豐碩 發表於 2013-2-2 16:44:56

【漢語大詞典●切】

<P align=center>【漢語大詞典●切】<p><br>
①[qiēㄑㄧㄝ]</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
[『廣韻』千結切,入屑,淸。]</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
1.用刀把物品分成若干部分。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『禮記·少儀』:“牛與羊魚之腥,聶而切之爲膾。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>晉潘嶽『西征賦』:“雍人縷切,鸞刀若飛。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>元馬致遠『任風子』第三折:“劈兩分星,細切薄批。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『紅樓夢』第四一回:“各色乾果子,都切成釘兒。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>梁斌『播火記』第二卷四四:“媳婦又端進一大碗米粥……還切來一大碗老醃咸菜。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
2.割;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
截斷。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>南朝梁武帝『贈諡臨川王宏詔』:“天不憗遺,奄焉不永,哀痛抽切,震慟於厥心。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>唐長孫佐輔『隴西行』:“四月草不生,北風勁如切。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>祖慰節流『線』:“被人發現后切了電源,電梯就停在半腰,上不得下不去。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
3.加工珠寶骨器的工藝名稱。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『詩·衛風·淇奧』:“如切如磋,如琢如磨。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>毛傳:“治骨曰切。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『周禮·天官·大宰』“五曰百工,飭化八材”鄭玄注引漢鄭司農云:“珠曰切。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『詩·大雅·卷阿』“如圭如璋”唐孔穎達疏:“圭、璋是玉之成器,切、磋是治玉之名。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
4.指學行上切磋相正。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>漢賈誼『治安策』:“習與智長,故切而不媿;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
化與心成,故中道若性。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>唐韓愈『答馮宿書』:“朋友道缺絶久,無有相箴規磨切之道,僕何幸乃得吾子!”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>明袁宏道『答江進之別詩』詩:“有過必直陳,無憂不共切。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
5.幾何學上稱直線與圓周、圓周與圓周或平面與球於一點相接爲切。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
切②[qièㄑㄧㄝˋ]</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
[『廣韻』千結切,入屑,淸。]</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
1.摩擦;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
接觸。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『文選·馬融〈長笛賦〉』:“啾咋嘈啐,似華羽兮,絞灼激以轉切。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>李善注:“切,猶磨切也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>唐韓愈『送僧澄觀』詩:“構樓架閣切星漢,誇雄鬭麗止者誰?”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>宋王安石『汴說』:“肩相切,踵相籍。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>蕭紅『生死場』一:“她的牙齒爲著述說常常切得發響,那樣她表示她的憤恨和潛怒。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
2.靠近;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
貼近。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『荀子·勸學』:“『禮』『樂』法而不說,『詩』『書』故而不切。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>楊倞注:“不委曲切近於人。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『文選·揚雄〈羽獵賦〉』:“入西園,切神光。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>李善注引張晏曰:“切,近也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>宋葉適『湖州勝賞樓記』:“吳興三面切太湖,涉足稍峻偉,浸可幾席盡也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>明徐光啟『農政全書』卷十:“人入窖以目切地,望地面有氣如煙,騰騰上出者,水氣也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>淸顧炎武『王太監墓』詩:“地切山陵閟,魂扶輦御恭。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
3.嚴酷;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
苛刻;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
使嚴酷。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『文子·上禮』:“故爲政以苛爲察,以切爲明……大敗大裂之道也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『魏書·毛脩之傳』:“且亮既據蜀……弗量勢力,嚴威切法,控勒蜀人。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>唐韓愈『唐故檢校尙書左仆射右龍武軍統軍劉公墓志銘』:“爲環檄李納,指摘切刻。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『新唐書·朱敬則傳』:“故不設鉤距,無以順人;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
不切刑罰,無以息暴。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
4.契合;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
確切。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>漢荀悅『申鑑·政體』:“故事無不覈,物無不切,善無不顯,惡無不彰。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>南朝梁劉勰『文心雕龍·檄移』:“文不雕飾,而辭切事明。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>唐李肇『唐國史補』卷下:“張相宏靖,少時夜會名客,觀鄭宥調二琴至切,各置一榻,動宮則宮應,動商則商應,稍不切,乃不應。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>魯迅『書信集·致台靜農』:“若將標語各增一字,作‘五四失精神’,‘時代在前面’,則較切矣。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
5.指擊中。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>金王若虛『論語辨惑四』:“蘇氏之言,深切時病。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
6.急切;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
急迫。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『穀梁傳·僖公十年』:“吾與女未有過切,是何與我之深也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>范寧注:“吾與女未有過差切急。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>唐杜甫『狂歌行贈四兄』:“兄將富貴等浮雲,弟切功名好權勢。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>元耶律楚材『和武川嚴亞之見寄』詩之五:“故園日夜歸心切,未濟斯民不敢行。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>郭沫若『歸去來·在轟炸中來去(十四)』:“同行的趙處長,他的想早入上海的心似乎比我還要切。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
