豐碩 發表於 2013-2-8 14:06:29

【漢語大詞典●尊】

<P align=center>【漢語大詞典●尊】<p><br>
①[zūnㄗㄨㄣ]</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
[『廣韻』祖昆切,平魂,精。]</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
1.尊貴;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
高貴。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『荀子·正論』:“天子者,埶位至尊。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>唐韓愈『讀〈荀〉』:“始吾讀孟軻書,然後知孔子之道尊。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>淸陳澧『東塾讀書記·小學』:“『說文』有說轉義不及本義者,舉‘尊’字酒器(爲例)……本義是尊卑之尊。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>黃侃『文字聲韻訓詁筆記·訓詁』:“其一,但說字形之誼而不及本誼。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>如‘尊,酒器也……’是也。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>夫酒器所以名爲尊者,奉酒以所尊故也。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>是尊卑之義在前,乃‘尊’字之本誼。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>引申爲高。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『易·繫辭上』:“天尊地卑,乾坤定矣。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>虞翻注:“天貴,故尊;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
地賤,故卑。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『周禮·考工記·輪人』:“十分寸之一謂之枚,部尊一枚。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>鄭玄注:“尊,高也。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>蓋斗上隆高,高一分也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>賈公彦疏:“高者必尊,故尊爲高也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
2.輩分、地位高或年紀大。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『禮記·喪服小記』:“養尊者必易服,養卑者否。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『孟子·萬章下』:“曰:却之却之爲不恭,何哉?</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG> 曰:尊者賜之。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『醒世恒言·李道人獨步云門』:“一族之中,惟李淸年齒最尊,推爲族長。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>亦用以稱輩分、地位高或年紀大的人。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>明袁宏道『家報』:“近日與諸舅尊作禪會,尤是樂事。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『儒林外史』第六回:“嚴貢生看了這批……隨即寫呈到府裏去告。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>府尊也是有妾的,看著覺得多事。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
3.稱別人的父親。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>南朝宋劉義慶『世說新語·品藻』:“謝公問王子敬:‘君書何如君家尊?’</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>答曰:‘固當不同。’”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>此指王獻之父羲之。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>唐韓愈『送進士劉師服東歸』詩:“攜持令名歸,自足貽家尊。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>如:令尊。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
4.稱自己的父親。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>南朝宋劉義慶『世說新語·品藻』:“劉尹至王長史許淸言,時苟子年十三,倚牀邊聽。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>既去,問父曰:‘劉尹語何如尊?’</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>長史曰:‘韶音令辭不如我,往輒破的勝我。’”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>如:家尊。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
5.稱伯叔。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『宋書·謝靈運傳』:“靈運……謂方明曰:‘阿連才悟如此,而尊作常兒遇之。’”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>按,方明,靈運族叔。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
6.稱呼對方的敬詞。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>宋歐陽修『與梅聖兪書』:“久不承問,不審尊體何似?”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『說嶽全傳』第一回:“今蒙員外盛席,意欲去相邀這道友同來領情,不知尊意允否?”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>秦牧『藝海拾貝·菊花與金魚』:“你只愛‘十丈珠帘’這么一種菊花,你只愛‘珍珠鱗’這么一種金魚,自然悉聽尊便。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
7.尊重;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
尊奉。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『論語·子張』:“君子尊賢而容衆,嘉善而矜不能。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>邢昺疏:“言君子之人見彼賢則尊重之。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『史記·高祖本紀』:“乃詳尊懷王爲義帝,實不用其命。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『舊唐書·禮儀志五』:“若親盡之外,有王業之所基者,如殷之玄王,周之后稷,尊爲始祖。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
8.引申爲重視。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『左傳·昭公五年』:“夏,莒牟夷以牟婁及防茲來奔。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>非卿而書,尊地也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>杜預注:“尊,重也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
9.同“遵”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>遵行;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
遵從。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『墨子·備城門』:“守者必善,而君尊用之,然後可以守也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>兪樾『諸子平議·墨子三』:“尊當爲遵,古字通也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
10.古盛酒器。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>用作祭祀或宴享的禮器。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>早期用陶制,后多以靑銅澆鑄。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>鼓腹侈口,高圈足,形制較多,常見的有圓形及方形。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>盛行於商及西周。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>字亦作“樽”、“罇”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『說文·酋部』:“尊,酒器也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>段玉裁注:“凡酒必實於尊,以待酌者。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>朱駿聲通訓:“尊爲大名,彛爲上,卣爲中,罍爲下,皆以待祭祀賓客之禮器也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『禮記·明堂位』:“泰,有虞氏之尊也;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
山罍,夏后氏之尊也;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
著,殷之尊也;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
犧象,周尊也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
11.泛指一般盛酒器。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>唐元稹『有酒』詩:“有酒有酒香滿尊,君寧不飲開君顔。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『老殘遊記』第一回:“所以城中人士往往於下午攜尊挈酒在閣中住宿,準備次日天未明時,看海中出日,習以爲常。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
12.置酒;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
放置。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『儀禮·士冠禮』:“側尊一甒,醴在服北。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>鄭玄注:“置酒曰尊。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>胡培翬正義:“置酒謂之尊,猶布席謂之筵,皆是陳設之名。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『逸周書·嘗麥』:“宰坐,尊中於大正之前。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>朱右曾校釋:“宰乃奠於兩楹。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>尊猶奠也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
13.量詞。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>稱盛酒器。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>唐杜甫『春日懷李白』詩:“何時一尊酒,重與細論文?”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>淸方文『喜八弟爾孚見訪即送其楚遊』詩:“幾年千里外,今夜一尊同。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
14.量詞。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>稱塑像。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『古今小說·楊思溫燕山逢故人』:“信步行到羅漢堂,乃渾金鑄成五百尊阿羅漢。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>郭沫若『女神之再生』:“龕中各有人像一尊,手中各持種種樂器作吹奏式。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
15.量詞。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>稱大炮。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『淸史稿·兵志六』:“請令兩廣督臣,續購大小洋炮……凡八百尊。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>巴金『家』二十:“這一次不比昨夜,聲音更近,而且是十幾尊大炮同時開放。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
16.減損。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『墨子·大取』:“子深其深,淺其淺,益其益,尊其尊。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
17.撙。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>節制;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
謙抑。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『易·謙』:“謙尊而光,卑而不可踰。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>王引之『經義述聞·周易下』:“尊讀撙節退讓之撙……劉晝『新論·誡盈篇』:‘未有謙尊而不光,驕盈而不斃者也。’</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>以謙尊對驕盈,則讀尊爲撙可知。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>蓋當時『易』說有如是解者,故劉氏用之也,正與經旨相合。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>尊與退讓同義。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>參見“尊節”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
18.姓。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>明代有尊德。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>傳爲尊廬氏之后。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>

頁: [1]
查看完整版本: 【漢語大詞典●尊】