豐碩 發表於 2013-1-9 00:04:46

【漢語大詞典●下】

<P align=center>【漢語大詞典●下】<p><br>
①[xiàㄒㄧㄚˋ]</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
[『廣韻』胡雅切,上馬,匣。]</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
“丅”的今字。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
1.位置在低處。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『詩·小雅·北山』:“溥天之下,莫非王土。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『孟子·梁惠王上』:“民歸之,由水之就下,沛然誰能禦之?”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>唐韓愈『秋懷詩』之四:“上無枝上蜩。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>下無盤中蠅。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>明徐弘祖『徐霞客遊記·楚遊日記』:“循小溪至崖之西脅亂石間,水窮於下,竅啓於上,即麻葉洞也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>丁玲『松子』:“<他>輕聲的在草叢中的小路上一直朝下奔。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
2.地。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『書·堯典』:“允恭克讓,光被四表,格於上下。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>孔傳:“既有四德,又信恭能讓,故其名聞,充溢四外,至於天地。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『論語·述而』:“禱爾於上下神祇。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
3.特指湖澤。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『書·舜典』:“帝曰:疇若予上下草木鳥獸。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>孔傳:“上謂山,下謂澤。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『國語·周語下』:“共工之從孫四嶽佐之,高高下下,疏川導滯。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>韋昭注:“下下,陂障九澤也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
4.指下巴。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『左傳·文公元年』:“穀也豊下,必有後於魯國。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>楊伯峻注:“豊下,頤頷豊滿也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>明徐渭『贈陳君』詩:“哲顔口若海,豊下而長身。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>淸王晫『今世說·德行』:“方頤豊下,目光如電。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
5.臣下;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
百姓。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『易·泰』:“天地交而萬物通也,上下交而其志同也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>孔穎達疏:“下謂臣也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『孟子·梁惠王下』:“凶年饑歲,君之民老弱轉乎溝壑,壯者散而之四方者,幾千人矣;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
而君之倉廩實,府庫充,有司莫以告,是上慢而殘下也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『文選·張衡〈東京賦〉』:“上下通情,式宴且盤。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>薛綜注:“下謂臣”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>宋王安石『上仁宗皇帝書』:“又以久於其職,則上狃習而知其事,下服馴而安其教。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
6.身分、地位低。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『禮記·坊記』:“屍飲三,衆賓飲一,示民有上下也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>鄭玄注:“上下,猶尊卑也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『漢書·高帝紀下』:“地分已定,而位號比儗,亡上下之分。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>顏師古注:“無尊卑之差別也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>唐封演『封氏聞見記·定諡』:“立君臣,定上下,不可以廢忠。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
7.幼小。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『呂氏春秋·論威』:“義也者,萬事之紀也,君臣上下親疏之所由起也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>高誘注:“下,幼。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
8.次序或時間在后。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『詩·大雅·下武』:“下武維周,世有哲王。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>毛傳:“武,繼也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>鄭玄箋:“下,猶後也……後人能繼先祖者維有周家最大。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『呂氏春秋·君守』:“夏熱之下,化而爲寒。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>唐韓愈『送孟東野序』:“其存而在下者,孟郊東野始以其詩鳴。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>明臧懋循『元曲選後集序』:“所論詩變而詞,詞變而曲,其源本出於一,而變益下,工益難,何也?”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>周立波『暴風驟雨』第一部一:“看見老孫頭又不敢往下說,蕭隊長也不再問了。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
9.矮;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
低。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『尉繚子·天官』:“然不能取者,城高池深,兵器備具,財穀多積,豪士一謀者也。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>若城下、池淺、守弱,則取之矣。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>唐韓愈『黃陵廟碑』:“地之勢,東南下,如言舜南巡而死,宜言下方,不得言陟方也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
10.指等級低。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『論語·季氏』:“困而不學,民斯爲下矣。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『呂氏春秋·貴生』:“全身爲上,虧生次之,死次之,迫生爲下。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>唐韓愈『送石處士序』:“與之語道理,辨古今事當否,論人高下,事後當成敗,若河決下流而東注。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
11.對尊長表示謙遜之詞。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『左傳·襄公二十三年』:“若免於罪,猶有先人之敝廬在,下妾不得與郊弔。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『南齊書·豫章王嶷傳』:“東府又有齋,亦爲華屋。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>而臣頓有二處住止,下情竊所未安。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
