我本善良 發表於 2012-8-31 21:07:56

【類經 卷十四 疾病類 邪盛則實精奪則虛164】

<STRONG></STRONG>
<P align=center><FONT size=5><STRONG>【<FONT color=red>類經 卷十四 疾病類 邪盛則實精奪則虛164</FONT>】</STRONG></FONT></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P><STRONG>(《素問‧通評虛實論》) </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>黃帝問曰︰何謂虛實? </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>岐伯對曰︰邪氣盛則實,精氣奪則虛。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>(邪氣有微甚,故邪盛則實。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>正氣有強弱,故精奪則虛。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>奪,失也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>愚按︰邪氣盛則實,精氣奪則虛,二句為病治之大綱,其辭似顯,其義甚微,最當詳辨,而辨之有最難者何也?蓋實言邪氣,實宜瀉也;虛言正氣,虛宜補也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>凡邪正相搏而為病,則邪實正虛,皆可言也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>故主瀉者則曰邪盛則實,當瀉也;主補者則曰精奪則虛,當補也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>各執一句,茫無確見,藉口文飾,孰得言非?是以至精之訓,反釀莫大之害。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>不知理之所在,有必不可移易者,奈時醫不能察耳。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>余請析此為四,曰孰緩孰急,其有其無也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>所謂緩急者,察虛實之緩急也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>無虛者急在邪氣,去之不速,留則生變也;多虛者急在正氣,培之不早,臨期無濟也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>微虛微實者,亦治其實,可一掃而除也;甚虛甚實者,所畏在虛,但固守根本以先為己之不可勝,則邪無不退也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>二虛一實者兼其實,開 其一面也;二實一虛者兼其虛,防生不測也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>總之實而誤補,固必增邪,猶可解救,其禍小;虛而誤攻,真氣忽去,莫 可挽回,其禍大。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>此虛實之緩急,不可不察也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>所謂有無者,察邪氣之有無也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>凡風寒暑濕火燥皆能為邪,邪之在表在裡在腑在臟必有所居,求得其本則直取之,此所謂有,有則邪之實也;若無六氣之邪而病出三陰,則惟情欲以傷內,勞 倦以傷外,非邪似邪,非實似實,此所謂無,無則病在元氣也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>不明虛實有無之義,必至以逆為從,以標作本,絕人長命,損德多矣,可不懼且慎哉﹗) 帝曰︰虛實何如?(問五臟虛實之大體也。) </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>岐伯曰︰氣虛者肺虛也,氣逆者足寒也,(肺主氣,故氣虛者即肺虛也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>氣逆不行,則無以及於四肢,陽虛於下,故足寒也。) </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>非其時則生,當其時則死。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>(以肺虛而遇秋冬,非相賊之時故生。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>若當春則金木不和,病必甚;當夏則金虛受克,病必死也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>一曰肺王於秋,當秋而氣虛,金衰甚也,故死。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>於義亦通。) </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>余臟皆如此。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>(心脾肝腎各有所主,則各有衰王之時,以肺臟為例,可類推矣。) </STRONG>
<P>&nbsp;</P>
<P><STRONG>帝曰︰何謂重實?</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>岐伯曰︰所謂重實者,言大熱病氣熱脈滿,是謂重實。 </STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P><STRONG>(証脈皆實,是重實也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>重,平聲,下同。) </STRONG>
<P>&nbsp;</P>
<P><STRONG>帝曰︰經絡俱實何如?何以治之?</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>岐伯曰︰經絡皆實,是寸脈急而尺緩也,皆當治之,(經,十二經也。 </STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P><STRONG>絡,十五絡也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>此以脈口寸尺,概察經絡之虛實也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>寸脈之直行者為太陰之經,尺中列缺別走陽明者為太陰之絡。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>以上下言,則寸為陽,尺為陰;以內外言,則絡為陽,經為陰。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>故寸脈急則邪居於經,尺脈緩則熱盛於絡,是經絡俱實也,皆當治之。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>治,言瀉也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>按︰《平人氣象論》曰︰緩而滑曰熱中。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>《邪氣臟腑病形篇》曰︰緩者多熱。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>故此以尺緩為實也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>詳脈色類十六、十九。) </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>故曰滑 則從,澀則逆也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>(滑,陽脈也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>澀,陰脈也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>實而兼滑,陽氣勝也,故為從。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>若見澀,則陰邪勝而陽氣去也,故為逆。) </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>夫虛實者,皆從其物類始,故五臟骨肉滑利,可以長久也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>(物之生則滑利,死則枯澀,皆由陽氣之存亡耳。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>脈之逆順,亦猶是也。) </STRONG>
<P>&nbsp;</P>
