豐碩 發表於 2013-1-12 16:05:31

【漢語大詞典●中】

<P align=center>【漢語大詞典●中】<p><br>
①[zhōnɡㄓㄨㄥ]</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
[『廣韻』陟弓切,平東,知。]</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
1.內,里面。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>與“外”相對。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『易·坤』:“象曰:黃裳元吉,文在中也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>高亨注:“中,猶內也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>唐韓愈『和侯協律詠筍』:“外恨苞藏密,中仍節目繁。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>淸蒲松齡『聊齋志異·鼠戲』:“背負一囊,中蓄小鼠十餘頭。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>毛澤東『卜算子·詠梅』詞:“待到山花爛漫時,她在叢中笑。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
2.特指宮禁之內。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>亦借指朝廷。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『史記·秦始皇本紀』:“趙高用事於中。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>唐韓愈『祭董相公文』:“公來自中,天子所倚。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>宋蘇舜欽『論西事狀』:“惟攻守之策,必須中授。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>明葉盛『水東日記·議王琦事』:“其正事體一章,且留中,於是言者有愧色。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
3.指一個時期內或其中間。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『漢書·馮奉世傳』:“本始中,從軍擊匈奴。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>晉陶潛『桃花源記』:“晉太元中,武陵人捕魚爲業。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>宋蔡絛『鐵圍山叢談』卷一:“祕書省自政和末既徙於東觀之下,宣和中始告落成。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
4.指一個地區之內。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>南朝宋謝靈運『還舊園作見顏范二中書』詩:“閩中安可處,日夜念歸旋。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>淸管同『寶山記遊』:“夏四月,荊溪周保緒自吳中來。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
5.指內心。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『莊子·天運』:“中無主而不止。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>成玄英疏:“若使中心無受道之主,假令聞於聖說,亦不能止住於胸懷,故知無佗也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『史記·樂書』:“情動於中,故形於聲。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>張守節正義:“中猶心也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>宋蘇軾『乞常州居住表』:“中雖無愧,敢不自明。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>淸蒲松齡『聊齋志異·雷曹』:“君之惠好,在中不忘。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
6.引申爲感情。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『國語·晉語五』:“若中不濟,而外彊之,其卒將復,中以外易矣。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>韋昭注:“謂情不足,而貌彊爲之。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
7.指內髒。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『素問·陰陽類論』:“五中所主,何藏最貴。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>明謝肇淛『五雜俎·人部一』:“<治痘瘡>藥匕之方,則始終以解毒和中爲主。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
8.身體。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『禮記·檀弓下』:“文子其中退然,如不勝衣。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>鄭玄注:“中,身也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>唐李德裕『次柳氏舊聞·張果』:“吾聞奇士至人,外物不能敗其中。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>宋蘇舜欽『依韻和勝之暑飲』:“不知余中虛,外冷得所托。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
9.中間;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
當中。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『書·召誥』:“王來紹上帝,自服於土中。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>孔傳:“言王今來居洛邑……於地勢正中。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『孫子·九地』:“擊其中,則首尾俱應。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>北魏酈道元『水經注·河水四』:“二城之中,有段干木塚。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『三國演義』第十六回:“布乃居中坐,使靈居左,備居右。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
10.居於其中。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『孟子·盡心上』:“中天下而立。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『漢書·鄭吉傳』:“吉於是中西域而立莫府。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>宋梅堯臣『矮石榴樹子賦』:“有矮石榴,高倍尺,中訟庭,麗戒石。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
11.中等。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『莊子·徐無鬼』:“吾相狗也……中之質若視日。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>成玄英疏:“意氣高遠,望如視日,體質如斯,中品狗也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『漢書·溝洫志』:“待詔賈讓奏言:治河有上、中、下策。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
12.半,一半。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『墨子·備城門』:“二步積石,石重中鈞以上者,五百枚。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>岑仲勉注:“中,半也。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>三十斤爲鈞,中鈞約十五斤。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『列子·力命』:“其使多智之人量利害,料虛實,度人情,得亦中,亡亦中。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>張湛注:“中,半也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>宋曾鞏『諸寺觀祈雨文』:“春氣已中,農功方急,而膏澤未洽,土脈尙乾。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>淸方苞『獄中雜記』:“方夜中,生人與死者幷踵頂而臥,無可施避。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
13.間隔。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『禮記·間傳』:“中月而禫。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>孔穎達疏:“中,間也。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>大祥之後,更間一月而爲禫祭。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『儀禮·鄕射禮』:“上射先升三等,下射從之中等。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>鄭玄注:“中,猶閒也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
