豐碩 發表於 2013-2-20 12:42:14

【漢語大詞典●命】

<P align=center>【漢語大詞典●命】<p><br>
①[mìnɡㄇㄧㄥˋ]</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
[『廣韻』眉病切,去映,明。]</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
1.教令,政令;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
王命,朝命。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『易·姤』:“后以施命誥四方。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>孔穎達疏:“風行草偃,天之威令,故人君法此以施教命誥於四方也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『禮記·緇衣』:“『甫刑』曰:‘苗民匪用命,制以刑,惟作五虐之刑曰法。’”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>鄭玄注:“命謂政令也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>北齊顏之推『顏氏家訓·序致』:“同言而信,信其所親;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
同命而行,行其所服。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>淸魏源『聖武記』卷二:“時三桂冀朝廷慰留,如明沐英世守雲南故事,及命下愕然。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
2.告訴;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
告誡。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『儀禮·士冠禮』:“宰自右,少退贊命。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>鄭玄注:“贊,佐也;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
命,告也。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>佐主人告所以筮也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>唐柳宗元『非國語上·滅密』:“康公之母誠賢耶?</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG> 則宜以淫荒失度命其子,焉用懼之以數?”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
3.差遣;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
指派。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『書·堯典』:“乃命羲和,欽若昊天。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>唐韓愈『元和聖德詩』:“皇帝曰嗟,其又可許,爰命崇文,分卒禁禦。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>淸昭槤『嘯亭雜錄·太宗讀〈金史〉』:“曾命儒臣翻譯『三國志』及遼、金、元史,性理諸書,以教國人。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
4.指命令,下令。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『太平廣記』卷二八七引唐無名氏『王氏見聞·功德山』:“衙中只留功德山已下酋長,訊之,幷是巢賊之黨;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
將欲自二州相應而起。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>咸命誅之。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
5.任命。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>唐柳宗元『命官』:“官之命,宜以材耶?</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG> 抑以姓乎?”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>宋趙彦衛『云麓漫鈔』卷十二:“建炎紹興初,隨陷於賊而山中能自保,有帶甲僧千數,事定,皆命以官。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
6.天命;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
命運。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『易·乾』:“乾道變化,各正性命。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>孔穎達疏:“命者,人所稟受若貴賤夭壽之屬是也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>朱熹本義:“物所受爲性,天所賦爲命。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>三國魏嵇康『釋難宅無吉凶攝生論』:“夫命者,所稟之分也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『警世通言·三現身包龍圖斷冤』:“只見先生道:‘這命算不得。’”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>周立波『暴風驟雨』第一部一:“他對蕭隊長說:‘隊長同志,發財得靠命的呀!’”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
7.指命宮。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>宋蘇軾『東坡志林·退之平生多得謗譽』:“退之詩云:‘我生之辰,月宿直斗。’</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>乃知退之磨蠍爲身宮。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>而僕乃以磨蠍爲命,平生多得謗譽,殆是同病也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
8.生命;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
壽命。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『書·盤庚中』:“予迓續乃命於天。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>孔傳:“言我徙欲迎續汝命於天。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『論語·雍也』:“有顔回者好學,不遷怒,不貳過,不幸短命死矣。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>唐韓愈『歐陽生哀辭』:“命雖云短兮其存者長,終要必死兮願不永傷。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『醒世恒言·張淑兒巧智脫楊生』:“<楊元禮>也是命不該絶,在牀上展轉不能安寢。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>老舍『四世同堂』三五:“馬家的人從常二爺的口中聽到藥名,仿佛覺得病人的命已經可以保住。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
9.生存;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
生活。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>晉李密『陳情事表』:“母孫二人,更相爲命。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>唐韓愈『袁州祭神文』之二:“今既大旱,嘉穀將盡,人將無以爲命,神亦將無所降依。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>唐韓愈『原人』:“形於上者謂之天,形於下者謂之地,命於兩間者謂之人。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
10.同“名”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>名稱;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
