豐碩 發表於 2013-3-14 00:31:23

【漢語大詞典●復】

<P align=center>【漢語大詞典●復】<p><br>
①[fùㄈㄨˋ]</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
[『廣韻』房六切,入屋,奉。]</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
[『廣韻』扶富切,去宥,奉。]</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
“復”的繁體字。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
1.還,返回。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『易·泰』:“無往不復。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>高亨注:“復,返也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『穀梁傳·宣公八年』:“公子遂如齊,至黃乃復。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>唐李頻『寄遠』詩:“槐欲成陰分袂時,君期十日復金扉。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>槐今落葉已將盡,君向遠鄕猶未歸。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>元劉祁『歸潛志序』:“由魏過齊入燕凡二千里,甲午歲復於鄕。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>明馮夢龍『智囊補·察知·楊評事』:“舟子張潮,利其金,潛移舟僻所,沉趙而復,詐爲熟睡。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
2.抵償;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
償還。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『漢書·陳湯傳』:“貳師將軍李廣利捐五萬之師,靡億萬之費,經四年之勞,而厪獲駿馬三十匹,雖斬宛王毌鼓之首,猶不足以復費。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>顏師古注:“復,償也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>漢趙曄『吳越春秋·勾踐陰謀外傳』:“願從大王請糴,來歳即復太倉,惟大王救其窮窘!”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
3.謂歸還。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>參見“復政”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
4.恢復;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
康復。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『史記·孟嘗君列傳』:“王召孟嘗君而復其相位。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>宋曾鞏『初夏有感』詩:“自然感疾憊形體,後日雖復應伶俜。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>淸周中孚『鄭堂劄記』卷四:“好古之士,宜本志敘所采『七錄』大略,取而編成一書,以復十二卷之舊。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
5.收復;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
光復。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『周書·文帝紀下』:“企子元禮尋復洛州,斬東魏刺史杜密。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>唐韓愈『楊燕奇碑文』:“貞元二年,從司徒劉公復汴州。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>淸洪昇『長生殿·收京』:“元帥在上,帝京初復,十室九空,爲今之務,當先招集流移,使安故業。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
6.重復;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
反復;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
回環。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『孫子·虛實』:“故其戰勝不復,而應形於無窮。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>曹操注:“不重復動而應之也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>三國魏嵇康『琴賦』:“是故復之而不足,則吟詠以肆志;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
吟詠之不足,則寄言以廣意。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>宋王安石『和景純十四丈三絕』之三:“藏春花木望中迷,水復山長道阻躋。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
7.告訴;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
回答;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
回復。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『管子·中匡』:“管仲會國用,三分之二在賓客,其一在國。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>管仲懼而復之。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>尹知章注:“復,白也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『文選·司馬相如〈子虛賦〉』:“先生又見客,是以王辭而不復,何爲無用應哉!”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>李善注引司馬彪曰:“復,答也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>唐韓愈『祭穆員外文』:“誨余以義,復我以誠。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>終日以語,無非德聲。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『宋史·王鼎傳』:“永德橫猾,執政重違其奏,乃命三司判官一員將永德就鼎議,發八難,永德不能復。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>淸唐甄『潛書·善施』:“有賈於交廣者,或語之以欲得椰實。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>比及三年而反,其人已死矣,乃陳椰實於位而告以復之。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
8.又;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
更;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
再。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『左傳·僖公五年』:“晉侯復假道於虞以伐虢。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『史記·刺客列傳』:“於是遂誅高漸離,終身不復近諸侯之人。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『古詩十九首·行行重行行』:“棄捐勿復道,努力加餐飯。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>元馬祖常『湖北驛中偶成』詩:“江田稻花露始零,浦中蓮子靑復靑。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>淸蒲松齡『聊齋志異·俠女』:“本期一索而得,不意信水復來,遂至破戒而再。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>魯迅『熱風·對於批評家的希望』:“或則歎息現代作品之沒有血淚,那是怕著作界復歸於輕佻。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
9.報復。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>漢袁康『越絕書·外傳記計倪傳』:“<子胥>三年自咎,不親妻子,飢不飽食,寒不重綵,結心於越,欲復其仇。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『燕丹子』卷中:“丹嘗質於秦,秦遇丹無禮,日夜焦心,思欲復之。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>唐韓愈『黃家賊事宜狀』:“或復私讎,或貪小利,或聚或散,終亦不能爲事。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