12.用在名詞后,表示一定的處所、范圍、時間等。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『史記·樂毅列傳』:“齊田單後與騎劫戰,果設詐誑燕軍,遂破騎劫於即墨下。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>唐韓愈『送楊支使序』:“以群、博論之,凡在宣州之幕下者,雖不盡與之遊,皆可信而得其爲人矣。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>張一弓『趙钁頭的遺囑』:“可眼下,他把好心當成驢肝肺,我不得不說。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
13.用在數詞或方位詞后,表示方面或邊側。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『三國志平話』卷下:“張飛又言:軍師分軍三下收其川,就勢報皇叔。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『水滸傳』第五八回:“轎窗兩邊,各有十個虞候簇擁著,人人手執鞭槍鐵鏈,守護兩下。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『西遊記』第八十回:“<悟空>正自家這等誇念中間,忽然見林南下有一股子黑氣,骨都都的冒將上來。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『東周列國志』卷三:“兩下混戰,直至天明。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
14.量詞。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>表示動作的次數。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『海內十洲記·炎州』:“炎州,在南海中,上有風生獸……以鐵鎚鎚其頭數十下乃死。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『意林』卷五引晉傅玄『傅子』:“郭林宗謂仇季智曰:‘子嘗有過否?’</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>季智曰:‘暮飯牛,牛不食,搏牛一下。’”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>元關漢卿『單刀會』第三折:“一個短劍一身亡,一個靜鞭三下響。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『兒女英雄傳』第五回:“說著,拿起鐘錘子來,當當當的便把那鐘敲了三下。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>楊朔『潼關之夜』:“桌上的煤油燈的火焰跳躍了三下。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
15.量詞。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>表時間的單位,猶言點。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『紅樓夢』第五八回:“方才胡吵了一陣,也沒留心聽聽,幾下鐘了?”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『二十年目睹之怪現狀』第五十回:“三下一刻了。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>是你請客我便去,你代邀的我便少陪了。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『老殘遊記』第十六回:“四下鐘,再等一刻,天亮了,我叫縣里專個人去。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
下②[xiàㄒㄧㄚˋ]</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
[『廣韻』胡駕切,去禡,匣。]</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
[『廣韻』胡雅切,上馬,匣。]</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
1.降下;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
降落。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『禮記·射義』:“君子無所爭,必也射乎?</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG> 揖讓而升,下而飲,其爭也君子。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>鄭玄注:“下,降也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>孔穎達疏:“言將飲射爵之時,揖讓而升堂,又揖讓而降下,而飲此罰爵。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>漢司馬相如『長門賦』:“下蘭臺而周覽兮,步從容於深宮。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>前蜀貫休『偶作』詩之一:“下樹畏蠶饑,兒啼亦不顧。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>元薩都剌『寄舍弟天與』詩:“落木風霜下,高秋鼓角聲。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>柳靑『銅牆鐵壁』第十章:“天下起了蒙蒙細雨。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
2.仆倒。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『禮記·王制』:“天子殺,則下大綏;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
諸侯殺,則下小綏;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
大夫殺,則止佐車。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>鄭玄注:“下,謂弊之。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>孔穎達疏:“云下謂弊之者,謂弊仆於地也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
3.彎屈。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>臧克家『六機匠』詩:“餓死了不下腰,凍死了也要迎著風!”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
4.離開。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『戰國策·秦策一』:“歸至家,妻不下絍,嫂不爲炊,父母不與言。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>如:輕傷不下火線。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
5.撤去;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
卸下。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『禮記·文王世子』:“食下,問所膳。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>孔穎達疏:“食下,謂食畢徹饌而下。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>周立波『暴風驟雨』第一部十九:“胡子都下了槍,都用靰鞡草繩子給綁起來。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
6.除去;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
舍去。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『周禮·秋官·司民』:“司民掌登萬民之數,自生齒以上,皆書於版……歲登下其死生。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>鄭玄注:“下猶去也,每歲更著生去死。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『新唐書·陳子昂傳』:“今使且未出,道路之人皆已指笑,欲望進賢下不肖,豈可得邪?”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
7.少於,低於。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『尉繚子·守權』:“攻者不下十餘萬之衆。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『後漢書·仲長統傳』:“肉刑之廢,輕重無品,下死則得髡鉗,下髡鉗則得鞭笞。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>李賢注:“下猶減也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>宋曾鞏『降龍』詩:“禮下天子一等爾,衣服居處何其殊。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>淸姚衡『寒秀草堂筆記』卷三:“右臨快雪堂『十三行』兩跋,可見前之肥者,謂下眞跡一等,是宋搨也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>楊朔『亂人坑』:“八年來,單單這個亂人坑埋的死人不下六千。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
8.攻克;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
