豐碩 發表於 2013-2-3 15:34:53

【漢語大詞典●削】

<P align=center>【漢語大詞典●削】<p><br>
①[xiāoㄒㄧㄠ]</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
[xuēㄒㄩㄝ]</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
[『廣韻』息約切,入藥,心。]</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
1.一種有柄而微彎的兩刃小刀,漢代多用以刮削簡牘上的文字。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『周禮·考工記·筑氏』:“築氏爲削,長尺,博寸,合六而成規。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>鄭玄注:“今之書刃。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>賈公彦疏:“鄭云‘今之書刃’者,漢時蔡倫造紙,蒙恬造筆,古者未有紙筆,則以削刻字,至漢雖有紙筆,仍有書刃,是古之遺法也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『禮記·少儀』:“刀却刃授穎,削授柎。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>孔穎達疏:“削,謂曲刀。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>宋張世南『遊宦紀聞』卷七:“見一刀長可七八寸,微彎,背之中有切齒如鋸,末有環。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>予退而考諸傳記,乃知其爲削。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
2.指簡劄。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『古文苑·王褒〈僮約〉』:“治舍蓋屋,書削代牘。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>章樵注:“削,木版也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『後漢書·蘇竟傳』:“走昔以摩硏編削之才,與國師公從事出入,校定秘書。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>李賢注:“削,謂簡也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>北齊顏之推『顏氏家訓·書證』:“古者,書誤則削去。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>故『左傳』云‘削而投之’是也,或即謂劄爲削。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
3.指奏章。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>宋蘇舜欽『與歐陽公書』:“故臺中奏疏,天子辨其誣,不下其削。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
4.刪除。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>指刪改文字。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『左傳·襄公二十七年』:“削而投之。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>孔穎達疏:“子罕削其字而又投之於地也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『漢書·禮樂志』:“有司請定法,削則削,筆則筆,救時務也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>顏師古注:“削者,謂有所刪去,以刀削簡牘也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>宋羅大經『鶴林玉露』卷十五:“其刪『詩』亦然,十五國風,莫非中國之詩也;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
吳楚流而入於夷狄,則削而不錄。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>淸葉廷琯『吹網錄·晉書遺漏人物』:“王隱『晉書』所載郭琦事,謂琦蓋始終亮節之士,『晉書』削而不載。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
5.用刀斜切。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『詩·大雅·緜』:“築之登登,削屢馮馮。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>晉干寶『搜神記』卷二:“徐登、趙昞,貴尙淸儉,祀神以東流水,削桑皮以爲脯。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>唐杜甫『桃竹杖引贈章留後』詩:“斬根削皮如紫玉,江妃水仙惜不得。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『宣和遺事』前集:“歲歲災蝗,年年饑饉,黃金一斤,易粟一斗;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
或削樹皮而食者,或易子而飱者。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>沈從文『從文自傳·我讀一本小書同時又讀一本大書』:“邊街又有小飯鋪,門前有個大竹筒,插滿了用竹子削成的筷子。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
6.削除;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
削減。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『墨子·備城門』:“寇至度必攻。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>主人先削城編,唯勿燒。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>唐韓愈『房公墓碣銘』:“削衣貶食,不立資遺,以班親舊朋友爲義。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>魯迅『且介亭雜文二集·徐懋庸作〈打雜集〉序』:“近一兩年,作短文的較多了,就又有人來削‘雜文’,說這是作者的墮落的表現。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
7.侵削;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
剝削。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『左傳·昭公元年』:“封疆之削,何國蔑有。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>孔穎達疏:“言封疆之相侵削,何國無有。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『史記·屈原賈生列傳』:“兵挫地削,亡其六郡。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>明余繼登『典故紀聞』卷十二:“非盜府庫之錢糧,則削生民之膏血,其害一也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
8.分,割裂。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『戰國策·齊策一』:“夫齊之削地封田嬰,是其所弱也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>高誘注:“削,分也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>宋蘇軾『次韻滕大夫』詩之一:“削成山東二百郡,氣壓代北三家村。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>明徐弘祖『徐霞客遊記·粵西遊日記二』:“其南面裂垂罅,削爲三崖。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
9.削弱。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『管子·中匡』:“三者之屬,一足以削,遍而有者,亡矣。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『淮南子·齊俗訓』:“魯日以削,至三十二世而亡。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>宋蘇軾『經說·問〈小雅〉周之衰』:“其愈削而至夷於諸侯者,在乎王『黍離』。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>章炳麟『訄書·訂文』:“烏虖!</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG> 此夫中國之所以日削也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
10.剃;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
刮。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>金董解元『西廂記諸宮調』卷二:“好雄強,似出家的子路,削了髮的金剛。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『兒女英雄傳』第五回:“因爲看破紅塵,削了頭髮。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『好逑傳』第八回:“若非天賦老面皮,痛削如何當得起!”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
11.猶苛刻。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>參見“削刑”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
12.形容陡峭如經刀削一般。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>漢張衡『西京賦』:“上辬華以交紛,下刻陗其若削。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>北魏酈道元『水經注·河水一』:“崑崙有銅柱焉,其高入天,所謂天柱也。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>圍三千里,圓周如削。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>明徐弘祖『徐霞客遊記·粵西遊日記二』:“柳江西北上,兩涯多森削之石。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>杜宣『神農架原始森林訪問記』:“但由於山險嶺削……所以在大神農架主峰一帶,過去極少人跡。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
13.形容消瘦。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>唐裴鉶『傳奇·許棲岩』:“有番人牽一馬,瘦削而價不高,因市之而歸。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>以其將遠涉道途,日加芻秣,而肌膚日削。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>宋張元幹『滿江紅·自豫章阻風吳城作』詞:“想小樓,終日望歸舟,人如削。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>明袁宏道『拙效傳』:“掀鼻削面,藍眼虯鬚。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>錢鍾書『圍城』五:“這女人尖顴削臉。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
14.謂裁剪縫紉。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『儀禮·喪服』:“凡衰,外削幅;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
裳,內削幅。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>鄭玄注:“削,猶殺也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>賈公彦疏:“云衰外削幅者,謂縫之邊幅向外;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
裳內削幅者,亦謂縫之邊幅向內。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『淮南子·齊俗訓』:“衣足以覆形,從典墳,虛循撓,便身體,適行步,不務於奇麗之容,隅眥之削。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
15.謂彌縫闕失。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『荀子·臣道』:“事暴君者,有補削,無撟拂。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>參閱楊樹達『積微居小學金石論叢』卷三。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
削②[xiāoㄒㄧㄠ]</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
[『集韻』思邀切,平宵,心。]</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
見“削然”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
削③[qiàoㄑㄧㄠˋ]</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
[『集韻』仙妙切,去笑,心。]</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
鞘。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>刀劍的套。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『釋名·釋兵』:“刀其室曰削。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>削,陗也。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>其形陗殺,裹刀體也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『漢書·貨殖傳』:“質氏以灑削而鼎食。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>顏師古注:“削,謂刀劍室也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
削④[qiàoㄑㄧㄠˋ]</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
[『集韻』七肖切,去笑,淸。]</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
見“削格”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
削⑤[shàoㄕㄠˋ]</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
[『集韻』所教切,去效,生。]</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
距王畿三百里以內的大夫采地和公邑。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>

頁: [1]
查看完整版本: 【漢語大詞典●削】