<P><STRONG>帝曰︰絡氣不足,經氣有餘何如?</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>岐伯曰︰絡氣不足、經氣有餘者,脈口熱而尺寒也,秋冬為逆,春夏為從,治主病者。 </STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P><STRONG>(絡脈在表,主乎陽也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>經脈通裡,主乎陰也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>經氣有餘則脈口熱,陰分之邪盛也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>絡氣不足則尺中寒,陽分之氣虛也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>陽虛者畏陰勝之時,故秋冬為逆,春夏為從。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>治主病者,即下文灸刺之義。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>按︰本節以脈口熱為經氣有餘,尺寒為絡氣不足,故王氏以尺寸言陰陽,注曰陰分主絡,陽分主經。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>然《經脈》《脈度》等篇曰︰經脈為裡,浮而淺者為絡。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>是經本陰也,絡本陽也,難以反言。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>夫尺寸者,分陰陽之位耳,而陰陽之氣,則五臟上下無所不在。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>如寸有肺金,陰不在上乎?尺有命門,陽不在下乎?故反言尺寸則可,反言經絡則不可。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>且本節之義,重在經絡,不在尺寸,觀者當詳辨之。) </STRONG>
<P>&nbsp;</P>
<P><STRONG>帝曰︰經虛絡滿何如?</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>岐伯曰︰經虛絡滿者,尺熱滿,脈口寒澀也,此春夏死,秋冬生也。 </STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P><STRONG>(經虛絡滿者,陰氣不足,陽邪有餘也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>陰虛者畏陽勝之時,故春夏死,秋冬生。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>按︰王氏注此二節曰︰春夏陽氣高,故脈口熱、尺中寒為順。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>秋冬陽氣下,故尺中熱、脈口寒為順。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>此說若為近理,而實有所不然也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>觀《內經》論脈諸篇,則但言陰陽浮沉隨氣候,初未聞有以尺寸盛衰分四時也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>學人於此不辨,恐反資多歧之惑。) </STRONG>
<P>&nbsp;</P>
<P><STRONG>帝曰︰治此者奈何?</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>岐伯曰︰絡滿經虛,灸陰刺陽;經滿絡虛,刺陰灸陽。 </STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P><STRONG>(此正以絡主陽,經主陰,灸所以補,刺所以瀉也。) </STRONG>
<P>&nbsp;</P>
<P><STRONG>帝曰︰何謂重虛?</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>岐伯曰︰脈氣上虛尺虛,是謂重虛。 </STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P><STRONG>(陰陽俱虛,是重虛也。) </STRONG>
<P>&nbsp;</P>
<P><STRONG>帝曰︰何以治之?</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>岐伯曰︰所謂氣虛者,言無常也。 </STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P><STRONG>尺虛者,行步 然。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>(氣虛即上虛,氣虛於上,故言亂無常。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>如《脈要精微論》曰︰言而微,終日乃復言者,此奪氣也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>尺虛者下虛,故行步 然怯弱也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>音匡。) </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>脈虛者,不象陰也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>(氣口獨為五臟主,脈之要會也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>五臟為陰,臟虛則脈虛,脈虛者陰虧之象,故曰不象陰也。) </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>如此者,滑則生,澀則死也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>(義同前。) </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>帝曰︰寒氣暴上,脈滿而實何如?(此指傷寒之屬也。) </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>岐伯曰︰實而滑則生,實而逆則死。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>(邪盛者脈當實,實而兼滑,得陽脈也,故生。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>若見陰脈為逆,故死。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>按《玉機真藏論》曰︰脈弱以滑,是有胃氣,命曰易治。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>脈逆四時,為不可治。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>詳脈色類十二。) </STRONG>
<P>&nbsp;</P>
<P><STRONG>帝曰︰脈實滿,手足寒,頭熱,何如?</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>岐 伯曰︰春秋則生,冬夏則死。 </STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P><STRONG>(脈之實滿,邪有餘也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>手足寒者,陰逆在下。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>頭熱者,陽邪在上。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>陰陽乖離,故為上實下虛之病。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>春秋為陰陽和平之候,得其和氣,故可以生。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>冬夏乃陰陽偏勝之時,陽劇於夏,陰劇於冬,故死。) </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>脈浮而澀,澀而身有熱者死。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>(浮而身熱,陽邪盛也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>澀為氣血虛,陰不足也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>外實內虛則孤陽不守,故死。) </STRONG>
<P>&nbsp;</P>
<P><STRONG>帝曰︰其形盡滿何如? </STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>岐伯曰︰其形盡滿者,脈急大堅,尺澀而不應也,(此正言陽實陰虛之候也。 </STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P><STRONG>陽有餘,故其形盡滿,脈當急大而堅;陰不足,故當尺澀而不應也。) </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>如是者,從則生,逆則死。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>帝曰︰何謂從則生、逆則死?岐伯曰︰所謂從者,手足溫也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>所謂逆者,手足寒也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>(四肢為諸陽之本,故陽邪盛者,手足當溫為順;若手足寒冷,則以邪盛於外,氣虛於內,正不勝邪,所以為逆。)</STRONG>
頁: [1]
查看完整版本: 【類經 卷十四 疾病類 邪盛則實精奪則虛164】