豐碩 發表於 2013-1-9 23:02:57

【漢語大詞典●五】

<P align=center>【漢語大詞典●五】<p><br>
①[wǔㄨˇ]</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
[『廣韻』疑古切,上姥,疑。]</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
1.交午,縱橫交錯。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『周禮·秋官·壺涿氏』:“若欲殺其神,則以牡橭午貫象齒而沈之”漢鄭玄注:“故書,橭,爲梓;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
午,爲五。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>孫詒讓正義:“午五二字古本通用,『左·成十七年傳』‘夷羊五’,『國語·晉語』作‘夷羊午’是其證。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>宋孫奕『履齋示兒編·字說·集字三』:“『學林』云:古篆五字爲×,象陰陽交×之義,午字亦取此義。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
2.數詞。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>四加一所得。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>表示計數。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『易·繫辭上』:“天數五,地數五。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>南朝梁劉勰『文心雕龍·宗經』:“致化歸一,分教斯五。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
3.數詞。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>四加一所得。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>表示序數。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『孟子·告子下』:“初命曰,誅不孝,無易樹子,無以妾爲妻。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>再命曰,尊賢育才,以彰有德……五命曰,無曲防,無遏糴,無有封而不告。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>沈從文『長河·呂家坪的人事』:“街上到處貼紅綠紙條子,一二三四五寫了好些條款。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
4.五次,表示再三、多次。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『孟子·告子下』:“居下位,不以賢事不肖者,伯夷也;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
五就湯,五就桀者,伊尹也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>漢劉向『說苑·指武』:“吳王闔廬與荊人戰於栢舉,大勝之,至於郢郊,五敗荊人。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>如:三令五申;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
五花八門。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
5.謂五倍。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『孫子·謀攻』:“故用兵之法,十則圍之,五則攻之,倍則分之。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>張預注:“吾之衆五倍於敵,則當驚前掩後,聲東擊西。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
6.五行。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『國語·晉語一』:“且夫口,三五之門也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>韋昭注:“口所以紀三辰,宣五行,故謂之門。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『後漢書·郞顗傳』:“臣聞天道不遠,三五復反。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>李賢注:“『春秋合誠圖』曰:‘至道不遠,三五而反。’</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>宋均注云:‘三,三正也。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>五,五行也。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>三正五行,王者改代之際會也。’”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
7.指五帝。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>漢袁康『越絕書·篇敘外傳記』:“興敗有數,承三繼五。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『漢書·司馬相如傳下』:“上咸五,下登三。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>顏師古注:“言漢德與五帝皆盛,而登於三王之上也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『南齊書·禮志上』:“漢崇儒雅,幾致刑厝,而猶道謝三、五者,以其致教之術未篤也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
8.中國傳統樂譜“工尺譜”上的一個記音符號。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>參閱吳釗、劉東升『中國音樂史略』第五章九。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
.星名。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>二十八宿中的昴宿。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『詩·召南·小星』:“嚖彼小星,三五在東。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>參見“三五”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
10.“伍”的古字。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>齊等。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『墨子·節葬下』:“妻與後子死者五,皆喪之三年。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>於省吾『雙劍誃諸子新證·墨子二』:“五應讀作伍,二字古通……言妻與後子死者等,皆喪之三年也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
11.“伍”的古字。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>行列,次第。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『呂氏春秋·必己』:“孟賁過於河,先其五。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>高誘注:“先其伍,超過次第也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>陳奇猷校釋引畢沅曰:“古‘伍’字作‘五’。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
12.姓。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>漢代有五逢。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>見『漢書·陳勝傳』。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>

頁: [1]
查看完整版本: 【漢語大詞典●五】