豐碩 發表於 2013-1-12 22:08:55

【漢語大詞典●及】

<P align=center>【漢語大詞典●及】<p><br>
①[jíㄐㄧˊ]</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
[『廣韻』其立切,入緝,群。]</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
1.追上,趕上。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『論語·顏淵』:“子貢曰:‘惜乎!</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG> 夫子之說君子也。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>駟不及舌。’”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『後漢書·虞詡傳』:“虜衆多,吾兵少,徐行則易爲所及,速進則彼所不測。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>宋陸遊『臨安春雨初霽』詩:“素衣莫起風塵歎,猶及淸明可到家。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
2.至,到達。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『論語·衛靈公』:“師冕見,及階,子曰:‘階也。’</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>及席,子曰:‘席也’。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>宋蘇軾『上富丞相書』:“勇冠於天下,而仁及於百世。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>康有爲『大同書』戊部第一章:“而欲人種改良,太平可致,猶却行而及前也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>碧野『在蔥嶺下』:“老人身穿一件長及膝蓋的潔白的夾袢。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
3.待,等到。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『論語·季氏』:“君子有三戒:少之時,血氣未定,戒之在色;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
及其壯也,血氣方剛,戒之在鬭;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
及其老也,血氣既衰,戒之在得。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>唐韓愈『劉公墓志銘』:“及壯,自試以開吐蕃說干邊將,不售。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『二刻拍案驚奇』卷十二:“及後來事體明白,才知悔悟。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
4.遭受。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>見“及禍”、“及難”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
5.兄傳位於弟之稱。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『禮記·禮運』:“大人世及以爲禮。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>孔穎達疏:“世及,諸侯傳位自與家也。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>父子曰世,兄弟曰及,謂父傳與子,無子,則兄傳與弟也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『史記·宋微子世家』:“父死子繼,兄死弟及,天下通義也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
6.參與。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『左傳·襄公四年』:“『文王』,兩君相見之樂也,臣不敢及。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>杜預注:“及,與也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
7.給,給予。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『左傳·僖公二十四年』:“晉侯賞從亡者,介之推不言祿,祿亦弗及。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>南朝宋劉義慶『世說新語·德行』:“王大見王恭坐六尺簟,因語恭:‘卿東來,故應有此物,可以一領及我。’”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
8.涉及;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
牽連。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『論語·衛靈公』:“群居終日,言不及義,好行小慧,難矣哉。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『漢書·蘇武傳』:“事如此,此必及我。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>宋葉適『袁聲史墓志銘』:“尊年邁目眵,小書童子所代爾。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>即有罪,兒坐,無及尊也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
9.比得上。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『戰國策·齊策一』:“君美甚,徐公何能及君也?”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>漢賈誼『過秦論』:“<陳涉>材能不及中人。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>宋陸遊『秋興』詩:“百歲猶穿幾兩屐,千詩不及一囊錢。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>孫犂『秀露集·關於紀昀的通信』:“但他弄的楹聯之類的小玩藝,却很有意思,是別人所不能及的。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
10.來得及。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『孟子·梁惠王下』:“則猶可及止也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『晉書·石勒載記上』:“敵必震惶,計不及設。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>所謂‘迅雷不及掩耳。’”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>元趙孟頫『嶽鄂王墓』詩:“英雄己死嗟何及,天下中分遂不支。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>魯迅『書信集·致徐懋庸』:“原稿也不及細看,但我看是沒有關系的。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
11.介詞。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>乘,趁。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『孟子·公孫丑上』:“國家閒暇,及是時明其政刑,雖大國必畏之矣。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『史記·白起王翦列傳』:“故及大王之嚮臣,臣亦及時請園池爲子孫業耳。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>宋嶽飛『奏畫守襄陽等郡營田劄子』:“如及此時以精兵二十萬直捲中原,恢復故疆,民心効順,誠易爲力。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
12.介詞。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>猶跟,同。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『詩·邶風·谷風』:“德音莫違,及爾同死。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『新唐書·高祖本紀』:“左屯衛將軍何藩仁及山賊張子惠戰於司竹,死之。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>宋葉適『與戴少望書』:“十日前,及陳傅良遇於黃岩。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
13.連詞。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>如果。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『老子』:“吾所以有大患者,爲吾有身,及吾無身,吾有何患?”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>高亨注:“及,猶若也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『管子·大匡』:“臣聞齊君惕而亟驕,雖得賢,庸必能用之乎?</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG> 及齊君之能用之也,管子之事濟也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>郭沫若等集校引王念孫云:“及,猶若也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
14.連詞。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>猶和。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『詩·豳風·七月』:“六月食鬱及薁,七月烹葵及菽。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『史記·高祖本紀』:“爲泗水亭長,廷中吏無所不狎侮。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>好酒及色。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>毛澤東『第二次世界大戰的轉折點』:“希特勒面前遇著的是三個強大敵人:蘇聯、英美及在其占領區的老百姓。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
15.姓。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>明有及宦。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>淸有及孺愛見『正字通·又部』及淸紀昀『閱微草堂筆記·灤陽消夏錄一』。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>

頁: [1]
查看完整版本: 【漢語大詞典●及】