豐碩 發表於 2013-2-8 16:49:00

【漢語大詞典●大人】

<P align=center>【漢語大詞典●大人】<p><br>
1.指在高位者,如王公貴族。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『易·乾』:“九二:見龍在田,利見大人。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『史記·孟子荀卿列傳』:“王公大人初見其術,懼然顧化,其後不能行之。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>宋王安石『泰州海陵縣主簿許君墓志銘』:“君既與兄元相友愛稱天下,而自少卓犖不羈,善辨說,與其兄俱以智略爲當世大人所器。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
2.在官場中成爲下屬對上司的習慣稱呼。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『儒林外史』第二三回:“只見長班進來跪著稟道:‘部裏大人升堂了。’”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>淸福格『聽雨叢談·大人』:“本朝內大臣、都統、尙書、侍郞、卿寺、學士、堂上官,皆稱大人。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>中允、洗馬、贊善、巡城御史、掌科給事,皆在本署中稱大人,出署則否也。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>外官文職督撫、學政……武職提督、副督統、總兵、城守慰,皆稱大人。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『老殘遊記』第五回:“響頭不知磕了幾千,總沒有人挽回得動這玉大人的牛性。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
3.猶言王者。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>晉陸機『演連珠』之三:“大人基命,不擢才於后土。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『新唐書·陳子昂傳』:“凡大人初制天下,必有凶亂叛逆之人爲我驅除,以明天誅。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
4.對宮闈近侍的尊稱。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『後漢書·陳球傳』:“球小妻,程璜之女,璜用事宮中,所謂程大人也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『晉書·劉曜載記』:“猗曰:‘吾爲卿作計,卿能用不?’</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>二人皆曰:‘謹奉大人之教。’”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
5.指世家豪右。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『後漢書·岑彭傳』:“彭因言韓歆南陽大人,可以爲用。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>李賢注:“大人,謂大家豪右。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『三國志·魏志·董卓傳』“比至長安,衆十餘萬”裴松之注引晉司馬彪『九州春秋』:“胡文才、楊整脩皆涼州大人,而司徒王允素所不善也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
6.指德行高尙、志趣高遠的人。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『孟子·告子上』:“從其大體爲大人,從其小體爲小人。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>漢揚雄『法言·學行』:“大人之學也爲道,小人之學也爲利。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>三國魏阮籍『大人先生傳』:“夫大人者,乃與造物同體,天下幷生,逍遙浮世與道俱成。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>淸秋瑾『失題』詩:“大人處世當與神物遊,顧彼豚犬諸兒安足伍。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
7.對老者、長者的敬稱。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『後漢書·蘇章傳』:“祖父純,字桓公……三輔號爲‘大人’。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>李賢注:“大人,長老之稱,言尊事之也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『後漢書·李固傳』:“一日朝會,見諸侍中幷皆年少,無一宿儒大人可顧問者,誠可歎息。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
8.對父母叔伯等長輩的敬稱。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『史記·高祖本紀』:“高祖奉玉卮,起爲太上皇壽,曰:‘始大人常以臣無賴,不能治産業,不如仲力。’”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『漢書·淮陽憲王劉欽傳』:“博辭去,令弟光恐云王遇大人益解,博欲上書爲大人乞骸骨去。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>顏師古注:“大人,博自稱其母也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『玉台新詠·古詩<爲焦仲卿妻作>』:“三日斷五匹,大人故嫌遲。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『金甁梅詞話』第七回:“這裏是姑奶奶大人,有話不先來和姑奶奶說,再和誰說。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
9.對同輩或朋輩中年事稍長者,於通信時亦常用此稱。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>淸秋瑾『致秋譽章書』:“大哥大人手足。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>魯迅『書信集·致蔣抑卮』:“此頌抑卮長兄大人進步。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
10.指成年人。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『後漢書·南蠻傳』:“漢興,改爲武陵,歲令大人輸布一匹,小口二丈,是謂賨布。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>雖時爲寇盜,而不足爲郡國患。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『百喩經·獼猴喩』:“昔有一獮猴,爲大人所打,不能奈何,反怨小兒。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『紅樓夢』第五六回:“雖然我們寳玉淘氣古怪,有時見了人客,規矩禮數更比大人有禮。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>丁玲『奔』:“大人們不知在喊些什么,小孩子也跟著在喊。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
11.身材長大的人。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『山海經·大荒東經』:“有一大人踆其上,張其兩臂。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>臂,一本作“耳”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『漢書·五行志下之上』:“史記秦始皇帝二十六年,有大人長五丈,足履六尺,皆夷狄服,凡十二人,見於臨洮。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『三國志·魏志·陳留王奐傳』:“襄武縣言有大人見,長三丈餘,跡長三尺二寸。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
12.古代北方部族首領之稱。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『後漢書·南匈奴傳』:“八部大人共議立比爲呼韓邪單於。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『周書·文帝紀上』:“有葛烏菟者,雄武多算略,鮮卑慕之,奉以爲主,遂總十二部落,世爲大人。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『新五代史·四夷附錄一·契丹』:“其部族之大者曰大賀氏,後分爲八部……部之長號大人,而常推一大人建旗鼓以統八部。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>

頁: [1]
查看完整版本: 【漢語大詞典●大人】