【類經 卷十一 氣味類 五穀五味其走其宜其禁127】
<STRONG></STRONG><P align=center><FONT size=5><STRONG>【<FONT color=red>類經 卷十一 氣味類 五穀五味其走其宜其禁<SPAN class=t_tag href="tag.php?name=127">127</SPAN></FONT>】</STRONG></FONT></P>
<P><STRONG></STRONG> </P>
<P><STRONG></STRONG> </P><STRONG>(靈樞五味 全) </STRONG>
<P> </P><STRONG>黃帝曰︰願聞穀氣有五味,其入五臟,分別奈何? </STRONG>
<P> </P><STRONG>伯高曰︰胃者,五臟六腑之海也,(玉版篇曰︰胃者,水穀氣血之海也。) </STRONG>
<P> </P><STRONG>水穀皆入於胃,五臟六腑皆稟氣於胃。 </STRONG>
<P> </P><STRONG>(氣味之正者莫如水穀,水穀入胃以養五臟,故臟腑者皆稟氣於胃,而胃為五臟六腑之本。) </STRONG>
<P> </P><STRONG>五味各走其所喜,穀味酸,先走肝;穀味苦,先走心;穀味甘,先走脾;穀味辛,先走肺;穀味鹹,先走腎。 </STRONG>
<P> </P><STRONG>(五臟嗜欲不同,各有所喜,故五味之走,亦各有先。 </STRONG>
<P> </P><STRONG>然既有所先,必有所後,而生克佐使,五臟皆有相涉矣。 </STRONG>
<P> </P><STRONG>至真要大論言五味各有先入,義與此同,見論治類第七。) </STRONG>
<P> </P><STRONG>穀氣津液已行,營衛大通,乃化糟粕,以次傳下。 </STRONG>
<P> </P><STRONG>(人受氣於穀,故穀氣入於營衛,其糟粕之質,降為便溺,以次下傳,而出於大腸膀胱之竅。) </STRONG>
<P> </P><STRONG>黃帝曰︰營衛之行奈何?伯高曰︰穀 始入於胃,其精微者,先出於胃,之兩焦,以溉五臟,別出兩行營衛之道。 </STRONG>
<P> </P><STRONG>(穀之精氣,先出於胃,即中焦也。 </STRONG>
<P> </P><STRONG>而後至上下兩焦,以溉五臟。 </STRONG>
<P> </P><STRONG>之,至也。 </STRONG>
<P> </P><STRONG>溉,灌注也。 </STRONG>
<P> </P><STRONG>兩行,言清者入營,營行脈中,濁者入衛,衛行脈外,故營主血而濡於內,衛主氣而布於外,以分營衛之道。) </STRONG>
<P> </P><STRONG>其大氣之搏而不行者,積於胸中,命曰氣海,出於肺,循喉咽,故呼則出,吸則入。 </STRONG>
<P> </P><STRONG>(大氣,宗氣也。 </STRONG>
<P> </P><STRONG>搏,聚也。 </STRONG>
<P> </P><STRONG>循,由也。 </STRONG>
<P> </P><STRONG>氣海,即上氣海,一名膻中,居於膈上。 </STRONG>
<P> </P><STRONG>蓋人有三氣,營氣出於中焦,衛氣出於下焦,宗氣積於上焦,出於肺,由喉嚨而為呼吸出入,故曰氣海。 </STRONG>
<P> </P><STRONG>搏音團。 </STRONG>
<P> </P><STRONG>咽音煙。 </STRONG>
<P> </P><STRONG>循音巡。) </STRONG>
<P> </P><STRONG>天地之精氣,其大數常 出三入一,故穀不入,半日則氣衰,一日則氣少矣。 </STRONG>
<P> </P><STRONG>(人之呼吸,通天地之精氣,以為吾身之真氣。 </STRONG>
<P> </P><STRONG>故真氣者,所受於天,與穀氣並而充身也。 </STRONG>
<P> </P><STRONG>然天地之氣,從吸而入;穀食之氣,從呼而出。 </STRONG>
<P> </P><STRONG>總計出入大數,則出者三分,入止一分。 </STRONG>
<P> </P><STRONG>惟其出多入少,故半日不食,則穀化之氣衰;一日不食,則穀化之氣少矣。 </STRONG>
<P> </P><STRONG>知氣為吾身之寶,而得養氣之玄者,可以語道矣。) </STRONG>
<P> </P><STRONG>黃帝曰︰穀之五味,可得聞乎?伯高曰︰請盡言之。 </STRONG>
<P> </P><STRONG>五穀︰ 米甘,麻酸,大豆鹹,麥苦,黃黍辛。 </STRONG>
<P> </P><STRONG>( ,俗作粳。 </STRONG>
<P> </P><STRONG>麻,芝 麻也。 </STRONG>
<P> </P><STRONG>大豆,黃黑青白等豆均稱大豆。 </STRONG>
<P> </P><STRONG>黍,糯小米也,可以釀酒,北人呼為黃米,又曰黍子。 </STRONG>
<P> </P><STRONG>此五穀之味合五行者。 </STRONG>