10.謂實踐諾言。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『論語·學而』:“有子曰:‘信近於義,言可復也。’”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>朱熹集注:“復,踐言也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>唐柳宗元『非國語上·荀息』:“不得中正而復其言,亂也,惡得爲信?”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>元揭傒斯『蕭景能墓志銘』:“與人交,和易簡諒,言必可復。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
11.謂免除徭役或賦稅。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『荀子·議兵』:“中試,則復其戶,利其田宅。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>楊倞注:“復其戶,不徭役也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>梁啟雄簡釋引『漢書·刑法志』注:“復,謂免其賦稅也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『漢書·五行志下之下』:“裁什一之稅,復三日之役。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>唐元稹『處分幽州德音制』:“其管內八州百姓,幷宜給復一年。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>淸顧炎武『生員論中』:“是三者,法皆得以復其戶,而無雜泛之差。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
12.泛指消除。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『後漢書·鮑昱傳』:“旱既太甚,將何以消復災眚?”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
13.古喪禮稱召喚始死者的靈魂爲“復”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『禮記·檀弓下』:“復,盡愛之道也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>鄭玄注:“復,謂招魂。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>孔穎達疏:“始死招魂復魄者,盡此孝子愛親之道也……招魂者,是六國以來之言,故『楚辭』有『招魂』之篇,『禮』則云‘復’,冀精氣反復於身形。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『禮記·喪服小記』:“復與書銘,自天子達於士,其辭一也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『南史·韋粲傳』:“大同中,帝嘗不豫,一日暴劇,皇太子以下幷入侍疾,內外咸云帝崩。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>粲將率宮甲度臺,微有喜色,問所由那不見辦長梯。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>以爲大行幸前殿,須長梯以復也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>明李贄『招魂』:“朱子曰:古者人死,則以其上服升屋履危,北面而號曰:‘臯某復。’</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>遂以其衣三招之而下以覆屍。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>此『禮』所謂‘復’也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>參閱『通典·禮九八』。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
14.通“覆”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>庇護;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
覆蓋。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『詩·小雅·蓼莪』:“顧我復我,出入腹我。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>高亨注:“復借爲覆。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>庇護之意。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『文子·上德』:“陰難陽,萬物昌;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
陽復陰,萬物湛。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>物昌無不贍也,物湛無不樂也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
15.通“覆”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>傾覆;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
顛覆。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『左傳·定公四年』:“初,伍員與申包胥友。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>其亡也,謂申包胥曰:‘我必復楚國。’”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>楊伯峻注:“『史記·伍子胥傳』作‘我必覆楚’,復即覆,傾覆也。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>此復乃假借字。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>兪樾『平議』亦云。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
16.地室。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『詩·大雅·綿』:“古公亶父,陶復陶穴,未有家室。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『商君書·徠民』:“人之復陰陽澤水者過半。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>一說爲開掘於住穴之內的竇窖。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>參閱於省吾『澤螺居詩經新證·陶復陶穴』。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
17.通“腹”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>豊厚。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『呂氏春秋·上農』:“民農則其産復,其産復則重徙。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>許維遹集釋:“『月令』‘復’作‘腹’。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>鄭注:‘腹,厚也。’”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
18.通“複”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>參見“復道”、“復格”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
19.卦名。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>六十四卦之一,震下坤上。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『易·復』:“復。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>亨。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>出入無疾。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
20.姓。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>春秋楚有復遂。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>見『左傳·文公十年』。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>

頁: [1]
查看完整版本: 【漢語大詞典●復】