征服。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『逸周書·允文』:“人知不棄,愛守正戶,上下和協,靡敵不下。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『史記·項羽本紀』:“廣陵人召平於是爲陳王徇廣陵,未能下。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>張守節正義:“以兵威服之曰下。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>郭沫若『北伐途次』二:“這最后的抵抗如被沖破,武昌城便指日可下。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
9.屈服;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
投降。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『商君書·愼法』:“千乘能以守者自存也,萬乘能以戰者自完也,雖桀爲主,不肯詘半辭以下其敵。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『史記·項羽本紀』:“爲高俎,置太公其上,告漢王曰:‘今不急下,吾烹太公。’”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『後漢書·鮑永傳』:“永到,擊討,大破之,降者數千人。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>唯別帥彭豊、虞休、皮常等各千餘人,稱‘將軍’,不肯下。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『周書·文帝紀下』:“東魏將高叔禮守柵不下,謹急攻之,乃降。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
10.居人之下;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
謙讓。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『易·屯』:“以貴下賤。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『史記·汲鄭列傳』:“自天子欲群臣下大將軍,大將軍尊重益貴,君不可以不拜。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『周書·周惠達傳』:“惠達雖居顯職,性謙退,善下人。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>元無名氏『氣英布』第三折:“雖然做不得吐哺握髮下名流,也是喒的風雲湊。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『明史·胡濙傳』:“濙節儉寬厚,喜怒不形於色,能以身下人。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
11.鄙視;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
輕視。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『漢書·地理志下』:“周人之失,巧僞趨利,貴財賤義,高富下貧,喜爲商賈,不好仕宦。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『後漢書·荀彧傳』:“古人尙帷幄之規,下攻拔之力。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>宋王安石『東方朔』詩:“不肯下兒童,敢言詆平津。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
12.放入;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
投入。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>北魏酈道元『水經注·淇水』:“漢建安九年,魏武帝於水口下大枋木以成堰,遏淇水東入白溝,以通漕運,故時人號其處爲枋頭。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>唐韓愈『柳子厚墓志銘』:“落陷穽,不一引手救,反擠之,又下石焉者,皆是也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>元無名氏『神奴兒』第三折:“張千,將長枷來,上了長枷,下在死囚牢裏去。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>楊朔『海市』:“我家里淨吃苦橡子面,等著糧食下鍋。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
13.發;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
出。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『戰國策·秦策一』:“<張儀>對曰:‘親魏善楚,下兵三川,塞轘轅、緱氏之口,當屯留之道。’”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>姚宏注:“下兵,出兵也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『史記·魯仲連鄒陽列傳』:“今秦人下兵,魏不敢東面。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『新唐書·劉仁軌傳』:“雖孽豎跳梁,士力未完,宜厲兵粟馬,乘無備,擊不意,百下百全。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
14.頒布;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
發布。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『戰國策·齊策一』:“令初下,群臣進諫,門庭若市。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>宋葉適『丁君墓志銘』:“凋年,先下穀直,刻銘秤旁曰:‘買物之權,惟利銖兩者亂之耳。’”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>趙樹理『小二黑結婚』:“興旺就下命令,把他捆起來送交政權機關處理。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
15.交付;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
發給。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『漢書·武帝紀』:“將軍已下廷尉,使理正之,而又加法於士卒,二者幷行,非仁聖之心。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>顏師古注:“下謂以身付廷尉也。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>宋王得臣『麈史·國政』:“議者以爲祖宗時,凡建一事,施一令,必下侍臣博議。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『明史·焦廷弼傳』:“已,論功受賞,給事中宋一韓論之。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>下廷弼覆勘,具得棄地驅民狀。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
16.施行;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
使用。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『後漢書·方術傳下·華佗』:“病者不堪其苦,必欲除之,佗遂下療,應時愈。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>元關漢卿『蝴蝶夢』第一折:“下腦箍,使拶子,這其間痛怎支?”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>茅盾『曇』四:“張女士銳呼一聲,下死勁掙脫了身子,飛跑出那條冷衖。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
17.完成;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
結束。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>宋梅堯臣『和孫端叟寺丞農具·牧笛』:“牧人樂下牧,背騎吹短笛。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>郭沫若『我的童年』第一篇一:“他下了工之后便改行做生意。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
18.去;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
到。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>常指從北到南、從上遊到下遊、從城市到鄕下、從上層到基層。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>漢鄒陽『上書吳王』:“漢亦折西河而下,北守漳水,以輔大國。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>北齊顏之推『顏氏家訓·勉學』:“上荊州必稱陝西,下揚都言去海郡。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>唐杜甫『逢唐興劉主簿弟』詩:“輕舟下吳會,主簿意何如?”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>淸陳康祺『燕下鄕脞錄』卷十一:“其後珅以戶部尙書爲軍機大臣,扈蹕下江南。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>柳冬『小伙伴』:“我們三人下部隊檢查戰備情況。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>如:下地、下鄕、下工廠。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
