豐碩 發表於 2012-11-20 10:41:02

【李冶】

<P align=center><STRONG><FONT size=5>【<FONT color=red>李冶</FONT>】</FONT></STRONG></P>&nbsp;<P><STRONG>
【辭書名稱】教育大辭書</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>李冶字仁卿,本名治,後改今名,真定欒城人。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>登金進士第,辟知鈞州事;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>元兵入鈞州,冶微服北渡,僑寓忻、崞諸州,世祖在潛邸,聞其賢,遣使召之,且曰:「素聞仁卿學優才贍,潛德不耀,久欲一見,其勿他辭。」</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>既至,問︰「亡金居官者孰賢?」</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>對曰:「險夷一節,唯完顏仲德。」</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>又問:「完顏合答及蒲瓦何如?」</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>對曰:「二人將略短少任之不疑,此金所以亡也。」</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>又問:「魏徵、曹彬何如?」</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>對曰:「徵忠言讜論,知無不言,以唐諍臣觀之,徵為第一。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>彬伐江南,未嘗妄殺一人,儗之方叔、召虎可也;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>漢之韓、彭、衛、霍,在所不論。」</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>又問:「今之臣有如魏徵者乎?」</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>對曰:「今以側媚成風,欲求魏徵之賢,實難其人。」</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>又問:「今之人才賢否?」</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>對曰:「天下未嘗無才,求則得之,舍則失之,理勢然耳。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>今儒生如魏璠、王鶚、李獻卿、藺光庭、趙復、郝經、王博文輩等皆有用之才,又皆所嘗聘問者,舉而用之,何所不可,但恐用之不盡耳。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>然四海之廣,豈止此數子哉,誠王能旁求於外,將見集於明廷矣。」</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>又問:「天下當何以治之?」</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>對曰:「夫治天下,難則難於登天,易則易於反掌。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>蓋有法度則治,控名責實則治,進君子退小人則治,如是而治天下,豈不易於反掌乎!</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>無法度則亂,有名無實則亂,進小人退君子則亂,如是治天下,豈不難於登天乎!</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>且為治之道,不過立法度、正紀綱而已。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>紀綱者,上下相維持;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>法度者,賞罰示懲勸。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>今則大官小吏,下至編氓,皆自縱恣,以私害公,是無法度也;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>有功者未必得賞,有罪者未必被罰,甚則有功者或反受辱,有罪者或反獲寵,是無法度也。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>法度廢,紀綱壞,天下不變亂,已為幸矣。」</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>又問︰「昨地震何如?」</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>對曰︰「天裂為陽不足,地震為陰有餘。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>夫地道,陰也,陰太盛則變常,今之地震,或姦邪在側,或女謁盛行,或讒慝交至,或刑罰失中,或征伐驟舉,五者必有一于此矣。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>夫天之愛君,如愛其子,故示此以警之耳。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>苟能辨姦邪,去女謁,屏讒慝,省刑罰,慎征討,上當天心,下協人意,則可轉咎為休矣。」</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>世祖嘉納之。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>冶晚家元氏,買田封龍山下,學徒益眾。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>中統元年(1260),世祖即位,復聘之,欲處以清要,冶以老病,懇乞還山;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>至元二年(1265),再召為翰林學士,如制誥,同修國史,就職期月,復以老病辭去;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>卒於家,享年八十八歲,諡文正。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>李冶精於算法,著有〔測圓海鏡〕十二卷,另〔益古衍疑〕三卷以發揮天元如積之術,此書與〔測圓海鏡〕相表裡。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>冶病且革時,語其子克修曰:「吾平生著述可盡燔,獨〔測圓海鏡〕雖小術,吾嘗精思致力,後世必有知者,庶可布廣垂永。」</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>冶之立天元術在算學中為最精。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>此外尚著有〔敬齋文集〕四十卷、〔壁書藂削〕十二卷、〔泛說〕四十卷、〔古今難〕四十卷。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>轉自:http://edic.nict.gov.tw/cgi-bin/tudic/gsweb.cgi?o=ddictionary
頁: [1]
查看完整版本: 【李冶】