“徹,達也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『魏書·蠕蠕傳』:“及臣兄爲主,故遣鞏都禮等使來大魏,實欲虔修藩禮……臣兄弟本心未及上徹。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>唐劉言史『代胡僧留別』詩:“定知不徹南天竺,死在條支陰磧中。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>元馮子振『鸚鵡曲·赤壁懷古』曲:“嘆西風捲盡豪華,往事大江東去;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
徹如今話說漁樵,算也是英雄了處。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>淸紀昀『閱微草堂筆記·灤陽消夏錄三』:“滄州馬落坡有婦以賣麵爲生……恒自轉磨,夜夜徹四鼓。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
7.道,軌轍。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『詩·小雅·十月之交』:“天命不徹,我不敢效我友自逸。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>毛傳:“徹,道也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>陳奐傳疏:“言天之命,不循道而行。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『爾雅·釋訓』:“不徹,不道也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>郭璞注:“徹亦道也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>郝懿行義疏:“徹者,通也,達也。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>通、達皆道路之名,故云徹亦道也。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>徹之言轍,有軌轍可循。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『老子』:“善行,無徹跡。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>陸德明釋文:“徹,梁云應車邊。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>今作彳邊者,古字少也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>按,通行本『老子』作“轍”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
.治;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
治理。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『詩·大雅·崧高』:“王命召伯,徹申伯土田。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>毛傳:“徹,治也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>鄭玄箋:“治者,正其井牧,定其賦稅。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『詩·大雅·江漢』:“式辟四方,徹我疆土。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
9.相傳爲周代的田稅制度。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『論語·顏淵』:“哀公問於有若曰:‘年饑,用不足,如之何?’</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>有若對曰:‘盍徹乎?’”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>何晏集解引鄭玄曰:“周法十一而稅,謂之徹。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『孟子·滕文公上』:“夏后氏五十而貢,殷人七十而助,周人百畝而徹,其實皆什一也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>范文瀾蔡美彪等『中國通史』第一編第三章第四節:“徹,是低稅,這可能是高級領主向低級領主收稅的稅率,也可能是公田制度廢棄后,農夫在兵役徭役以外應交納所種田畝的稅率。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
10.動,觸動。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『管子·弟子職』:“凡拚之紀,必由奧始;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
俯仰磬折,拚毋有徹。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>尹知章注:“徹,動也。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>不得觸動他物也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
11.明;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
顯明。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『左傳·昭公三十一年』:“若艱難其身,以險危大人,而有名章徹,攻難之士將奔走之。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>楊伯峻注:“章、徹同義,明也。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『周語中』‘其何事不徹’,『華嚴經音義』引賈逵曰:‘徹,明也。’”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>晉葛洪『抱朴子·至理』:“反聽而後所聞徹,內視而後見無朕。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>唐韓愈『興元少尹房君墓志』:“自太尉琯以德行爲相,相玄宗、肅宗,名聲益彰徹大行。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
12.列;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
排列。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『方言』第三:“班、徹,列也。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>北燕曰班,東齊曰徹。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>宋沈括『蔡孝廉母胡氏墓志銘』:“子啐於左,孫徹於右,歲時不衍,是謂有後。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>參見“徹侯”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
13.盡,完。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>晉袁宏『後漢紀·質帝紀』:“冀復私召往來,生子伯玉,匿不敢出。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>壽知之,使其子河南尹徹滅友氏家。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>唐杜甫『江畔獨步尋花』詩之一:“江上被花惱不徹,無處告訴只顛狂。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>金董解元『西廂記諸宮調』卷四:“是前生宿世負償伊,也須有還徹。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『淸平山堂話本·簡貼和尙』:“話本說徹,且作散場。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
14.謂到底,徹底。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『兒女英雄傳』第十回:“自己也算‘救人救徹,救火救滅’,不枉費這番心力。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
15.緊密貌。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『釋名·釋宮室』:“柵,蹟也。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>以木作之,上平蹟然也。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>又謂之徹。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>徹,緊也,詵詵然緊也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>王先謙疏證補:“『士冠禮』注:‘徹,斂也。’</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『素問·氣交變大論』‘其化緊斂’注:‘緊,縮也。’</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>凡物緊密則似縮斂,故名爲徹而釋以緊。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
16.棗名。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
17.同“澈”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>淸澄。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『宋書·樂志二』:“徹宇麗乾光。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>按,『南齊書·樂志』作“澈”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>南朝齊王融『四色詠』:“赤如城霞起,靑如松霧徹。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>按,『藝文類聚』卷五六引作“澈”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>

頁: [1]
查看完整版本: 【漢語大詞典●徹】