豐碩 發表於 2013-2-6 10:00:06

【漢語大詞典●壯】

<P align=center>【漢語大詞典●壯】<p><br>
①[zhuànɡㄓㄨㄤˋ]</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
[『廣韻』側亮切,去漾,莊。]</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
亦作“壵”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>“壯”的繁體字。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
1.強壯;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
壯盛;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
盛大。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『易·大壯』:“彖曰:大壯,大者壯也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>高亨注:“本卦名‘大壯’者,謂其大者強壯也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『孟子·萬章下』:“孔子嘗爲委吏矣,曰:‘會計當而已矣。’</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>嘗爲乘田矣,曰:‘牛羊茁壯長而已矣。’”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>漢張仲景『傷寒論·太陽病上』:“表氣壯,則衛固榮守,邪由何入!”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>唐韓愈『論孔戣致仕狀』:“若有德及氣力尙壯,則君優而留之,不必年過七十,盡許致事也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>明潘陸『同朱士葉北固山用唐人韻』:“江愛秋濤壯,山憐宿雨靑。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
2.堅實;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
牢固。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『禮記·月令』:“<仲冬之月>冰益壯……虎始交。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>唐韓愈『石鼓歌』:“金繩鐵索鎖紐壯,古鼎躍水龍騰梭。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>宋葉適『華文閣待制知廬州錢公墓志銘』:“公始至楚,以舊樓櫓不壯,易之千間。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>城敗非樓櫓咎,蓋言者誤也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>元無名氏『馬陵道』楔子:“他頭裏未曾過去時,這橋還壯哩,則怕他踹損了,則除是恁的?</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG> !”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
3.勇猛;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
威猛。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『國語·晉語四』:“偃也聞之:‘戰鬭,直爲壯,曲爲老。’”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『史記·李將軍列傳』:“單於既得陵,素聞其家聲,及戰又壯,乃以其女妻陵而貴之。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>南朝梁劉勰『文心雕龍·檄移』:“故觀電而懼雷壯,聽聲而懼兵威。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
4.豪壯;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
豪邁。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『漢書·樊噲傳』:“噲等見上流涕曰:‘始陛下與臣等起豊沛,定天下,何其壯也!</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG> 今天下已定,又何憊也!’”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>南朝梁劉勰『文心雕龍·檄移』:“陳琳之檄豫州,壯有骨鯁。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>唐杜甫『壯遊詩』:“七齡思即壯,開口詠鳳凰。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>唐韓愈『送侯參謀赴河中幕』詩:“爾時心氣壯,百事謂己能。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>蕭乾『栗子·鵬程』:“王志翔這番志向誠然壯,但自來好事總是多磨。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
5.壯觀。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>宋葉適『利涉橋記』:“蓋奔渡、爭舟、蹴蹋之患既免,而井屋之富,廛肆煙火,與橋相望不絶,甚可壯也!”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>明徐弘祖『徐霞客遊記·粵西遊日記一』:“巖前懸石甚壯,當洞門爲屛,若垂簾然。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>陳毅『三峽』詩:“三峽天下壯,請君乘船遊。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
6.推崇,贊許。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『漢書·揚雄傳上』:“先是時,蜀有司馬相如,作賦甚弘麗溫雅,雄心壯之,每作賦,常擬之以爲式。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>三國魏曹丕『滄海賦』:“美百川之獨宗,壯滄海之威神。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>唐柳宗元『佩韋賦』:“柳子讀古書,覩直道守節者即壯之。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『明史·廖永安傳』:“太祖壯永安不屈,遙授行省平章政事,封楚國公。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>陳毅『記遺言』詩序:“余聞而壯其言,詩以志之。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
7.肥壯;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
粗壯。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『禮記·月令』:“<孟夏之月>其器高以粗,養壯佼。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>孔穎達疏:“壯謂容體盛大。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『南史·齊隨郡王子隆傳』:“子隆年二十一,而體過充壯,常使徐嗣伯合蘆茹丸以服自銷損,猶無益。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『紅樓夢』第六回:“凴他怎樣,你老拔根寒毛比我們的腰還壯呢!”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>周立波『山鄕巨變』上一:“盛佑亭眼睛看著路那邊的山上的刺蓬里,撲撲地飛起一只麻灰色的肥大的竹雞,眼睛盯著它說道:‘好家伙,好壯,飛都飛不動。’”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
8.粗細的程度。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『兒女英雄傳』第七回:“末後大師傅翻箱倒籠,找出小扭指頭兒壯的一支金鐲子來。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
9.男子三十爲“壯”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>即壯年。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>后泛指成年。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『禮記·曲禮上』:“人生十年曰幼學;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
二十曰弱冠;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
三十曰壯,有室。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『楚辭·離騷』:“及余飾之方壯兮,周流觀乎上下。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>朱熹注:“方壯,亦巫咸所謂年未晏、時未央之意。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>北齊顏之推『顏氏家訓·兄弟』:“及其壯也,各妻其妻,各子其子,雖有篤厚之人,不能不少衰也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>唐韓愈『韓府君墓志銘』:“少而奇,壯而強,老而通。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
