豐碩 發表於 2013-1-24 00:55:50

【漢語大詞典●倒】

<P align=center>【漢語大詞典●倒】<p><br>
①[dǎoㄉㄠˇ]</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
[『廣韻』都晧切,上晧,端。]</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
1.仆倒;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
跌倒。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>漢司馬相如『上林賦』:“弓不虛發,應聲而倒。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『南史·江子一傳』:“子一刺其騎,騎倒矟折。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>楊沫『靑春之歌』第一部第五章:“道靜倒在大雨下面的沙灘上--她幷沒有死。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
2.指直立的物體倒塌或橫倒。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>晉趙至『與嵇茂齊書』:“蹴崐崘使西倒,蹋太山令東覆。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>唐韓愈『題張十一旅舍三詠·葡萄』:“新莖未徧半猶枯,高架支離倒復扶。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>明劉基『題陸放翁賣花叟詩後』:“五更風顛雨聲惡,不憂屋倒憂花落。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>楊朔『三千里江山』第七段:“坑當間倒著口缸,里面是小半缸泡白菜,撒了一坑酸水。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
3.謂使人或物等倒下。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>唐封演『封氏聞見記·繹山』:“始皇刻石紀功,其文字李斯小篆。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>後魏太武帝登山,使人排倒之。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『宋史·劉錡傳』:“兀術怒曰:‘劉錡何敢與我戰,以吾力破爾城,直用靴尖趯倒耳!’”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
4.躺下;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
躺倒。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>宋張先『南歌子』詞:“醉後和衣倒,愁來殢酒醺。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『水滸傳』第二一回:“那閻婆惜倒在牀上,對著盞孤燈,正在沒可尋思處,只等這小張三。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>巴金『家』五:“張太太換上一件舊湖縐皮襖,倒在床前一張藤椅上。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
5.垮台;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
失敗。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『三國志·魏志·曹爽傳』“夷三族”裴松之注引『魏略』:“事昭然,卿用讀書何爲邪!</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG> 於今日卿等門戶倒矣!”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『二十年目睹之怪現狀』第一○八回:“子安道:‘我們的生意已經倒了!’”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>張天翼『兒女們』:“爲了大家的生命財產,公司倒了也在所不惜。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
6.損傷;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
敗壞。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>元楊文奎『兒女團圓』第二折:“你借我的去,或是倒了我牛隻,損了我犁耙,你著誰陪(賠)我?”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>沙汀『困獸記』三:“很快地他就吹起三年前的往事來了,他的怎樣倒了嗓子,怎樣擔心,而忽然它又自己好了。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
7.壓倒。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>唐杜甫『上韋左相二十韻』:“聰明過管輅,尺牘倒陳遵。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>仇兆鼇注:“倒,壓倒也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
8.換;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
輪換。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>宋周密『癸辛雜識續集·陳諤搗油』:“<長髯野叟>遂問今將何往,陳對以學正滿替,欲倒解由,別注他缺。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『醒世恒言·喬太守亂點鴛鴦譜』:“<劉媽媽>見老公倒前倒後,數說埋怨,急得暴躁如雷。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>申躍中『一盞抗旱燈下』:“四個人一班,兩班倒,一共八個人,都是從靑年突擊隊里拔出來的棒小子,和幾個結實硬棒的年靑姑娘。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
9.把整個店鋪或整批貨物作價盤售或收買。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『儒林外史』第五二回:“我東頭街上談家當鋪折了本,要倒與人。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『儒林外史』第五二回:“你何不同人合火倒了過來?”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>老舍『老字號』:“可是過了一年,三合祥倒給天成了。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
10.停當;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
了結。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>元李行道『灰闌記』楔子:“也要與員外說個明白,一發講倒了,纔好許你這親事。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>柳靑『創業史』第一部第十六章:“親戚、隣居、門中人,擠滿當事人的院子,說了一早晨,沒說倒,才來到區上。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
11.猶批轉,轉發。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『醒世恒言·勘皮靴單證二郞神』:“太尉即同到蔡太師府中商量,奏知道君皇帝,倒了聖旨下來。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
12.緩回。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『醒世姻緣傳』第四回:“差一點兒就鱉殺我了!</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG> 如今還不曾倒過氣來哩。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
13.搬;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
搬移;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
轉移。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>元馬致遠『靑衫淚』第三折:“我子待便摘離,把頭面收拾,倒過行李。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>元無名氏『桃花女』第三折:“今日是黑道日,新人蹅著地皮,無不立死,則除是恁的。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>石小大哥,與我取兩領淨席來,鋪在車兒前面,我行一領倒一領。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>趙樹理『李家莊的變遷』十四:“只要他們不倒出去,埋了還不是一樣沒收?”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
14.謂騰出,空出。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>元無名氏『千里獨行』楔子:“俺今夜倒下箇空營,著懸羊擊鼓,餓馬提鈴,將這十萬軍兵,四下裏埋伏了。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>郝湘榛『人之初』:“學校倒出來成了刑場,桌子腿拆下來當了刑具。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
15.通“搗”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>元王實甫『西廂記』第一本第二折:“睡不著如翻掌,少可有一萬聲長吁短嘆,五千遍倒枕搥牀。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>倒,一本作“搗”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>明湯顯祖『紫釵記·劍合釵圓』:“都是太尉倒鬼。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『初刻拍案驚奇』卷二六:“<大覺>又且想著他兩個此時快樂,一發睡不去了,倒枕捶牀了一夜。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
