豐碩 發表於 2013-2-21 23:42:55

【漢語大詞典●善】

<P align=center>【漢語大詞典●善】<p><br>
①[shànㄕㄢˋ]</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
[『廣韻』常演切,上獮,禪。]</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
亦作“譱”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
1.吉祥;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
好;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
美好。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『禮記·中庸』:“禍福將至,善,必先知之,不善,必先知之。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>故至誠如神。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>唐柳宗元『遊黃溪記』:“其間名山水而州者以百數,永最善。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>巴金『探索集·悼方之同志』:“把筆當作火,當作劍,歌頌眞的、美的、善的、打擊假的、丑的、惡的。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
2.善行;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
善事。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>善人。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『易·坤』:“積善之家,必有餘慶。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『論語·爲政』:“舉善而教不能,則勸。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『史記·吳王濞列傳』:“蓋聞爲善者,天報之以福。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>唐韓愈『送孟秀才序』:“善雖不吾與,吾將彊而附;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
不善雖不吾惡,吾將彊而拒。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>魯迅『呐喊·兔和貓』:“我覺得母親實在太修善。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
3.好處,優點。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『管子·小稱』:“我有善則立譽我,我有過則立毀我。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>北魏酈道元『水經注·河水四』:“吾好聲色,而是子致之;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
吾好士,六年不進一人,是長吾過而黜吾善,君子以爲能譴矣。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
4.和善;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
老實;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
好對付。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『金甁梅詞話』第一回:“一言難盡,自從嫁得你哥哥,吃他忒善了,被人欺負。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>老舍『柳家大院』:“他的嘴也不善,喝倆銅子的‘貓尿’能把全院的人說暈了。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>參見“善氣”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
5.交好;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
親善。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『呂氏春秋·貴公』:“夷吾善鮑叔牙。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『史記·韓世家』:“今其狀陽言與韓,其實陰善楚。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>宋曾鞏『故翰林侍讀學士錢公墓志銘』:“公與余嘗爲僚,相善。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>淸阮元『小滄浪筆談』卷一:“江西學使翁覃溪先生與衡齋善。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>參見“善隣”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
6.指信奉佛教的人或與佛教有關的事物。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>參見“善男信女”、“善友”、“善緣”等。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
7.使之善;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
改善。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『禮記·樂記』:“樂也者,聖人之所樂也,而可以善民心。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>參見“善俗”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
.表示贊同、應諾。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『左傳·襄公二年』:“孟獻子曰:‘請城虎牢以偪鄭。’</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>知武子曰:‘善。’”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『史記·淮陰侯列傳』:“韓信曰:‘善。’</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>從其策,發使使燕,燕從風而靡。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>淸魏源『城守篇·守御下』:“此待水攻之法也。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>問者曰:‘善。’”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
9.表示贊歎。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『禮記·檀弓下』:“孔子曰:‘衛人之祔也,離之;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
魯人之祔也,合之。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>善夫!’”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>參見“善哉”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
10.贊美;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
褒揚。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『韓非子·說林上』:“夫以人言善我,必以人言罪我。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>漢劉向『列女傳·齊女傅母』:“君子善傅母之防未然也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>唐劉禹錫『上杜司徒書』:“當食而歎,聞弦而驚,不以衆人之善爲是非,唯以相公之意爲衡準。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>陳毅『夕鶴詞』:“我看『夕鶴』戲,甚善夕鶴言。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>爲賦『夕鶴詞』,歌頌夕鶴賢。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
11.喜好。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『國語·吳語』:“施民所善,去民所惡。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>南朝宋劉義慶『世說新語·文學』:“服虔既善『春秋』,將爲注,欲參考同異。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>明陳繼儒『珍珠船』卷一:“徐晦嗜酒,沈傳師善食楊梅。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
12.謂欣羨。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>晉陶潛『歸去來辭』:“善萬物之得時,感吾生之行休。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
13.擅長;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
善於。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『書·秦誓』:“惟截截善諞言,俾君子易辭。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>晉潘嶽『〈楊仲武誄〉序』:“戴侯康侯,多所論著,又善草隸之藝。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『宋史·沈括傳』:“括博學善文,於天文、方志、律曆、音樂、醫藥、卜算,無所不通,皆有所論著。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>毛澤東『給陳毅同志談詩的一封信』:“劍英善七律,董老善五律,你要學律詩,可向他們請教。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
14.通曉;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
熟練;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
熟悉。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『禮記·學記』:“不陵節而施之謂孫,相觀而善之謂摩。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>孔穎達疏:“善,猶解也……但觀聽長者之問答,而各得知解,此朋友琢摩之益。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『三國演義』第十九回:“却說武士擁張遼至,操指遼曰:‘這人好生面善。’”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>淸王夫之『周易外傳』卷五:“識其品式,辨其條理,善其用,定其禮,則‘默而成之,不言而信’。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『官場現形記』第四五回:“雖然面善得很,却不曉得他姓甚名誰。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
15.修治;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
治理。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『孟子·盡心上』:“窮則獨善其身,達則兼善天下。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>孫奭疏:“不得志則脩治其身以立於世間。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>唐柳宗元『羆說』:“今夫不善內而恃外者,未有不爲羆之食也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>明方孝孺『讀聱隅子』:“聖賢安顧其一身哉,上之欲善天下,次之欲淑來世。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
16.大;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
高;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
豊。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『詩·大雅·桑柔』:“民之未戾,職盜爲寇。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>涼曰不可,覆背善詈。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>鄭玄箋:“善,猶大也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>參見“善賈”、“善歲”、“善熟”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
17.多。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>參見“善懷”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
18.容易。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『史記·河渠書』:“自徵引洛水至商顔山下。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>岸善崩,乃鑿井,深者四十餘丈。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>張守節正義:“言商原之崖岸,土性疏,故善崩毀也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『太平御覽』卷六○六引漢應劭『風俗通』:“劉向『別錄』:‘殺靑者直治竹作簡書之耳。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>新竹有汁,善朽蠧,凡作簡者,皆於火上炙乾之。’”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>魯迅『集外集拾遺補編·〈越鐸〉出世辭』:“海嶽精液,善生俊異,後先絡繹,展其殊才。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>如:多愁善感。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
19.妥善;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
好好地。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『左傳·成公二年』:“無德以及遠方,莫如惠恤其民而善用之。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>漢陳琳『飲馬長城窟行』:“善侍新姑嫜,時時念我故夫子。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『水滸傳』第四二回:“此三卷之書,可以善觀熟視,只可與天機星同觀,其他皆不可見。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
20.成功。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>參見“善敗”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
21.適意;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
適宜。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『莊子·逍遙遊』:“夫列子御風而行,泠然善也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『淮南子·說林訓』:“布之新不如紵,紵之獘不如布,或善爲新,或善爲故。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>高誘注:“善,猶宜也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>淸方文『李臨淮玄素招集松筠閣』詩:“起步梧竹間,微颷泠然善。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
22.愛惜。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>參見“善日”、“善時”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
23.揩拭。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>參見“善刀”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
24.方言。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>輕;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
少;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
不厲害。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『醒世姻緣傳』第八五回:“素姐又問:‘你聽誰說?’</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>選子道:‘誰沒說呀?</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG> 京裏說的善麽,奶奶,你待不走哩麽?’”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
25.通“膳”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>膳食。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>北齊顏之推『顏氏家訓·治家』:“蔬果之畜,園塲之所産;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
雞豚之善,塒圈之所生。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
26.姓。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>五代有善友,宋有善辰,明有善養。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>見『正字通·口部』。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>

頁: [1]
查看完整版本: 【漢語大詞典●善】