14.媒介,居間。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『穀梁傳·桓公九年』:“紀季姜歸於京師,爲之中者歸之也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>范寧注:“中,謂關與婚事。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
15.指介紹人,中間人。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>漢劉向『說苑·尊賢』:“士不中而見,女無媒而嫁,君子不行也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>明徐咸『西園雜記』卷下:“陸挽出一無賴作中假寫賣券。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『收獲』1981年第4期:“最近教會方面托縣政府出面做中。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
16.正。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『禮記·玉藻』:“頭頸必中。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>鄭玄注:“頭容直。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『晏子春秋·問上十六』:“衣冠不中,不敢以入朝。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
17.均勻。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『周禮·考工記·弓人』:“斲摯必中,膠之必均。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>鄭玄注:“摯之言致也;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
中猶均也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>淸江永『周禮疑義舉要·考工記二』:“中與均皆謂無厚薄不勻也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
18.合適;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
恰當。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『戰國策·齊策二』:“是秦之計中,齊燕之計過矣。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>姚宏注:“中,得。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『漢書·成帝紀』:“朕涉道日寡,舉錯不中,乃戊申日蝕地震,朕甚懼焉。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>宋葉適『袁聲史墓志銘』:“余觀君疎於世故,而謀國無不中。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
19.指正確的標准。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『荀子·儒效』:“事行失中謂之姦事,知說失中謂之姦道。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
20.猶言可,行,成。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>漢張仲景『傷寒論·太陽病上』:“此爲壞病,桂枝不中與也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>唐王建『隱者居』詩:“何物中長食,胡麻慢火熬。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『二刻拍案驚奇』卷二十:“正要來與姐姐、姐夫商量了,往府裏討去,可是中麽?”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『醒世姻緣傳』第四十回:“做中了飯沒做?</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG> 中了,拿來吃。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>李英儒『野火春風斗古城』第十八章:“旁的看我的眼色行事,就中啦。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
21.指中庸之道。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『論語·堯曰』:“允執厥中。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>劉寶楠正義:“執中者,謂執中道用之。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『禮記·中庸』:“<舜>隱惡而揚善,執其兩端,用其中於民。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>鄭玄注:“兩端,過與不及也。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>用其中於民,賢與不肖皆能行之也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
22.指中和之氣。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『左傳·成公十三年』:“民受天地之中以生,所謂命也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『漢書·律曆志上』引此文,顏師古注云:“中,謂中和之氣也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
23.指二十四節氣的中氣。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『左傳·文公元年』:“先王之正時也,履端於始,舉正於中,歸餘於終。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>杜預注:“步厤之始,以爲術之端首,期之日三百六十有六日。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>日月之行又有遲速,而必分爲十二月,舉中氣以正月。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『史記·曆書』:“舉正於中,民則不惑。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>一說指正朔之月。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>淸江永『群經補義·春秋』:“杜云:‘舉中氣以正月’,亦非也。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>古厤惟八節,後世乃有二十四氣。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>以冬至爲始,以閏餘爲終,故舉正朔之月爲中。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
24.中午,日中的時候。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>南朝梁武帝『責賀琛敕』:“朕三更出理事。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>隨事多少,或中前得竟;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
或事多,至日昃方得就食。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>南朝宋劉敬叔『異苑』卷二:“又別有異物籐花,形似菱菜,朝紫、中綠、晡黃、暮靑、夜赤,五色迭耀。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『翻譯名義集·齋法四食』:“今釋氏以不過中,食。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
25.指中年。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>鄧小平『在軍委座談會上的講話』:“老的要結合中、靑。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
26.指中宿(xiù)。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>亦泛指星象。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>南朝梁陸倕『石闕銘』:“乃命審曲之官,明中之士,陳圭置臬,瞻星揆地。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>參見“中宿”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
27.指北斗第一星魁中。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『公羊傳·文公十四年』:“孛者何?</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG> 彗星也。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>其言入於北斗何?</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG> 北斗有中也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>何休注:“中者,魁中。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
28.指官府簿書。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『周禮·春官·天府』:“凡官府鄕州及都鄙之治中,,受而藏之。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>鄭玄注引鄭司農云:“治中謂其治職簿書之要。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>淸江永『周禮疑義舉要·秋官』:“凡官府簿書謂之中,故諸官言治中,受中;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