倒②[dàoㄉㄠˋ]</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
[『廣韻』都導切,去弓,端。]</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
1.把位置、方向、性質等顛倒過來。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『詩·齊風·東方未明』:“倒之顛之,自公令之。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『楚辭·九章·懷沙』:“變白以爲黑兮,倒上以爲下。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>淸李漁『閑情偶寄·詞曲上·結構』:“是非者,千古之定評,豈人之所能倒!”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>“顛倒”、“翻江倒海”、“倒三顛四”等詞語中的“倒”,今讀dǎo。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
2.指方向、性質等相反。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>宋孫光憲『浣溪沙』詞:“烏帽斜欹倒佩魚,靜街偸步訪仙居。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『朱子語類』卷七一:“人善端初萌,正欲靜以養之,方能盛大。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>若如公說,却是倒了。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『儒林外史』第四十回:“百姓家的小孩子,三五成群的牽著牛,也有倒騎在牛上的,也有橫睡在牛背上的。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
3.反回過來。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>唐徐凝『杭州祝濤頭』之二:“倒打錢塘郭,長驅白浪花。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>柳靑『銅牆鐵壁』第十九章:“金樹旺站起又倒看了一眼走了。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
4.翻轉或斜提容器使東西傾倒出來。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>唐韓愈『嶽陽樓別竇司直』詩:“開筵交履舃,爛漫倒家釀。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『紅樓夢』第六二回:“<襲人>便說:‘那位喝時,那位先接了,我再倒去。’”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>周而復『上海的早晨』第四部三一:“余靜讓秦媽媽他們坐下,就拿起熱水甁來,倒了四杯開水。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>如:倒垃圾。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
5.違逆;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
違反。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『呂氏春秋·明理』:“故至亂之化,君臣相賊,長少相殺,父子相忍,弟兄相誣,知交相倒。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>高誘注:“倒,逆也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『韓非子·難言』:“至言忤於耳而倒於心。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『韓非子·難四』:“今未有其所以得,而行其所以處,是倒義而逆德也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
6.指違背常理。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>參見“倒行逆施”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
7.虛假;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
錯亂。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>參見“倒言”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
.討回;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
索還。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『醒世恒言·勘皮靴單證二郞神』:“勸你吃虧些罷,那雌兒不是好惹的……你若與他倒錢,定是不肯。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『醒世姻緣傳』第七六回:“<素姐>說道:‘疢瞎子,不問你倒銀子,你去罷,著什麽極哩!’”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>周立波『暴風驟雨』第一部十二:“一面牆上,貼好些白紙條了,上寫……‘分土地,分房子,倒租糧’,‘淸算惡霸地主韓鳳岐。’”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
9.副詞。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>表示出現的情況或行爲同一般情理相反。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>元無名氏『紅繡鞋』曲:“雨聲兒添悽慘,淚點兒助長吁,枕邊淚倒多如窗外雨。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『儒林外史』第一回:“票子傳著倒要去,帖子請著倒不去,這不是不識擡舉了!”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>周立波『山鄕巨變』上一:“她還是個十五歲的紮著兩條辮子的姑娘,身材却不矮,不象十五歲,倒象十八九。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
10.副詞。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>表示沒想到,出乎意料。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『紅樓夢』第三六回:“這裏過門風倒涼快,吹一吹再走。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>郁達夫『春風沉醉的晩上』:“我聽了她這話,倒吃了一驚。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
11.副詞。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>表示幷非如此。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>艾蕪『我的靑年時代』十九:“‘錢我倒不在乎!’</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>我冷冷地說,這回到易門縣去教書,我就沒有要一個錢。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>如:你想得倒好,可哪能那么容易!</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG> 12.副詞。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>表示轉折。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>前一小句可加“雖然”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『朱子語類』卷三九:“如今人恁地文理細密,倒未必好,寧可是白直粗疎底人。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>如:房間不大,陳設倒挺講究。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
13.副詞。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>表示讓步。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>后一小句可加“只是”、“就是”等。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『紅樓夢』第一回:“形體倒也是個靈物了,只是沒有實在的好處。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>如:質量倒不錯,就是價錢貴著點。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
14.副詞。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>用以舒緩語氣。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『紅樓夢』第四九回:“他倒不是這樣人。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>曹禺『雷雨』第一幕:“那倒不用告訴,媽自然會問的。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
15.副詞。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>表示勸說或催促別人行動。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>如:這酒味兒不錯,你倒嘗一口看;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
你倒說句話呀!</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG> 16.副詞。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>表示追問或責備。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>如:你倒去不去呀?</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG> 人家忙得氣都喘不過來,你倒好,一個人躲在這兒享淸福!</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>

頁: [1]
查看完整版本: 【漢語大詞典●倒】