7.激烈。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『後漢書·陳蕃傳』:“帝諱其言切,託以蕃辟召非其人,遂策免之。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>唐韓愈『爲裴相公讓官表』:“旋以論事過切,爲宰臣所非。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>宋曾鞏『故朝散大夫孫公行狀』:“朋黨之議起,大臣多被逐,公之爭論尤切,亦不自以爲疑也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『明史·王瀹傳』:“嘗擬荀卿『成相篇』,撰十二章以獻。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>語切,與王不合。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
8.譴責;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
批評。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『史記·三王世家』:“陛下讓文武,躬自切,及皇子未教。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『後漢書·崔駰傳』:“前後奏記數十,指切長短。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>憲不能容,稍疎之。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
9.懇切率直。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『史記·萬石張叔列傳』:“建爲郞中令,事有可言,屛人恣言,極切。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>唐韓愈『與孟尙書書』:“孟子雖賢聖,不得位,空言無施,雖切何補。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>宋蘇軾『明君可爲忠言賦』:“論者雖切,聞者多惑。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『警世通言·旌陽宮鐵樹鎮妖』:“愼郞獻之甚切,使君不得已而受之。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>參見“切人”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
10.深;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
深切。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>漢袁康『越絕書·外傳記范伯傳』:“今萬乘之齊,私千乘之魯,而與吳爭強,臣切爲君恐。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>唐韓愈『答魏博田仆射書』:“又蒙不以文字鄙薄,令撰廟碑,見遇殊常,荷德尤切。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『文明小史』第十二回:“有兩個初次出門,思家念切。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>巴金『家』二七:“在病中我也還想念她,而且想念得更切。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
11.要領;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
重要。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『漢書·揚雄傳下』:“請略舉其凡,而客自覽其切焉。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>顏師古注:“切,要也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>唐張九齡『敕處分縣令』:“自古致理,其在命官。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>今之所切,莫如守宰。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>宋孔平仲『續世說·直諫』:“憲宗問時所切,登以納諫爲對,時論美之。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『警世通言·金明池吳淸逢愛愛』:“隔斷死生終不泯,人間最切是深情。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
12.務必;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
一定。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『北堂書鈔』卷四五引『晉令』:“獄屋皆當完固,厚其草蓐,切無令漏濕。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『紅樓夢』第一○五回:“如今政老且帶司員實在將赦老家産呈出,也就完事。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>切不可再有隱匿,自干罪戾。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>王志堅『女御史』:“切不可象在娘家門上那樣風風火火。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
13.切脈,中醫診病方法之一。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『史記·扁鵲倉公列傳』:“意治病人,必先切其脈,乃治之。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『花城』1981年第1期:“丁文歡望望賀伯年的臉色,切了切脈搏。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>參見“切脈”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
14.漢語傳統注音方法。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>參見“切音”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
15.同“竊”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>猶言私下。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>表示個人意見的謙詞。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>五代何光遠『鑑誡錄·鬼傳書』:“切以趙氏之冤,搏膺入夢;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
良夫之枉,披髮叫天。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>宋王安石『與崔伯易書』:“切以謂可畏憚而有望其助我者,莫如此君。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>宋秦觀『會稽唱和詩序』:“切嘗以爲激者辭溢,夸者辭淫;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
事謬則語難,理誣則氣索,人之情也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『三國演義』第一一八回:“臣切料成都之兵,尙有數萬。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
16.同“竊”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>盜取。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>參見“切命”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
17.憂傷悲淒貌。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>晉潘嶽『笙賦』:“訣厲悄切,又何磬折?”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>唐杜甫『吹笛』詩:“風飄律呂相和切,月傍關山幾處明。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>仇兆鼇注:“切,謂其音悽切。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『古今小說·羊角哀舍命全交』:“設祭於享堂,哭泣甚切。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『紅樓夢』第三八回:“半牀落月蛩聲切,萬里寒雲雁陣遲。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>郭小川『西出陽關』詩:“聲聲切喲,聲聲緊,陽關外的風砂呼喚著西行的人。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
18.門檻;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
階石。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『漢書·外戚傳下·成帝趙皇后』:“居昭陽舍,其中庭彤朱,而殿上髤漆,切皆銅遝黃金塗,白玉階。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>顏師古注:“切,門限也。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>音千結切。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『文選·張衡〈西京賦〉』:“刊層平堂,設切厓隒。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>李善注:“切與砌古字通。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>章炳麟『新方言·釋宮』:“『爾雅』:‘柣謂之閾。’</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>郭璞曰:‘謂門限也。’</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>柣音切,故『漢書·外戚傳』……以切爲柣也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>

頁: [1]
查看完整版本: 【漢語大詞典●切】