我本善良 發表於 2012-8-31 21:08:48

【類經 卷十四 疾病類 有餘有五不足有五166】

<STRONG></STRONG>
<P align=center><FONT size=5><STRONG>【<FONT color=red>類經 卷十四 疾病類 有餘有五不足有五166</FONT>】</STRONG></FONT></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P><STRONG>(《素問‧調經論》) </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>黃帝問曰︰余聞刺法言︰有餘瀉之,不足補之。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>何謂有餘?何謂不足? </STRONG>
<P>&nbsp;</P>
<P><STRONG>岐伯對曰︰有餘有五,不足亦有五,帝欲何問? </STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>帝曰︰願盡聞之。 </STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P><STRONG>岐伯曰︰神有餘有不足,氣有餘有不足,血有餘有不足,形有餘有不足,志有餘有不足,凡此十者,其氣不等也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>(神屬心,氣屬肺,血屬肝,形屬脾,志屬腎,各有虛實,故其氣不等。) </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>帝曰︰人有精氣津液,四肢 九竅五臟十六部,三百六十五節,乃生百病,百病之生,皆有虛實。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>今夫子乃言有餘有五,不足亦有五,何以生之乎? (精氣精液義,詳藏象類二十五。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>四肢,手足也,合九竅五臟,共為十六部。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>三百六十五節者,言脈絡之會。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>如《九針十二原篇》曰︰節之交,三百六十五會。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>所謂節者,神氣之所游行出入也,非皮肉筋骨也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>凡此諸部,皆所以生百病者。) </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>岐伯曰︰皆生於五臟也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>(陰陽表裡,無非五臟之所主也。) </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>夫心藏神,肺藏氣,肝藏血,脾藏肉,腎藏志,而此成形。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>(正以見形成於外,神藏於內,惟此五者而已。) </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>志意通,內連骨髓,而成身形五臟。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>(志意者,統言人身之五神也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>骨髓者,極言深邃之化生也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>五神藏於五臟而心為之主,故志意通調,內連骨髓,以成身形五臟,則互相為用矣。) </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>五臟之道,皆出於經隧以行血氣,血氣不和,百病乃變化而生,是故守經隧焉。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>(隧,潛道也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>經脈伏行,深而不見,故曰經隧。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>五臟在內,經隧在外,脈道相通,以行血氣,血氣不和,乃生百病,故但守經隧,則可以治五臟之病。) </STRONG>
<P>&nbsp;</P>
<P><STRONG>帝曰︰神有餘不足何如?</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>岐伯曰︰神有餘則笑不休,神不足則悲。 </STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P><STRONG>(心藏神,火之精也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>陽勝則神王,故多喜而笑。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>陽衰則陰慘乘之,故多憂而悲。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>《本神篇》曰︰心藏脈,脈舍神,心氣虛則悲,實則笑不休。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>《行針篇》曰︰多陽者多喜,多陰者多怒。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>皆此義也。) </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>血氣未並,五臟安定,邪客於形,洒淅起於毫毛,未入於經絡也,故命曰神之微。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>(此外邪之在心經也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>並,偏聚也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>邪之中人,久而不散,則或並於氣,或並於血,病乃甚矣。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>今血氣未並,邪猶不深,故五臟安 定。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>但洒淅起於毫毛,未及經絡,此以浮淺微邪在脈之表,神之微病也,故命曰神之微。) </STRONG>
<P>&nbsp;</P>
<P><STRONG>帝曰︰補瀉奈何?</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>岐伯曰︰神有餘,則瀉其小絡之血,出血勿之深斥,無中其大經,神氣乃平。 </STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P><STRONG>(小絡,孫絡也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>斥,棄除也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>心主血脈而藏神,神本無形,故神有餘者,但瀉其小絡之血,勿去血太深及中其經,神自平矣。) </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>神不足者,視其虛絡,按而致之,刺而利之,無出其血,無泄其氣,以通其經,神氣乃平。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>(按而致之,致其氣也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>刺而利之,補不足以行其滯也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>病以神不足,故不宜出血及泄其氣,但欲通其經耳。) </STRONG>
<P>&nbsp;</P>
<P><STRONG>帝曰︰刺微奈何?</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>岐伯曰︰按摩勿釋,著針勿斥,移氣於不足,神氣乃得復。 </STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P><STRONG>(此刺外邪之在心經者,即上文所謂神之微也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>微邪在心經之表,故當按摩勿釋,欲散其外也;著針勿斥,毋傷其內也;乃可移氣於不足,邪去而神自復矣。) </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>帝曰︰善。氣有餘不足奈何? </STRONG>
<P>&nbsp;</P>
<P><STRONG>岐伯曰︰氣有餘則喘咳上氣,不足則息利少氣。 </STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P><STRONG>(此肺臟之虛實也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>《本神篇》曰︰肺氣虛則鼻塞不利少氣,實則喘喝胸盈仰息。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>大略同也。) </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>血氣未並,五臟安定,皮膚微病,命曰白氣微泄。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>(此肺經之表邪也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>血氣未並,義俱如前。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>肺主皮膚而屬金,微邪客之,故命曰白氣微泄。) </STRONG>
<P>&nbsp;</P>
<P><STRONG>帝曰︰補瀉奈何?</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>岐伯曰︰氣有餘則瀉其經隧,無傷其經,無出其血,無泄其氣。 </STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P><STRONG>不足則補其經隧,無出其氣。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>(經隧義如前。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>瀉其經隧者,謂察其有餘之脈,瀉其邪氣而已;無傷其大經,出其血,泄其正氣,此刺氣之法也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>有餘尚爾,不足可知矣。) </STRONG>
<P>&nbsp;</P>