『小司寇』:‘斷庶民訟獄之中’,皆謂簿書,猶今案卷也。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>此中字之本義,故掌文書者謂之史,其字從又、從中;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
又者,右手以手持簿書也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>魯迅『且介亭雜文·門外文談』:“況且‘升中於天’他(指巫)本職上也得將記載酋長和他的治下的大事的冊子,燒給上帝看。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
29.古代投壺時盛放計數籌碼的器皿。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『周禮·春官·大史』:“凡射事,飾中舍。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>筭(算),執其禮事。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>鄭玄注引鄭司農云:“中所以盛筭也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『禮記·投壺』:“投壺之禮,主人奉矢,司射奉中,使人執壺。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>孔穎達疏:“中,謂受算之器。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>中之形,刻木爲之,狀如兕鹿而伏,背上立圜圈,以盛算也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
30.指盛文具的器皿。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『逸周書·嘗麥』:“宰乃承王中,升自客階。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>朱右曾校釋:“中,本盛算器,此蓋盛作策之具筆及鉛槧也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
31.指中服。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>古代一車駕四馬,居中的兩匹馬稱服,也稱爲中。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『詩·秦風·小戎』:“騏駵是中,騧驪是驂。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>鄭玄箋:“中,中服也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>孔穎達疏:“騏馬駵馬是其中。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>謂爲兩中服也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>淸鳳韶『鳳氏經說·車前馬』:“夾轅兩馬曰服。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『詩』曰:‘兩服上襄。’</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>亦曰中,『詩』曰:‘騏駵是中。’”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
32.古代戶役的年齡,北齊以十六以上、十七以下爲中;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
隋以十一以上、十七以下爲中;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
唐以十六爲中。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『資治通鑑·唐高祖武德七年』:“初定均田租、庸、調法。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>丁、中之民,給田一頃。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>參閱『通典·食貨七』。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
33.通“忠”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『周禮·春官·大司樂』:“以樂德教國子,中和祇庸孝友。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>鄭玄注:“中猶忠也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『呂氏春秋·誣徒』:“故不能學者,遇師則不中,用心則不專。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>兪樾『諸子平議·呂氏春秋一』:“中讀爲忠,古字中忠通用。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>遇師則不中,言其事師不忠誠也。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>高注以不中爲不正,非是。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
34.中國的簡稱。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>如中法戰爭、中醫、中藥等。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
35.佛教語。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>指“三諦”(空、假、中)的第一義諦。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>謂不二之至理。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>隋智顗『法華玄義』卷四:“心性即是,即空,即假,即中。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>淸龔自珍『釋二門三點同異』:“二門三點有二種解。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>先釋二門:止、觀是。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>乃釋三點:空、假、中是。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>參閱龍樹『中論』。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
36.姓。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>周有中旄父。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>見『逸周書·作雒』。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
中②[zhònɡㄓㄨㄥˋ]</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
[『廣韻』陟仲切,去送,知。]</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
1.箭射著目標。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『左傳·桓公五年』:“祝聃射王,中肩。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『史記·周本紀』:“楚有養由基者,善射者也。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>去柳葉百步而射之,百發而百中之。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『二刻拍案驚奇』卷十三:“一箭射去……正中了鹿的頭上。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
2.泛指擊中或被擊中。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>唐韓愈『叉魚招張功曹』:“波間或自跳,中鱗憐錦碎。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>淸紀昀『閱微草堂筆記·槐西雜志二』:“百擊不中。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>巴金『家』二十:“我害怕你們房里中了炮子,拼命喊你們,又不見答應。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
3.符合。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『管子·四時』:“不中者死,失理者亡。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>尹知章注:“中猶合也。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>不合三政者則死。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『史記·李將軍列傳』:“諸將多中首虜率,以功爲侯者,而廣軍無功。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>唐韓愈『順宗實錄五』:“上將大論宮市事,叔文說中上意,遂有寵。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>淸蒲松齡『聊齋志異·促織』:“即捕得兩三頭,又劣弱不中於款。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>魯迅『野草·死后』:“誰知道我的預想竟的中了,我自己就在證實這預想。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
