豐碩 發表於 2013-3-2 11:41:19

【漢語大詞典●固】

<P align=center>【漢語大詞典●固】<p><br>
①[ɡùㄍㄨˋ]</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
[『廣韻』古暮切,去暮,見。]</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
亦作“怘”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
1.堅固。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>特指地形險要和城郭堅固。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『荀子·王霸』:“如是,則兵勁城固,敵國畏之。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『史記·陳涉世家論』:“地形險阻,所以爲固也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>明宋濂『閱江樓記』:“城池之高深,關阨之嚴固。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
2.指物體的牢固、堅硬。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『鶡冠子·能天』:“不若金石固,而能燒其勁。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>如:牢固,凝固。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
3.穩固;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
安定。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『書·五子之歌』:“民惟邦本,本固邦寧。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『國語·晉語二』:“諸侯義而撫之,百姓欣而奉之,國可以固。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>唐韓愈『順宗實錄二』:“取兵士心,以固其權。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
4.固執;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
頑固。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『論語·子罕』:“子絶四--毋意、毋必、毋固、毋我。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『列子·湯問』:“汝心之固,固不可徹。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>唐杜牧『阿房宮賦』:“獨夫之心,日益驕固。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
5.專固,專一。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>參見“固獲”、“固護”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
6.鄙陋。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『論語·述而』:“奢則不孫,儉則固。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>漢桓寬『鹽鐵論·論鄒』:“諸生守畦畝之慮,閭巷之固,未知天下之義也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『淸史稿·禮志八』:“毋即於華,毋隣於固。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
7.安守;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
堅守。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『宋書·沈慶之傳』:“蕭斌以前驅敗績,欲死固碻磝。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>參見:“固窮”、“固守”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
.禁錮;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
閉塞。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『素問·至眞要大論』:“諸厥固泄,皆屬於下。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>高保衡注:“固,謂禁錮也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『漢書·揚雄傳下』:“是以欲談者宛舌而固聲。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>顏師古注:“固,閉也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
9.凝結。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>參見“固陰”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
10.嫉妒。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『逸周書·祭公』:“汝無以嬖御固莊后,汝無以小謀敗大作。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>王念孫『讀書雜志·逸周書四』:“固,讀爲婟,音護。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『說文』:‘婟,嫪也。’</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『廣雅』作‘嫭’,云:‘嫉、嫪、嫭,妬也。’</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>是婟與嫉妬同義。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>一說,猶戾,違反。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>孔晁注:“固,戾也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
11.廢;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
破敗。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『國語·魯語上』:“夫莒太子殺其君而竊其寶來,不識窮固又求自邇,爲我流之於夷。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>韋昭注:“固,廢也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『荀子·王霸』:“彼持國者,必不可以獨也。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>然則彊固榮辱在於取相矣!”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>梁啟雄釋:“固,破敗也,與彊義相反。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
12.痼。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>經久難治的疾病。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『字彙補·囗部』:“固,與‘痼’同。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>參見“固疾”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
13.副詞。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>一再;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
執意、堅決地。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『史記·齊太公世家』:“管仲固諫。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>不聽。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『後漢書·張奮傳』:“光武詔奮嗣爵,奮稱純遺勑,固不肯受。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>參見“固辭”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
14.副詞。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>必,一定。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『公羊傳·襄公二十七年』:“我即死,女能固納公乎?”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>何休注:“固,猶必也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『漢書·周昌傳』:“吾固欲煩公,公彊爲我相趙。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>顏師古注:“固,必也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『紅樓夢』第四回:“凶犯自然是拿不來的,原告固是不依。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
15.副詞。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>原來;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
本來。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『論語·子罕』:“固天縱之將聖。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>宋蘇軾『賜文彦博乞致仕不允詔』:“固當以國爲家。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>淸蒲松齡『聊齋志異·馮木匠』:“馮所居村,離郡固不甚遠,女遂從去。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
16.副詞。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>久已;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
已經。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『國語·晉語六』:“臣固聞之。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>韋昭注:“固,久也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『孟子·滕文公上』:“滕固行之矣。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
17.副詞。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>的確;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
確實。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『孟子·梁惠王上』:“然則小固不可以敵大。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>宋曾鞏『贈黎安二生序』:“二生固可謂魁奇特起之士。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
18.副詞。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>豈;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
難道。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『孟子·萬章上』:“仁人固如是乎?”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『史記·陳丞相世家』:“人固有好美如陳平而長貧賤者乎?”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
19.副詞。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>也;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
就。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『戰國策·秦策五』:“雖欲無爲之下,固不得之矣。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>漢桓寬『鹽鐵論·執務』:“寒暑未變,衣服不易,固已還矣。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
20.副詞。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>固然。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『二刻拍案驚奇』卷十三:“大人所言‘屍蹷’固是,但其間還有些緣故。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>淸蒲松齡『聊齋志異·王大』:“諂者固可誅,謬者亦可恨也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>朱自淸『短詩與長詩』:“短詩固萬不能表現它,用尋常的詩形,也難寫來如意。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
21.通“故”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>舊,仍舊。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>參見“固實”、“固籍”、“固自”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
22.通“故”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>所以;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
因而。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『商君書·賞刑』:“所謂壹賞者,利祿官爵摶出於兵,無有異施也。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>夫固知、愚、貴、賤、勇、怯、賢、不肖,皆盡其胸臆之知,竭其股肱之力,出死而爲上用也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>北齊顏之推『顏氏家訓·勉學』:“人生幼小,精神專利,長成已後,思慮散逸,固須早教,勿失機也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>唐柳宗元『封建論』:“吾固曰:‘非聖人之意也,勢也。’”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
23.通“姑”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>姑且;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
先。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『老子』:“將欲奪之,必固與之。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>任繼愈注:“固,暫且。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『淮南子·人間訓』:“其事未究,固試往復問之。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『續資治通鑑·宋孝宗淳熙十二年』:“將欲南之,必固北之。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
24.通“顧”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>反而;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
却。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『呂氏春秋·審爲』:“君固愁身傷生以憂之臧不得也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>陳奇猷集釋引孫鏘鳴曰:“固,顧通。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
25.姓。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>春秋晉有固乘。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>見『姓解』卷三。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>

頁: [1]
查看完整版本: 【漢語大詞典●固】