豐碩 發表於 2013-2-20 10:08:41

【漢語大詞典●君】

<P align=center>【漢語大詞典●君】<p><br>
①[jūnㄐㄩㄣ]</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
[『廣韻』舉云切,平文,見。]</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
1.古代大夫以上、據有土地的各級統治者的通稱。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『儀禮·喪服』:“君,至尊也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>鄭玄注:“天子、諸侯及卿大夫有地者,皆曰君。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>常用以專稱帝王。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『儀禮·喪服』:“君,至尊也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>鄭玄注:“天子、諸侯及卿大夫有地者,皆曰君。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『書·大禹謨』:“皇天眷命,奄有四海,爲天下君。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>唐韓愈『論今年權停舉選狀』:“臣又聞,君者陽也,臣者陰也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>唐白居易『杜陵叟』詩:“十家租稅九家畢,虛受吾君蠲免恩。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『紅樓夢』第三三回:“到了這步田地,還來勸解!</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG> 明日釀到他弑父弑君,你們才不勸不成?”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>嚴復『辟韓』:“夫自秦以來,爲中國之君者,皆其尤強梗者也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
2.稱諸侯。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『詩·大雅·假樂』:“宜君宜王。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>孔穎達疏:“君則諸侯也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『國語·周語上』:“夫事君者,險而不懟。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>韋昭注:“君,諸侯也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『左傳·隱公三年』:“先君舍與夷而立寡人,寡人弗敢忘。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>若以大夫之靈,得保首領以沒,先君若問與夷,其將何辭以對?”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
3.稱大夫。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>參見“君大夫”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
4.稱天子、諸侯之妻。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『詩·鄘風·鶉之奔奔』:“人之無良,我以爲君。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>毛傳:“君,國小君。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>孔穎達疏:“夫人對君稱小君,以夫妻一體言之,亦得曰君。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『穀梁傳·莊公二十二年』:“癸丑,葬我小君文姜。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>小君,非君也。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>其曰君何也?</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG> 以其爲公配,可以言小君也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>鍾文烝補注:“夫人與公一體,從公稱也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>唐韓愈『黃陵廟碑』:“堯之長女娥皇,爲舜正妃,故曰君。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
5.稱先祖及父母。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>意爲一家之主。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『易·家人』:“家人有嚴君焉,父母之謂也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>孔穎達疏:“父母,一家之主,家人尊事,同於國有嚴君。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『後漢書·孔融傳』:“先君孔子與君先人李老君同德比義。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>唐王勃『秋日登洪府滕王閣餞別序』:“家君作宰,路出名區。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>童子何知,躬逢勝餞。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>林紓『府君佩刀銘』:“微府君遺刀,紓安得遽脫於險?</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG> 今乃愈感吾君翼其不肖之子。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
6.妾亦稱夫爲君。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『禮記·內則』:“君已食,徹焉。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>鄭玄注:“凡妾稱夫曰君。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
7.對對方的尊稱,猶言您。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>亦用在人姓名后表示尊敬。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『書·君奭序』:“周公作『君奭』。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>孔傳:“尊之曰君。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>奭,名。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『史記·張儀列傳』:“張儀曰:‘嗟乎,此在吾術中而不悟,吾不及蘇君明矣!’”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>唐李商隱『夜雨寄北』詩:“君問歸期未有期,巴山夜雨漲秋池。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>唐羅隱『酬章處士見寄』詩:“中原甲馬未曾安,今日逢君事萬端。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>宋蘇軾『亡妻王氏墓志銘』:“趙郡蘇軾之妻王氏,卒於京師……軾銘其墓曰:君諱弗,眉之靑神人。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>魯迅『書信集·致許壽裳』:“季茀君鑑:得十一月望簡畢,甚以說釋。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
8.諡號;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
封號。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『逸周書·諡法』:“賞慶刑威曰君,從之成群曰君。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>漢蔡邕『獨斷』:“帝之女曰公主,儀比諸侯。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>帝之姉妹曰長公主,儀比諸侯王。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>異姓婦女以恩澤封者曰君,比長公主。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『北齊書·綦連猛傳』:“皇建元年,<綦連猛>封石城郡開國伯,尋進爵爲君。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>宋王安石『仙源縣太君夏侯氏墓碣』:“仙源縣太君夏侯氏,濟州钜野人。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>淸袁枚『隨園隨筆·官職』:“唐宋封婦人……四品爲郡君,五品爲縣君,勛官四品有封者爲鄕君。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>如:戰國的信陵君、平原君、孟嘗君、春申君。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
.以尊稱神祇。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『漢書·郊祀志上』:“晉巫祠五帝、東君、雲中君、巫社、巫祠、族人炊之屬。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『漢書·禮樂志』“百君禮,六龍位,勺椒漿,靈已醉。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>顏師古注:“百君,亦謂百神也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
10.以謔稱動植諸物。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『晉書·王徽之傳』:“徽之但嘯詠,指竹曰:‘何可一日無此君邪!’”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>唐常楚老『江上蚊子』詩:“怕君撩亂錦窗中,十軸輕綃圍夜玉。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>宋羅大經『鶴林玉露』卷一:“嶺南人以檳榔代茶,且謂可以禦瘴。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>余始至不能食,久之,亦能稍稍。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>居歳餘,則不可一日無此君矣。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
11.主體。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『老子』:“言有宗,事有君。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>王弼注:“君,萬物之主也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>宋秦觀『浩氣傳』:“人以心爲君,以志爲主帥。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『紅樓夢』第二八回:“那爲君的藥,說起來唬人一跳。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>參見“君臣佐使”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
12.主人。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『韓非子·說林上』:“田成子因負傳而隨之,至逆旅,逆旅之君,待之甚敬。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
13.主宰。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>統治。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『書·說命上』:“天子惟君萬邦,百官承式。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『管子·內業』:“執一不失,能君萬物。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>三國魏曹植『責躬詩』:“帝曰爾侯,君茲靑土。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>唐韓愈『送齊皞下第序』:“烏虖,今之君天下者,不亦勞乎!”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>金王若虛『哀雁詞』:“雖吾之智力可役而君之,而彼之蠢愚至死而不能訴。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>太平天國洪仁玕『資政新篇』:“數百年來,各君其邦,各子其民。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
14.姓。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『正字通·口部』:“君,姓。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>明有君助。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>

頁: [1]
查看完整版本: 【漢語大詞典●君】