豐碩 發表於 2013-2-7 07:59:24

【漢語大詞典●基】

<P align=center>【漢語大詞典●基】<p><br>
①[jīㄐㄧ]</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
[『廣韻』居之切,平之,見。]</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
1.建筑物的根腳。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『詩·周頌·絲衣』:“自堂徂基,自羊徂牛。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>鄭玄箋:“基,門塾之基。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>宋王安石『金陵懷古』詩之一:“東府舊基留佛刹,『後庭』餘唱落船窗。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>淸孔尙任『桃花扇·聽稗』:“城連曉雨枯陵樹,江帶春潮壞殿基。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>如:宅基;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
路基;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
台基。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
2.引申爲最下面的。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>如:基層。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
3.事物的根本。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『易·繫辭下』:“履,德之基也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『詩·小雅·南山有台』:“樂只君子,邦家之基。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『左傳·襄公二十四年』:“德,國家之基也,有基無壞,無以是務乎!”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
4.起始。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『國語·晉語九』:“基於其身,以克復其所。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『漢書·枚乘傳』:“福生有基,禍生有胎。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>顏師古注引服虔曰:“基、胎,皆始也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>晉陸機『辯亡論上』:“禍基京畿,毒徧宇內。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>孫犁『〈柳溪短篇小說選集〉序』:“正象榮華是沒落之基一樣,沒落是奮起之基。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
5.奠定基礎;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
創建。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『左傳·襄公二十九年』:“爲之歌『周南』、『召南』,曰:‘美哉!</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG> 始基之矣,猶未也。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>然勤而不怨矣。’”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『晉書·劉聰載記』:“故文王以多士基周,桓靈以群閹亡漢,國之興亡,未有不由此也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>唐韓愈『順宗實錄二』:“所以基社稷而固邦統,古之制也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
6.事業。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『書·大誥』:“嗚呼!</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG> 天明畏,弼我丕丕基。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>蔡沈集傳:“基,基業。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『淮南子·主術訓』:“於是乃始陳其禮,建以爲基。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>高誘注:“基,業也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>漢劉向『列女傳·晉文齊姜』:“公子不聽,姜與犯謀,醉而遣之,卒成霸基。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
7.猶規劃。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『書·康誥』:“周公初基作新大邑於東國洛。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『爾雅·釋詁』:“基,謀也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
8.依據;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
憑借。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>南朝梁周興嗣『千字文』:“榮業所基,藉甚無竟。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
9.化學名詞。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>化合物分子中所含的一部分原子,被看做是一個單位時就叫“基”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>也叫“根”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>如羥基、氨基。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
10.通“朞”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>周年。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『儀禮·士虞禮』“朞而小祥”漢鄭玄注:“古文朞皆作基。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『金石萃編·漢蕩陰令張遷碑』:“流化八基,遷蕩陰令。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>孫石云跋:“八基謂八年也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>元耶律楚材『懷古寄張敏之』詩:“約法三章日,恩垂四百基。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>

頁: [1]
查看完整版本: 【漢語大詞典●基】