<P> </P><STRONG>音庚。) </STRONG>
<P> </P><STRONG>五果︰棗甘,李酸,栗鹹,杏苦,桃辛。 </STRONG>
<P> </P><STRONG>(此五果之味合五行者。) </STRONG>
<P> </P><STRONG>五畜︰牛甘,犬酸,豬鹹,羊苦,雞辛。 </STRONG>
<P> </P><STRONG>(此五畜之味合五行者。) </STRONG>
<P> </P><STRONG>五菜︰葵甘,韭酸,藿鹹,薤苦,蔥辛。 </STRONG>
<P> </P><STRONG>(藿,大豆葉也。 </STRONG>
<P> </P><STRONG>薤,野蒜也。 </STRONG>
<P> </P><STRONG>爾雅翼曰︰薤似韭而無實。 </STRONG>
<P> </P><STRONG>此五菜之味合五行者。 </STRONG>
<P> </P><STRONG>薤音械。) </STRONG>
<P> </P><STRONG>五色︰黃色宜甘,青色宜酸,黑色宜鹹,赤色宜苦,白色宜辛。 </STRONG>
<P> </P><STRONG>凡此五者,各有所宜,五宜所言五色者。 </STRONG>
<P> </P><STRONG>(此五色之合於五味者。) </STRONG>
<P> </P><STRONG>脾病者,宜食 米飯牛肉棗葵。 </STRONG>
<P> </P><STRONG>(此下言臟病所宜之味也。 </STRONG>
<P> </P><STRONG>脾屬土,甘入脾,故宜用此甘物。) </STRONG>
<P> </P><STRONG>心病者,宜食麥羊肉 杏薤。 </STRONG>
<P> </P><STRONG>(心屬火,苦入心,故宜用此苦物。) </STRONG>
<P> </P><STRONG>腎病者,宜食大豆黃卷豬肉栗藿。 </STRONG>
<P> </P><STRONG>(大豆黃卷,大豆芽也。 </STRONG>
<P> </P><STRONG>腎屬水,鹹入腎,故宜用此鹹物。) </STRONG>
<P> </P><STRONG>肝病者,宜食麻犬肉李韭。 </STRONG>
<P> </P><STRONG>(肝屬木,酸入肝,故宜用此酸物。) </STRONG>
<P> </P><STRONG>肺病者,宜食黃黍雞肉桃蔥。 </STRONG>
<P> </P><STRONG>(肺屬金,辛入肺,故宜用此辛物。 </STRONG>
<P> </P><STRONG>此上五節,與五臟生成論之五合、宣明五氣篇之五入者意同,皆用本臟之味以治本臟之病也。) </STRONG>
<P> </P><STRONG>五禁︰肝病禁辛,(辛味屬金,能克肝木。 </STRONG>
<P> </P><STRONG>此下五節,當與宣明五氣篇辛走氣、氣病無多食辛等義參看。) </STRONG>
<P> </P><STRONG>心病禁鹹,(鹹味屬水,能克心火。) </STRONG>
<P> </P><STRONG>脾病禁酸,(酸味屬木,能克脾土。) </STRONG>
<P> </P><STRONG>腎病禁甘,(甘味屬土,能克腎水。) </STRONG>
<P> </P><STRONG>肺病禁苦。 </STRONG>
<P> </P><STRONG>(苦味屬火,能克肺金。) </STRONG>
<P> </P><STRONG>肝色青,宜食甘, 米飯牛肉棗葵皆甘。 </STRONG>
<P> </P><STRONG>(此下言臟氣所宜之味也。 </STRONG>
<P> </P><STRONG>藏氣法時論曰︰肝苦急,急食甘以緩之。 </STRONG>
<P> </P><STRONG>即此意也。 </STRONG>
<P> </P><STRONG>此下五節,仍與藏氣法時論後文相同,見疾病類二十四。) </STRONG>
<P> </P><STRONG>心色赤,宜食酸,犬肉麻李韭皆酸。 </STRONG>
<P> </P><STRONG>(藏氣法時論曰︰心苦緩,急食酸以收之。) </STRONG>
<P> </P><STRONG>脾色黃,宜食鹹,大豆豕肉栗藿皆鹹。 </STRONG>
<P> </P><STRONG>(啟玄子云︰究斯宜食,乃調利機關之義也。 </STRONG>
<P> </P><STRONG>腎為胃關,脾與胃合,故假鹹柔 以利其關,關利而胃氣乃行,胃行而脾氣方化。 </STRONG>
<P> </P><STRONG>故脾之宜味,與他臟不同。 </STRONG>
<P> </P><STRONG>藏氣法時論曰︰脾苦濕,急食苦以燥之。) </STRONG>
<P> </P><STRONG>肺色白,宜食苦,麥羊肉杏薤皆苦。 </STRONG>
<P> </P><STRONG>(藏氣法時論曰︰肺苦氣上逆,急食苦以泄之。) </STRONG>
<P> </P><STRONG>腎色黑,宜食辛,黃黍雞肉桃蔥皆辛。 </STRONG>
<P> </P><STRONG>(藏氣法時論曰︰腎苦燥,急食辛以潤之,開腠理,致津液,通氣也。)</STRONG>
頁:
[1]