<P><STRONG>帝曰︰刺微奈何?</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>岐伯曰︰按 摩勿釋,出針視之曰︰我將深之。 </STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P><STRONG>適人必革,精氣自伏,邪氣散亂,無所休息,氣泄腠理,真氣乃相得。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>(此刺肺經之微邪也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>適,至也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>革,變也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>先行按摩之法,欲皮膚之氣流行也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>次出針而視之曰︰我將深之。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>欲其恐懼而精神內伏也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>適人必革者,謂針之至人,必變革前說而刺仍淺也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>如是則精氣既伏於內,邪氣散亂無所止息而泄於外,故真氣得其所矣。) </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>帝曰︰善。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P>
<P><STRONG>血有餘不足奈何?</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>岐伯曰︰血有餘則怒,不足則恐。 </STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P><STRONG>(此肝臟之虛實也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>《本神篇》曰︰肝藏血,肝氣虛則恐,實則怒。) </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>血氣未並,五臟安定,孫絡外溢,則經有留血。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>(此肝經之表邪也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>邪不在臟而在經,但察其孫絡之脈有外溢者,則知其大經之內,有留止之血也。) </STRONG>
<P>&nbsp;</P>
<P><STRONG>帝曰︰補瀉奈何?</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>岐伯曰︰血有餘則瀉其盛經,出其血。 </STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P><STRONG>不足則視其虛經,內針其脈中,久留而視脈大,疾出其針,無令血泄。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>(血有餘則盛經滿溢,故當瀉而出之。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>不足則察其經之虛者,內針補 之。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>然補虛之法,必留針以候氣,所謂如待所貴、不知日暮者是也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>留針既久,但視其脈已大,是氣已至,則當疾出其針矣。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>血去則愈虛,故無令血泄也。) </STRONG>
<P>&nbsp;</P>
<P><STRONG>帝曰︰刺留血奈何?</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>岐伯曰︰視其血絡,刺出其血,無令惡血得入於經,以成其疾。 </STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P><STRONG>(此刺肝經之表邪也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>邪血在絡,但速去之,自可免入經之患矣。) </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>帝曰︰善。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P>
<P><STRONG>形有餘不足奈何?</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>岐伯曰︰形有餘則腹脹涇溲不利,不足則四肢不用。 </STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P><STRONG>(此脾臟之虛實也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>涇,水名也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>溲,溺也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>脾濕勝則氣壅不行,故腹脹而涇溲不利。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>脾主四肢,故虛則四肢不用。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>此與《本神篇》義同。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>涇音經。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>溲音搜。) </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>血氣未並,五臟安定,肌肉蠕動,命曰微風。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>(此脾經之表邪也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>脾主肌肉,故微邪未深者,但肌肉間蠕動,如有蟲之微行也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>脾土畏風木,風主動,故命曰微風。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>蠕音軟,又乳允切。) </STRONG>
<P>&nbsp;</P>
<P><STRONG>帝曰︰補瀉奈何?</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>岐伯曰︰形有餘則瀉其陽經,不足則補其陽絡。 </STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P><STRONG>(經穴絡穴皆足陽明者,以胃為脾之陽也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>故實者瀉之,瀉脾之陽邪也;虛者補之,補脾之陽氣也。) </STRONG>
<P>&nbsp;</P>
<P><STRONG>帝曰︰刺微奈何?</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>岐伯曰︰取分肉間,無中其經,無傷其絡,衛氣得復,邪氣乃索。 </STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P><STRONG>(此刺脾經之微邪也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>邪在肌肉,故但當刺其分肉間,使衛氣得復,則邪氣自索。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>索者,散也。) </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>帝曰︰善。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P>
<P><STRONG>志有餘不足奈何?</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>岐伯曰︰志有餘則腹脹飧泄,不足則厥。 </STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P><STRONG>(此腎臟之虛實也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>腎藏志,水之精也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>水化寒,故腎邪有餘,則寒氣在腹而為腹脹飧泄。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>腎氣不足,則陰虛陽勝而為厥逆上沖。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>《本神篇》曰︰腎藏精,精舍志,腎氣虛則厥,實則脹。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>《解精微論》曰︰厥則陽氣並於上,陰氣並於下。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>陽並於上則火獨光也;陰並於下則足寒,足寒則脹 也。) </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>血氣未並,五臟安定,骨節有動。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>(此腎經之微邪也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>腎主骨,邪未入臟而薄於骨,故但於骨節之間,有鼓動之狀。) </STRONG>
<P>&nbsp;</P>
<P><STRONG>帝曰︰補瀉奈何?</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>岐伯曰︰志有餘則瀉然筋血者,不足則補其復溜。 </STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P><STRONG>(然筋當作然谷,足少陰之滎穴也,出其血可以瀉腎之實。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>復溜,足少陰之經穴也,致其氣可以補腎之虛。) </STRONG>
<P>&nbsp;</P>
<P><STRONG>帝曰︰刺未並奈何?</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>岐伯曰︰即取之,無中其經,邪所乃能立虛。 </STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P><STRONG>(此刺腎經骨節之邪也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>即取之,即其邪居之所而取之。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>故無中其經穴,則邪自能去而可以立虛矣。)</STRONG>
頁: [1]
查看完整版本: 【類經 卷十四 疾病類 有餘有五不足有五166】