豐碩 發表於 2013-1-10 22:29:10

【漢語大詞典●五位】

<P align=center>【漢語大詞典●五位】<p><br>
1.謂天數五和地數五。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>前者爲奇數,一、三、五、七、九;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
后者爲偶數,二、四、六、八、十。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『易·繫辭上』:“天數五,地數五,五位相得,而各有合。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>韓康伯注:“天地之數各五,五數相配,以合成金、木、水、火、土。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>高亨注:“天數一、三、五、七、九,五位奇數相加,其和數爲二十五。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>地數二、四、六、八、十,五位偶數相加,其和數爲三十。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
2.指歲、月、日、星、辰。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『國語·周語下』:“王欲合是五位三所而用之。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>韋昭注:“五位,歲、月、日、星、辰也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
3.謂五行。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『尙書大傳』卷二:“維五位復建,辟厥沴。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>鄭玄注:“君失五事,則五行相沴,違其位。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>復立之者,當明其吉凶變異。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『漢書·五行志上』:“天以一生水,地以二生火,天以三生木,地以四生金,天以五生土。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>五位皆以五而合。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『雲笈七籤』卷七:“三元既立,五行咸具,以五行爲五位,三五和合,謂之八會。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>參見“五行”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
4.猶言五方。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『素問·天元紀大論』:“天有五行御五位,以生寒暑燥濕風。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『醫宗金鑑·運氣要訣·主運歌』:“五運五行御五位,五氣相生順令行。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>注:“五位者,東、南、中、西、北也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
5.指五方之神。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『漢書·揚雄傳上』:“靈祇既鄕,五位時敘。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>顏師古注引服虔曰:“五位,五方之神。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『文選·班固<東都賦>』:“上帝宴饗,五位時序。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>李善注:“『漢書』曰:‘天神之貴者太一,其佐曰五帝。’</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『河圖』曰:‘蒼帝神名靈威仰,赤帝神名赤熛怒,黃帝神名含樞紐,白帝神名白招拒,黑帝神名汁光紀。’”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
6.九五之位,指帝位。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>唐元稹『郊天日五色祥云賦』:“陛下乘五位而出震,迎五帝以郊天。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>明張居正『賀冬至表一』:“立天地人之極,而垂衣五位。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>參見“九五”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
7.土層較深的優質土壤。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
.指侯、大夫、卿、公、辟五種等級。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『後漢書·朱穆傳』:“天氣鬱冒,五位四候連失正氣,此互相明也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>王先謙集解引惠棟曰:“五位,謂侯、大夫、卿、公、辟。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
9.指宋時童貫等五人爲皇帝分工修建的宮室。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『宣和遺事』前集:“蔡京欲以宮室媚上,一日,召內侍童貫、楊戩、曹詳、何訢、藍從熙,諷以禁中逼窄之狀。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>五人聽命……既有分地,因各出新意,故號‘五位’。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>五位既成,樓閣相望。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
10.算術上的第五個數位。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>即個十百千萬之萬位。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>

頁: [1]
查看完整版本: 【漢語大詞典●五位】