名字。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『管子·法法』:“政者,正也。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>正也者,所以正定萬物之命也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『呂氏春秋·察今』:“東夏之命,古今之法,言異而典殊,故古之命多不通乎今之言者,今之法多不合乎古之法者。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>陳奇猷校釋:“孫鏘鳴曰:‘命,名也。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>謂古之名物與今之言不同。’</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>孫訓命爲名,是。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>古者以名詞、語言、文字等形容事物之性狀者統謂之名。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『史記·張耳陳餘列傳』:“張耳嘗亡命遊外黃。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>司馬貞索隱引晉灼曰:“命者,名也。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>謂脫名籍而逃。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
11.同“名”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>命名;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
稱爲。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『左傳·桓公二年』:“晉穆侯之夫人姜氏,以條之役生太子,命之曰仇。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『史記·韓信盧綰列傳』:“韓太子亦生子,命曰嬰。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>唐柳宗元『四維論』:“世人之命亷者,曰不苟得也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>淸李漁『奈何天·巧怖』:“有二位雅人在此,爲何不命一個齋名,題一個匾式?”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
12.同“名”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>著名。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>參見“命世”、“命世才”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
13.呼喚,招呼。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『樂府詩集·雜曲歌辭二·傷歌行』:“春鳥翻南飛,翩翩獨翱翔。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>悲聲命儔匹,哀鳴傷我腸。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『文選·左思〈蜀都賦〉』:“其深則有白黿命鼈。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>李善注:“命,呼也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>晉劉琨『扶風歌』:“攬轡命徒侶,吟嘯絶巖中。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
14.指邀請;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
宴請。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>唐元稹『鶯鶯傳』:“鄭厚張之德甚,因飾饌以命張,中堂宴之。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>宋王禹偁『對雪示嘉祐』詩:“去年看雪在商州,使君命我山寺頭……抱缾自瀉不待勸,乘興一引連十甌。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
15.運用,使用。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>唐獨孤及『三月三日自京到華陰於水亭獨酌寄裴六薛八』詩:“呼兒命長瓢,獨酌湘吳醇。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>宋蘇軾『劉夫人墓志銘』:“涓自蜀還,以重錦二十兩以獻夫人。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>夫人喜曰:‘可以適吾意之所欲與者。’</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>命刀尺,以親疎散之,一日而盡。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
16.文章體裁之一,帝王的詔令。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『周禮·春官·典命』:“典命中士二人。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>鄭玄注:“命謂王遷秩群臣之書。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>賈公彦疏:“凡言命者,皆得簡策之命秩次也。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>命出於王,故云命謂王遷秩群臣之書,書即簡策是也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>北齊顏之推『顏氏家訓·文章』:“夫文章者,原出『五經』:詔命策檄,生於『書』者也;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
序述論議,生於『易』者也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>南朝梁劉勰『文心雕龍·詔策』:“漢初定儀則,則命有四品:一曰策書,二曰制書,三曰詔書,四曰戒敕。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>姚華『論文後編·目錄上』:“帝命之稱,唐虞所同。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>三代相嬗,兼用誓誥。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>七國曰令。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>秦幷天下,改命曰制。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>魯迅『漢文學史綱要』第二篇:“『書』之體例有六:曰典,曰謨,曰訓,曰誥,曰誓,曰命,是稱六體。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
17.帝王按官職等級賜給臣下的儀物,如玉圭、服裝等。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『國語·周語上』:“襄王使邵公過及內史過,賜晉惠公命。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>韋昭注:“命,瑞命也。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>諸侯即位,天子賜之命圭,以爲瑞節也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『國語·周語上』:“襄王使太宰文公及內史興賜晉文公命。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>韋昭注:“命,命服也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
命②[mànㄇㄢˋ]</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
通“慢”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
輕慢;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
輕忽。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『禮記·大學』:“見賢而不能舉,舉而不能先,命也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>鄭玄注:“命讀爲慢,聲之誤也。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>舉賢而不能使君以先已是輕慢於舉人也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>陸德明釋文:“命依注音慢,武諫反。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>

頁: [1]
查看完整版本: 【漢語大詞典●命】