19.指播種。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>北齊顏之推『顏氏家訓·涉務』:“不知幾月當下,幾月當收,安識世間餘務乎?”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>北魏賈思勰『齊民要術·種紅藍花梔子』:“種法:欲雨後速下;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
或漫散種,或耦下,一如種麻法。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
20.收獲;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
收取。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『後漢書·安帝紀』:“<延平元年>冬十月,四州大水,雨雹。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>詔以宿麥不下,賑賜貧人。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>北魏賈思勰『齊民要術·荔枝』引『廣志』:“夏至日將已時,翕然俱赤,則可食也。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>一樹下子百斛。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>丁玲『太陽照在桑干河上』一:“往年在果樹園里下果子,把果子堆成小山。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
21.歇宿;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
收留。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>元無名氏『硃砂擔』第二折:“這兩頭的兩個店,都是小本錢客商的下在裏面。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『金甁梅詞話』第五一回:“他店內房屋寬廣,下的客商多。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『警世通言·玉堂春落難逢夫』:“想你這個模樣子,誰家下你?”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『儒林外史』第四二回:“裏面都下著多處的秀才。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
22.引申爲落戶。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『人民日報』1948.3.21:“在那下,在那分地。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
23.遞送。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>元馬致遠『荐福碑』第一折:“你下到這封書呵,休說你那盤纏鞍馬,就是前程事,都在此封書上。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『二刻拍掠驚奇』卷二十:“<賈成之>遂與商妾取了那紙府牒,在德慶府里下了狀子。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『紅樓夢』第二五回:“黛玉笑道:‘今日齊來,誰下帖子請的?’”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>周立波『暴風驟雨』第二部十七:“富農老李家怕斗,著忙跟窮人結親,願把姑娘許配老王家,彩禮也下了。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
24.退場。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>元馬致遠『漢宮秋』第一折:“<旦云:>駕回了也,左右且掩上宮門,我睡些去。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG><下。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>>”如:北京隊的五號下,九號上。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
25.將面食一類的食品放入鍋內煮。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>元孫仲章『勘頭巾』第三折:“張千,休打休打,下合酪與孩兒吃。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『兒女英雄傳』第二一回:“等我裏頭趕著給你老,炸點兒鍋渣麵筋,下點兒素麵你吃。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>老舍『四世同堂』二二:“我去下點掛面好不好?”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
26.從事棋類活動時,舉手著子。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『西遊記』第十回:“君臣兩個對奕此棋,正下到午時三刻。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『兒女英雄傳』第二四回:“飯後又合程師爺下了盤棋。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>巴金『探索集·春蠶』:“我常常去事務所同他下象棋。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
27.以菜肴佐食。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
28.導瀉。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>中醫治療疾病的一種方法。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>唐韓愈『李君墓志銘』:“前所服藥誤,方且下之,下則平矣。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>宋司馬光『和邵不疑送虜使還道中聞江隣幾梅聖兪長逝作詩哭之』:“愚醫暴下之,結轖候愈添。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
29.指腹瀉。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>宋蘇軾『與米元章』之七:“某昨日啖冷過度,夜暴下,旦復疲甚。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
30.作出。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>魯迅『且介亭雜文·關於中國的兩三件事』:“征服中國民族的心,這里胡適博士給中國之所謂王道所下的定義,然而我想,他自己恐怕也未必相信自己的話的罷。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>巴金『寒夜』三:“想到這里他下了決心:‘我現在就去。’”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
31.養;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
生。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>柳靑『創業史』第一部第十章:“女人要生娃子,母馬要下騾駒,又添人口又添財。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>老舍『駱駝祥子』八:“擱在兜兒里,一個子永遠是一個子!</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG> 放出去呢,錢就會下錢!”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
32.用在動詞后。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>表示動作由高處到低處。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『水滸傳』第六八回:“史文恭奮勇趕來,神槍到處,秦明後腿股上早著,倒攧下馬來。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>周而復『上海的早晨』第一部三六:“她心里更痛楚,偸偸地掉下了眼淚。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
33.用在動詞后。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>表示動作的完成或結果。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>元關漢卿『單刀會』第三折:“安排下打鳳牢龍,準備著天羅地網。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>『西遊記』第十二回:“太宗即傳旨,教巧手丹靑,描下菩薩眞像。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>淸李漁『凰求鳳·伙謀』:“他到變下臉來,說了許多歹話。”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>柳靑『創業史』第一部第二二章:“分下些田地,倒把咱們相好的貧雇農也變成仇人了!”</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
下③[jiàㄐㄧㄚˋ]</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
[『集韻』居迓切,去禡,見。]</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
通“假”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>
見“下借”。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>

頁: [1]
查看完整版本: 【漢語大詞典●下】