豐碩 發表於 2013-3-13 21:38:51

【漢語大詞典●術】

<P align=center>【漢語大詞典●術】<p><br>
①[shùㄕㄨˋ]</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
[『廣韻』食聿切,入術,船。]</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
“術”的繁體字。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
1.道路。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>銀雀山漢墓竹簡『孫臏兵法·擒龐涓』:“齊城、高唐當術而大敗。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『漢書·燕剌王劉旦傳』:“王自歌曰:‘歸空城兮,狗不吠,雞不鳴,橫術何廣廣兮,固知國中之無人!’”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>顏師古注引臣瓚曰:“術,道路也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>晉左思『詠史』詩之四:“冠蓋蔭四術,朱輪竟長衢。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>淸吳偉業『登上方橋有感』詩:“壯麗氣開浮廣術,虛無根削插崩濤。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
2.方法;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
手段。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『禮記·祭統』:“惠術也,可以觀政矣。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>鄭玄注:“術猶法也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『呂氏春秋·決勝』:“夫兵貴不可勝。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>不可勝在己,可勝在彼。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>聖人必在己者,不必在彼者,故執不可勝之術,以遇不勝之敵,若此則兵無失矣。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>宋司馬光『〈投壺新格〉序』:“求諸少選且不可得,是故聖人廣爲之術以求之,投壺與其一焉。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>明馮夢龍『智囊補·術智·王東亭』:“王緒素讒殷荊州於王國寶,殷甚患之,求術於王東亭。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
3.特指君主控制和使用臣下的策略、手段。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『商君書·算地』:“故君子操權一正以立術,立官貴爵以稱之,論榮舉功以任之,則是上下之稱平。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>上下之稱平,則臣得盡其力,而主得專其柄。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『韓非子·定法』:“術者,因任而授官,循名而責實,操殺生之柄,課群臣之能者也,此人主之所執也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>漢王充『論衡·定賢』:“夫聖賢之治世也,得其術則成功,失其術則事廢。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
4.權術;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
計謀。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『呂氏春秋·先己』:“當今之世,巧謀幷行,詐術遞用。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>宋陳善『捫虱新話』卷十三:“以予觀之,使適之不貪富貴之謀,挺之不起大用之念,盧絢不憚交廣之遠,則林甫雖狡,亦安用其計,而三人者在其術中,竟以取敗,悲夫!”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『警世通言·況太守斷死孩兒』:“又有一種男不慕色,女不懷春,志比精金,心如堅石,沒來由被旁人播弄,設圈設套,一時失了把柄,墮其術中,事後悔之無及。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
5.技藝;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
業術。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『禮記·鄕飲酒義』:“古之學術道者,將以得身也,是故聖人務焉。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>鄭玄注:“術,猶藝也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『孟子·公孫丑上』:“矢人惟恐不傷人,函人惟恐傷人,巫匠亦然,故術不可不愼也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
6.思想;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
學說。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『史記·外戚世家』:“竇太后好黃帝、老子言,帝及太子諸竇不得不讀『黃帝』、『老子』,尊其術。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>南朝梁劉勰『文心雕龍·才略』:“諸子以道術取資,屈宋以『楚辭』發采。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
7.方術。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>指醫、卜、星、相等術藝。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>南朝梁劉勰『文心雕龍·正緯』:“於是伎數之士,附以詭術,或說陰陽,或序災異。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>唐玄奘『大唐西域記·印度總述』:“其婆羅門學四吠陀論……四曰術,謂異能、伎數、禁呪、醫方。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>宋蔡絛『鐵圍山叢談』卷三:“蜀人謝石宣和歲壬寅到輦下,以術得名,善相字。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>明陳繼儒『珍珠船』卷二:“李行修喪妻,偶得桐桑老人,以術見其妻如平生。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>參見“術數”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
.學習;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
效法。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『禮記·學記』:“記曰:‘蛾子時術之。’</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>其此之謂乎?”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>孔穎達疏:“‘蛾子時術之’,蟻子小蟲,蚍蜉之子,時時術學銜土之事而成大垤。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>猶如學者時時學問而成大道矣。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>宋羅大經『鶴林玉露』卷九:“必時習焉,無一時不習也。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>必時敏焉,無一時不敏也。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>必時術焉,無一時不術也。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>必時中焉,無一時不中也。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>其競時如是,可以已矣。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
9.通“述”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>遵循,依照。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『禮記·祭義』:“形諸色而術省之,孝子之志也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>鄭玄注:“術當爲述,聲之誤也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>於省吾『雙劍誃諸子新證·管子二』:“述術古字通……『禮記·祭義』‘而術省之’注‘術當爲述,聲之誤也。’</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>此例古籍習見。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
10.通“述”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>記述,陳述。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『墨子·非命下』:“曰命者,暴王所作,窮人所術,非仁者之言也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>孫詒讓間詁:“術與述通。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『隸釋·漢張表碑』:“方伯術職,嘉君義綱。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
11.通“殺”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>等級。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『墨子·非儒下』:“儒者曰:‘親親有術,尊賢有等。’”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>孫詒讓間詁引王引之云:“此即『中庸』所謂‘親親之殺,尊賢之等’。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>今云‘親親有術’者,殺與術聲近而字通也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
12.通“聿”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>用於句首或句中,表示語氣。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>參見“術追”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
13.姓。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『萬姓統譜·入質』:“見『姓苑』,今萊陽有此姓。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
術②[suìㄙㄨㄟˋ]</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
[『集韻』徐醉切,去至,邪。]</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
“術”的繁體字。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>通“遂”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
1.古代行政區劃。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『管子·度地』:“故百家爲里,里十爲術,術十爲州,州十爲都。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『禮記·學記』:“古之教者,家有塾,黨有庠,術有序,國有學。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>鄭玄注:“術當爲遂,聲之誤也……遂在遠郊之外。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
2.小溝。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『禮記·月令』:“審端徑術。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>鄭玄注:“術,『周禮』作遂……遂,小溝也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
3.隧道。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>見“術數”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
4.謂順性。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『呂氏春秋·辯土』:“衡行必得,縱行必術。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>兪樾『諸子平議·呂氏春秋三』:“術讀爲遂……是術與遂古通用。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>‘衡行必得,縱行必遂。’</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>言衡縱皆必順其性也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
5.見“術術”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>

頁: [1]
查看完整版本: 【漢語大詞典●術】