10.少壯,年輕。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>指年未滿二十歲。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『國語·晉語七』:“其壯也,彊志而用命,守業而不淫。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>韋昭注:“此壯謂未二十時。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『後漢書·循吏傳·任延』:“更始元年,以延爲大司馬屬,拜會稽都尉。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>時年十九,迎官驚其壯。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>李賢注:“壯,少也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>晉葛洪『抱朴子·塞難』:“我自有身,不能使之永壯而不老,常健而不疾。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
11.指靑春。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>晉張翰『雜詩』:“榮與壯俱去,賤與老相尋。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
12.壯大;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
加強。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『詩·小雅·采芑』:“方叔元老,克壯其猶。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>毛傳:“壯,大;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
猶,道也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>唐韓愈『與鄂州柳中丞書』:“閤下,書生也……陳師鞠旅,親與爲辛苦,慷慨感激,同食下卒,將二州之牧,以壯士氣;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
斬所乘馬,以祭踶死之士。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>雖古名將,何以加茲!”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>葉聖陶『倪煥之』十一:“煥之近年來抱著樂觀主義,其原因在想望著希望的光輝,又能構成一種足以壯自己的膽的意象,使自己繼續想望著,不感空虛或倦怠。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
13.指能力強,做事迅速。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『莊子·徐無鬼』:“庶人有旦暮之業則勸,百工有器械之巧則壯。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>陸德明釋文:“則壯,李云‘壯,猶疾也’。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
14.竭力。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>元無名氏『殺狗勸夫』第三折:“他壯廝趁,他壯廝挺。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
15.激烈;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
強烈。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>晉袁宏『後漢紀·獻帝紀一』:“卓以堅爲破虜將軍,冀其和弭,堅討卓逾壯,進屯陽人。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>唐韓愈『嘲鼾睡』詩:“雄哮乍咽絶,每發壯益倍。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『歧路燈』第十八回:“又是盛大哥酒太壯,讓的又懇,因喝醉了。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
16.中醫艾灸法術語,一灼稱一“壯”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『三國志·魏志·華佗傳』:“若當灸,不過一兩處,每處不過七八壯,病亦應除。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『北史·藝術傳下·馬嗣明』:“嗣明爲灸兩足趺上各三七壯,便愈。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>宋范成大『重午』詩:“已孤菖淥十分勸,却要艾黃千壯醫。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>淸蒲松齡『聊齋志異·二班』:“且云:‘痛不可觸,妨礙飲食。’</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>殷曰:‘易耳!’</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>出艾團之,爲灸數十壯,曰:‘隔夜愈矣。’”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
17.通“莊”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>美。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『楚辭·離騷』:“不撫壯而棄穢兮,何不改乎此度。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>參閱祝廉先『〈文選〉六臣注訂訛』。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
18.通“莊”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>莊重。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『荀子·非十二子』:“士君子之容,其冠進,其衣逢,其容良,儼然壯然。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>楊倞注:“壯然,不可犯之貌。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>壯,或當爲莊。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
19.通“裝”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>盛入。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>北魏賈思勰『齊民要術·飧飯』:“香漿和暖水,浸饙少時,以手挼無令有塊。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>復小停,然後壯。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
20.我國少數民族名。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>舊作“僮”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>詳“壯族”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
壯②[qiānɡㄑㄧㄤ]</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
[『廣韻』在良切,平陽,從。]</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
亦作“壵”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>“壯”的繁體字。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>通“戕”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
傷。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『漢書·敘傳下』:“安國壯趾,王恢兵首,彼若天命,此近人咎。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>顏師古注:“壯,傷也。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>趾,足也。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>直謂墮車蹇耳,不言不宜征行也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>黃侃『論學雜著·蘄春語』:“『方言』三:‘凡草木刺人,北燕、朝鮮之間謂之茦,或謂之壯。’</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>注:‘今淮南人亦呼壯;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
壯,傷也。’</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>案吾鄕謂刀刃微傷,如剃髮見血之類,曰打壯子;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
音初兩切,或諸兩切。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
壯③[zhuānɡㄓㄨㄤ]</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
[『字彙補』音莊]</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
亦作“壵”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>“壯”的繁體字。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
姓。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>春秋時有壯馳茲。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>見『國語·晉語九』。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>

頁: [1]
查看完整版本: 【漢語大詞典●壯】