4.及,到達。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『史記·蘇秦列傳』:“秦無韓魏之規,則禍必中於趙矣。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『金史·輿服志』:“其從秋山之服,則以熊鹿山林爲文,其長中骭,取便於騎也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
5.滿。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『史記·秦始皇本紀』:“上至以衡石量書,日夜有呈,不中呈不得休息。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>張守節正義:“言表牋奏請,秤取一石,日夜有程期,不滿不休息。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『漢書·匈奴傳上』:“顧漢所輸匈奴繒絮米蘖,令其量中,必善美而已。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>顏師古注:“中,猶滿也。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>量中者,滿其數也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
6.考取;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
錄取。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>宋曾鞏『司封郞中孔君墓志銘』:“鄕舉進士第一,遂中其科。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『二刻拍案驚奇』卷十七:“後來孟沂中了進士。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>淸李漁『憐香伴·聞試』:“你是他的讎人,他怎麽肯中你?”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>老舍『女店員』第一幕第一場:“我沒想到咱們一考就考中了。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
7.得到。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>沙汀『丁跛公』:“這龜兒,就是中了頭獎,什么人還想沾你一文錢么?</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG> !”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>參見“中功”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
.相當;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
相應。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『管子·輕重甲』:“楚之有黃金,中齊有菑石也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>王念孫『讀書雜志·管子六』:“中,當也。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>言楚之有黃金,當齊之有菑石也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『禮記·月令』:“<孟春之月>律中太簇。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>鄭玄注:“中猶應也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『周禮·考工記·車人』:“六尺有六寸,與步相中。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>賈公彦疏:“中,應也。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>謂正與步相應。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
9.値得。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『管子·輕重丁』:“珪中四千,瑗中五百。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>淸王晫『今世說·豪爽』:“<陳興霸>酒後耳熱,輒罵古僞豪傑,不中一文錢。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
10.擊;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
殺。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『韓非子·內儲說上』:“王拱而朝天下,後者以兵中之。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『淮南子·說山訓』:“膏之殺鼈,鵲矢中蝟,爛灰生蠅。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>高誘注:“中亦殺也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
11.侵襲;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
傷害。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『楚辭·九辯』:“憯悽增欷兮,薄寒之中人。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>王逸注:“有似迫寒之傷人。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>晉葛洪『抱朴子·對俗』:“鬼神衆精不能犯,五兵百毒不能中。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>宋王讜『唐語林·補遺四』:“夫心者,靈府也,爲物所中,終身不痊。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>淸徐士鑾『宋豔·奇異』:“妖魅乘機而中,皆邪念感召耳。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
12.指被侵襲、傷害。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『漢書·匈奴傳上』:“烏桓時新中匈奴兵,明友既後匈奴,因乘烏桓敝,擊之,斬首六千餘級。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
13.中傷,陷害。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『漢書·何武傳』:“顯怒,欲以吏事中商。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>顏師古注:“中傷之也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『新唐書·李逢吉傳』:“時度與元稹知政,度嘗條稹憸佞,逢吉以爲其隙易乘,遂幷中之。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>明張時徹『誠意伯劉公神道碑銘』:“會司天臺災,翼巖上書言事,欲以中公,而上洞其奸,切責翼巖斬之。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>梁啟超『嘉應黃先生墓志銘』:“適有以蜚語相中者,謂先生受外賂爲它人計便。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
14.遭受;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
受到。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『說嶽全傳』第二七回:“前番我王兄誤中你的詭計,在靑龍山上,被你傷了十萬大兵。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>毛澤東『反對黨八股』:“現在中黨八股毒太深的人,對民間的、外國的、古人的語言中有用的東西,不肯下苦功去學。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
15.醉飲。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『三國志·魏志·徐邈傳』:“時科禁酒,而邈私飲至於沈醉。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>校事趙達問以曹事,邈曰:‘中聖人。’”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>五代齊己『折楊柳詞』之三:“穠低似中陶潛酒,軟極如傷宋玉風。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>宋楊萬里『和蕭伯和春興』:“聖人枉索方兄價,我與賢人也一中。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>潘飛聲『北固』詩:“且中京中酒,何必武昌魚。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>按,“中酒”之“中”,古人詩詞中平仄雙用。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
中③[zhònɡㄓㄨㄥˋ]</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
[『集韻』直衆切,去送,澄。]</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
“仲”的古字。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
1.指每季中居中的。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>參見“中春”、“中冬”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
2.指排行中的第二位。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>參見“中女”、“中父”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>

頁: [1]
查看完整版本: 【漢語大詞典●中】