豐碩 發表於 2013-2-15 16:03:39

【漢語大詞典●天】

<P align=center>【漢語大詞典●天】<p><br>
①[tiānㄊㄧㄢ]</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
[『廣韻』他前切,平先,透。]</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
“兲”的今字。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>亦作“靝”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
1.人的頭頂。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『山海經·海外西經』:“刑天與帝至此爭神,帝斷其首,葬之常羊之山,乃以乳爲目,以臍爲口,操干戚以舞。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>郭璞注:“是爲無首之民。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>袁珂注:“‘刑天’蓋即斷首之意。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
2.古代的墨刑。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『易·睽』:“其人天且劓,無初有終。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>孔穎達疏:“剠額爲天。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>剠,同“黥”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
3.天空。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『詩·唐風·綢繆』:“綢繆束薪,三星在天。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『孟子·梁惠王上』:“天油然作雲,沛然下雨,則苗浡然興之矣。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>南朝宋謝靈運『初去郡』詩:“野曠沙岸淨,天高秋月明。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>前蜀韋莊『菩薩蠻』詞:“春水碧於天,畫船聽雨眠。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>老舍『駱駝祥子』十八:“北邊的半個天烏云如墨,仿佛有什么大難來臨。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
4.古人以天爲萬物主宰者。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『書·泰誓上』:“天佑下民,作之君,作之師。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『論語·八佾』:“獲罪於天,無所禱也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『左傳·宣公四年』:“君,天也,天可逃乎?”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>唐韓愈『元和聖德詩』:“天錫皇帝,爲天下主。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>淸紀昀『閱微草堂筆記·灤陽消夏錄五』:“人心以爲神,天亦必以爲神矣。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
5.迷信的人指神仙等所住的地方。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
6.稱君王。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>宋樂史『楊太眞外傳』:“虢國不施粧粉,自衒美豔,常素面朝天。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>淸葉廷琯『吹網錄·寧古塔紀略』:“又言洎乎『長白山賦』入,天心嗟歎,溫詔下頒。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
7.以之尊稱父母或夫。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『詩·鄘風·柏舟』“母也天只”毛傳:“天謂父也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>淸蒲松齡『聊齋志異·白於玉』:“遠近無不知兒身許吳郞矣,今改之,是二天也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
8.依靠對象;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
賴以生存、不可或缺之事物。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『儀禮·喪服』:“夫者,妻之天也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『史記·酈生陸賈列傳』:“王者以民人爲天,而民人以食爲天。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
9.命運;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
天意。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『孟子·梁惠王下』:“吾之不遇魯侯,天也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>唐韓愈『送湖南李正宗序』:“離十三年,幸而集處得燕而舉一觴相屬,此天也,非人力也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『水滸傳』第六一回:“挑著個紙招兒,上寫著:‘講命談天,卦金一兩。’”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
10.我國古代唯心主義哲學稱世界的精神本原。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『孟子·盡心上』:“盡其心者,知其性也;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
知其性,則知天矣。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>朱熹集注:“心者,人之神明,所以具衆理而應萬事者也。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>性則心之所具之理,而天又理之所從以出者也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>又以天爲精神實體。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>淸劉大櫆『天道中』:“天者,何也?</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG> 吾之心而已矣。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
11.以天爲精神實體。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
12.古人指日月星辰運行、四時寒暑交替、萬物受其覆育的自然之體。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『莊子·大宗師』:“知天之所爲者,知人之所爲者,至矣。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>成玄英疏:“天者,自然之謂……天之所爲者,謂三景晦明,四時生殺,風雲舒卷,雷雨寒溫也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>漢王充『論衡·自然』:“天地合氣,萬物自生,猶夫婦合氣,子自生矣。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>漢王充『論衡·自然』:“天者,普施氣萬物之中。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>唐劉禹錫『天論』:“天之所能者,生萬物也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>淸戴震『原象』:“日之發斂,以赤道爲中。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>月之出入,以黃道爲中。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>此天所以有寒暑進退,成生物之功也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
13.天然,天生。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『莊子·秋水』:“牛馬四足,是謂天。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>唐元稹『論教本書』:“且夫周成王,人之中才也,近管蔡則讒入,有周召則義聞,豈可謂天聰明哉?</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG> 然而克終於道者,得不謂教之然耶?”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>宋羅大經『鶴林玉露』卷九:“楊誠齋云:古人之詩,天也;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
後世之詩,人焉而已。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>此論得之。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
14.指天性與生命。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『呂氏春秋·本生』:“故聖人之制萬物也,以全其天也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>元麻革『題李氏寓酒軒』詩:“古來賢達士,以酒全其天。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>淸梁章钜『歸田瑣記·曼云先兄家傳』:“中年,自以生性卞急,欲託琴德,以自養其天。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
15.天時,指天氣、季節等。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『孫子·計』:“天者,陰陽、寒暑、時制也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>唐杜甫『佳人』詩:“天寒翠袖薄,日暮倚修竹。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>南唐張泌『浣溪沙』詞:“小市東門欲雪天,衆中依約見神仙。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>老舍『老張的哲學』第三:“天熱,多休息休息。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
16.一晝夜的時間,有時專指白天。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『儒林外史』第十七回:“匡超人背著行李,走了幾天旱路。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『兒女英雄傳』第二四回:“大長的天,也是白閑著,幫幫我,又解了悶兒。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>如:月小三十天,月大三十一天;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
明天;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
每天。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
17.一天里的某一段時間。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『二刻拍案驚奇』卷十八:“約莫一更多天,然後睡了。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『兒女英雄傳』第四回:“趕到那裏大約天也就是時候了。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
18.位置在頂部的,淩空架設的。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>如:天棚、天窗、天線、天橋。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
19.極;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
最。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>老舍『茶館』第三幕:“畫的天好,當不了飯吃啊!”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
20.方言。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>東北計算土地的單位,十畝爲一天。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
21.姓。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>漢有天高。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>

頁: [1]
查看完整版本: 【漢語大詞典●天】