豐碩 發表於 2013-2-16 16:08:52

【漢語大詞典●小人】

<P align=center>【漢語大詞典●小人】<p><br>
1.平民百姓。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>指被統治者。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『書·無逸』:“生則逸,不知稼穡之艱難,不聞小人之勞,惟耽樂之從。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『漢書·董仲舒傳』:“『易』曰:‘負且乘,致寇至。’</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>乘車者君子之位也,負擔者小人之事也。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>此言居君子之位而爲庶人之行者,其禍患必至也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>南朝梁沈約『齊故安陸昭王碑』:“弘義讓以勗君子,振平惠以字小人。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『醒世恒言·白玉娘忍苦成夫』:“從古以來,富貴空花,榮華泡影,只有那忠臣孝子,義夫節婦,名傳萬古,隨你負擔小人,聞之起敬。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
2.舊時男子對地位高於己者自稱的謙詞。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『左傳·隱公元年』:“小人有母,皆嘗小人之食矣,未嘗君之羹。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『三國志·蜀志·霍峻傳』:“小人頭可得,城不可得。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>宋錢愐『錢氏私志』:“燕北風俗,不問士庶,皆自稱小人……對中人以上,即稱小人,中人以下,則稱我家。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>元王實甫『西廂記』第四本第四折:“[僕云]</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>小人也辛苦,待歇息也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>明許時泉『寫風情』:“小人是杜司空衙中差人。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>淸黃鈞宰『金壺浪墨·王孫』:“王跽曰:‘小人貧苦無家室,復病哮喘,託此以蔽風雨有年矣。’”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
3.對平輩自稱的謙詞。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『三國志·魏志·陳登傳』:“君(指許汜)求田問舍,言無可采……如小人(劉備自稱),欲臥百尺樓上,臥君於地,何但上下牀之間邪?”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『京本通俗小說·錯斬崔寧』:“小人情願伏侍小娘子前去。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
4.古時老師對學生的稱呼。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『孔子家語·觀周』:“孔子既讀斯文也,顧謂弟子曰:小人識之,此言實而中,情而信。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
5.識見淺狹的人。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『論語·子路』:“樊遲請學稼。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>子曰:‘吾不如老農。’</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>請學爲圃。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>子曰:‘吾不如老圃。’</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>樊遲出。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>子曰:‘小人哉!</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG> 樊須也。’”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>金王若虛『<論語>辨惑二』:“其曰硜硜小人、小人樊須,從其小體爲小人之類,此謂所見淺狹,對大人而言耳。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>北齊顏之推『顏氏家訓·勉學』:“若能常保數百卷書,千載終不爲小人也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>淸王應奎『柳南隨筆』卷二:“輿夫力倦,且苦腹餒。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>啟新出所攜蓮子與輿夫各一,曰:‘聊以止飢。’</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>輿夫微笑,蓋笑其所與之少也。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>而啟新誤以爲輿夫得蓮子故喜,即曰:‘汝輩眞小人,頃者色甚苦,得一蓮便笑矣。’”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
6.人格卑鄙的人。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『書·大禹謨』:“君子在野,小人在位。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>陳昉『潁川語小』卷下:“君子小人之目,始於大禹誓師之辭,曰‘君子在野,小人在位’,蓋謂廢仁哲任姦佞也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『三國志·蜀志·諸葛亮傳』:“親賢臣,遠小人,此先漢所以興隆也;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
親小人,遠賢臣,此後漢所以傾頽也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『朱子語類』卷七十:“君子小人只是箇正不正。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>許地山『女國士』:“你配說嗎?</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG> 偸東西的是君子,還是小人?”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
7.特指小偸。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『二刻拍案驚奇』卷三九:“忙敲樓窗向鋪裏叫道:‘隔壁仔細,家中敢有小人了?’</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>鋪中人驚起,口喊‘捉賊!’”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
8.舊指仆隸。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『論語·陽貨』:“唯女子與小人爲難養也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>朱熹集注:“此小人亦謂僕隸下人也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
9.小孩子。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『兒女英雄傳』第一回:“及至聽見公子小小年紀說了這一番大道理,心中暗暗歡喜;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
又恐怕小人兒高興,只得笑著說是小孩子話。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>劉半農『擬兒歌--小豬落地』:“‘小豬落地三升糠’,小人落地無抵扛!”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>毛澤東『靑年團的工作要照顧靑年的特點』:“我們這一代吃了虧,大人不照顧孩子。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>大人吃飯有桌子,小人沒有。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
10.引申爲小一輩的人。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>秦兆陽『在田野上前進』第十三章:“可你們看看,這是俺公公婆婆給俺們小人吃的吃食。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
11.身材短小的人。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『初學記』卷十九引漢東方朔『神異經』:“西北荒中有小人,長一寸,朱衣玄冠。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>淸蒲松齡『聊齋志異·小髻』:“俄而尺許小人,連遱而出,至不可數。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
12.下等的酒。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>唐杜甫松『醉鄕日月·飲論』:“凡酒……以家醪糯觴醉人者爲君子,以家醪黍觴醉人者爲中人,以巷醪灰觴醉人者爲小人。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>

頁: [1]
查看完整版本: 【漢語大詞典●小人】