豐碩 發表於 2013-1-23 12:19:54

【漢語大詞典●保】

<P align=center>【漢語大詞典●保】<p><br>
①[bǎoㄅㄠˇ]</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
[『廣韻』博抱切,上晧,幫。]</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
亦作“媬”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>“堡”的古字。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
1.養育;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
撫養。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『書·康誥』:“若保赤子,惟民其康乂。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『國語·周語中』:“夫義所以生利也,祥所以事神也,仁所以保民也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>韋昭注:“保,養也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『漢書·宣帝紀』:“故人下至郡邸獄復作,嘗有阿保之功,皆受官祿田宅財物,各以恩深淺報之。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>顏師古注引臣瓚曰:“阿,倚;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
保,養也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>唐韓愈『乳母墓志銘』:“愈生未再周月,孤失怙恃,李憐不忍棄去,視保益謹。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
2.古代輔導天子和諸侯子弟的官員。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『書·君奭』:“召公爲保,周公爲師,相成王爲左右。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>孔傳:“保,太保也;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
師,太師也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『禮記·文王世子』:“入則有保,出則有師……保也者,愼其身以輔翼之,而歸諸道者也。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『記』曰:虞、夏、商、周,有師保,有疑丞。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>參見“保傅”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
3.保佑。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『書·召誥』:“今相有殷,天迪格保,面稽天若。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
4.守;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
保衛。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『左傳·哀公二十七年』:“乃先保南里以待之。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>杜預注:“保,守也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『後漢書·孔融傳』:“融逆擊,爲饒所敗,乃收散兵保朱虛縣。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
5.保持。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>唐韓愈『寒食日出遊』詩:“自然憂氣損天和,安得康強保天性。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>如:保暖。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
6.占有;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
擁有。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『詩·唐風·山有樞』:“子有鍾鼓,弗鼓弗考。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>宛其死矣,他人是保。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>鄭玄箋:“保,居也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>朱熹集傳:“保,居有也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>北齊顏之推『顏氏家訓·勉學』:“若能常保數百卷書,千載終不爲小人也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
7.安定。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『書·胤征』:“胤后承王命徂征,告於衆曰:‘嗟予有衆,聖有謨訓,明徵定保。’”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>孔傳:“徵,證;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
保,安也。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>聖人所謀之教訓爲世明證,所以定國安家。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『孟子·梁惠王上』:“曰:‘德何如則可以王矣?’</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>曰:‘保民而王,莫之能禦也。’”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>趙岐注:“保,安也……言安民則惠而黎民懷之。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
8.擔保;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
保證。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『周禮·地官·大司徒』:“令五家爲比,使之相保。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『二刻拍案驚奇』卷十五:“只見衆吏典多跪下來,稟道:‘委是顧某主人,別無情弊,衆吏典敢百口代保。’”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>蕭軍『羊·職業二』:“我們老爺說,警察廳新近有命令,日本憲兵隊也有,年頭太雜,誰也不敢保誰。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
9.擔保者,保證人。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>宋陳襄『州縣提綱三·帑吏擇人』:“帑吏必擇信實老成人,仍召有物力者委保。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『紅樓夢』第九五回:“焙茗道:‘拿是拿不來的,還得托人做保去呢。’”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>茅盾『手的故事』:“平齋兄,就請你作個保罷。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
10.謂爲被拘囚者作保,使其獲釋者。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『北齊書·宋遊道傳』:“又左外兵郞中魏叔道牒云:‘局內降人左澤等爲京畿送省,令取保放出。’”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
11.謂保釋。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>茅盾『林家鋪子』六:“先把人保出來,行么?</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG> 人不出來,哪里去弄錢來呢?”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
12.保舉,保荐。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>鄭觀應『盛世危言·農功』:“如果行之有效,開闢利源,使本境居民日臻富庶,本管府查驗得實,乃得保以卓異,予以升遷。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>參見“保舉”、“保薦”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
13.依靠,仗恃。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『左傳·僖公二十三年』:“重耳不可,曰:‘保君父之命而享其生祿,於是乎得人。’”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>杜預注:“保,猶恃也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『楚辭·離騷』:“保厥美以驕傲兮,日康娛以淫遊。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『漢書·劉賈傳』:“已而楚兵擊之,賈輒避不肯與戰,而與彭越相保。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>顏師古注:“保謂依恃,以自安固。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>唐韓愈『許國公神道碑銘』:“李師道使來告曰:‘我代與田氏約相保援,今弘正非其族,又首變兩河事,亦公之所惡,我將與成德合軍討之,敢告。’”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
14.歸附。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『莊子·列御寇』:“伯昏瞀人曰:‘善哉觀乎!</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG> 女處己,人將保女矣。’</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>無幾何而往,則戶外之屨滿矣。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>陸德明釋文:“司馬云:保,附也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『史記·周本紀』:“行者有資,居者有畜積,民賴其慶。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>百姓懷之,多徙而保歸焉。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『漢書·高帝紀』:“於是樊噲從高祖來。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>沛令後悔,恐其有變,乃閉城城守,欲誅蕭曹。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>蕭曹恐,踰城保高祖。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>淸王念孫『讀書雜志·漢書一』“踰城保高祖”:“保者,依也……『史記·周本紀』曰:‘百姓懷之,多從而保歸焉。’</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>保歸,謂依歸也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
15.傭工。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『史記·季布欒布列傳』:“始梁王彭越爲家人時,嘗與布遊。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>窮困,賃傭於齊,爲酒人保。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>裴駰集解引『漢書音義』:“酒家作保傭也。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>可保信,故謂之保。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>參見“保庸”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
16.舊時戶籍編制單位。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>曆代不同。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『隋書·食貨志』:“及頒新令,制人五家爲保,保有長。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>保五爲閭,閭四爲族,皆有正。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『資治通鑑·唐高祖武德七年』:“百戶爲里,五里爲鄕,四家爲隣,四隣爲保。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『宋史·兵志六』:“十家爲一保,選主戶有幹力者一人爲保長。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『淸史稿·食貨志一』:“世祖入關,有編置戶口牌甲之令。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>其法,州縣城鄕十戶立一牌長,十牌立一甲長,十甲立一保長。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>戶給印牌,書其姓名丁口。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>出則注所往,入則稽所來。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>參見“保甲”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
17.“褓”的古字。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『後漢書·桓郁傳』:“昔成王幼小,越在繈保,周公在前,史佚在後,太公在左,召公在右。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>李賢注:“繈,絡也;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
保,小兒被也。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>‘保’當作‘褓’,古字通也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>參見“保子”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
18.“堡”的古字。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>小城。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『左傳·成公十三年』:“伐我保城,殄滅我費滑。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>楊伯峻注:“保即堡,小城也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『莊子·盜蹠』:“所過之邑,大國守城,小國入保。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『禮記·檀弓下』:“戰於郞,公叔禺人遇負杖入保者息。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>鄭玄注:“保,縣邑小城。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
19.通“寳”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『史記·周本紀』:“<武王>命南宮括散鹿臺之財,發钜橋之粟,以振貧弱萌隸。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>命南宮括、史佚展九鼎保玉。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>裴駰集解引徐廣曰:“保,一作‘寳’。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『續隸釋·漢李氏鏡銘』:“李氏作竟佳且好,明如日月世之保。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>洪適釋:“以‘保’爲‘寳’。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
20.姓。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>楚有保申,見『漢書·古今人表』。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>淸代有保兆炳,見『明淸進士題名碑錄索引』。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>

頁: [1]
查看完整版本: 【漢語大詞典●保】