我本善良 發表於 2012-8-31 07:06:45

【類經 卷四 藏象類 本藏二十五變42】

<STRONG></STRONG>
<P align=center><FONT size=5><STRONG>【<FONT color=red>類經 卷四 藏象類 本藏二十五變42</FONT>】</STRONG></FONT></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P><STRONG>(靈樞本藏篇 全) </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>黃帝問於岐伯曰︰人之血氣精神者,所以奉生而周於性命者也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>(奉,養也。周,給也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>人身以血氣為本,精神為用,合是四者以奉生,而性命周全矣。) </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>經脈者,所以行血氣而營陰陽,濡筋骨、利關節者也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>(經脈者,即營氣之道。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>營,運也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>濡,潤也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>營行脈中,故主於裡而利筋骨。) </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>衛氣者,所以溫分肉,充皮膚,肥腠理,司關闔者也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>(肉有分理,故云分肉。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>衛行脈外,故主表而司皮毛之關闔。) </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>志意者,所以御精神,收魂魄,適寒溫,和喜怒者也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>(御,統御也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>適,調燮也。) </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>是故血和,則經脈流行,營復陰陽,筋骨勁強,關節清利矣。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>(復,包藏也。) </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>衛氣和,則分肉解利,皮膚調柔,腠理 密矣。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>( 音致。) </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>志意和,則精神專直,魂魄不散,悔怒不起,五臟不受邪矣。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>(專直,如易系所謂其靜也專、其動也直,言其專一而正也。) </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>寒溫和,則六腑化穀,風痺不作,經脈通利,肢節得安矣。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>此人之常平也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>(凡此者,是皆常人之平者也。) </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>五臟者,所以藏精神血氣魂魄者也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>(如疾病類宣明五氣所謂。) </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>六腑者,所以化水穀而行津液者也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>此人之所以具受於天也,無愚智賢不肖,無以相倚也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>(倚,偏也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>一日當作異。) </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>然有其獨盡天壽 而無邪僻之病,百年之衰,雖犯風雨卒(猝同)。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>寒大暑,猶有弗能害也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>(此言天稟有出常之強者。) </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>有其不離屏蔽室內,無怵惕之恐,然猶不免於病何也?願聞其故。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>(此言天稟有出常之弱者。) </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>岐伯對曰︰窘乎哉問也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>五臟者,所以參天地,副陰陽,而連四時,化五節者也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>(窘,言難也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>參, 同。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>副,配也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>連,通也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>化五節者,應五行之節序而為之變化也。) </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>五臟者,固有小大高下堅脆端正偏傾者,六腑亦有小大長短濃薄結直緩急。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>凡此二十五者各不同,或善或惡,或吉或凶,請言其方。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>(言所以為強弱者,皆由臟腑之氣致然也。) </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>心小則安,邪弗能傷,易傷以憂;心大則憂不能傷,易傷於邪。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>心高則滿於肺中, 而善忘,難開以言;心下則藏外,易傷於寒,易恐以言。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>心堅則臟安守固,心脆則善病消癉熱中。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>心端正則和利難傷,心偏傾則操持不一、無守司也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>(心小則怯,故必多憂。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>大則不固,故邪易傷之。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>高則滿於肺而竅多不利,下則陽氣抑而神必不揚,心脆者火必易動,偏傾者不得其中,此其所以各有病也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>,悶也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>消癉,內熱病也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>,美本切。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>癉音丹,又上、去二聲。) </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>肺小則少飲,不病喘喝;肺大則多飲,善病胸痺喉痺逆氣。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>肺高則上氣肩息咳;肺下則居賁迫肺,善脅下痛。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>肺堅則不病咳上氣,肺脆則苦病消癉易傷。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>肺端正則和利難傷,肺偏傾則胸偏痛也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>(喘喝,氣喘聲急也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>肩息咳,聳肩喘息而咳也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>居當作苦,肺下則氣道不利,故苦於賁迫而脅下痛也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>賁,奔、秘二音。) </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>肝小則臟安,無脅下之病;肝大則逼胃迫咽,迫咽則苦膈中且脅下痛。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>肝高則上支賁切,脅 ,為息賁;肝下則逼胃,脅下空,脅下空則易受邪。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>肝堅則臟安難傷,肝脆則善病消癉易傷。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>肝端正則和利難傷,肝偏傾則脅下痛也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>(上支賁切,謂肝經上行之支脈,賁壅迫切,故脅為 悶、為息賁喘急也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>左右兩脅皆肝膽之經,所以肝病者多見於脅。) </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>脾小則臟安,難傷於邪也;脾大則苦湊 而痛,不能疾行。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>脾高則 引季脅而痛;脾下則下加於大腸,下加於大腸則臟苦受邪。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>脾堅則臟安難傷,脾脆則善病消癉易傷。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>脾端正則和利難傷,脾偏傾則善滿善脹也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>(湊,塞也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>,脅下軟肉處也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>季脅。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>小肋也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>音秒。) </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>腎小則臟安難傷;腎大則善病腰痛,不可以俯仰,易傷以邪。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>腎高則苦背膂痛,不可以 仰;腎下則腰尻痛,不可以仰,為狐疝。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>腎堅則不病腰背痛,腎脆則善病消癉易傷。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>腎端正則和利難傷,腎偏傾則苦腰尻痛也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>(膂音呂,夾脊肉也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>,俯同。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>尻,開高切,尾 骨也。) </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>凡此二十五變者,人之所苦常病。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>(五變者,曰小大,曰高下,曰堅脆,曰端正,曰偏傾也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>人有五臟,臟有五變,是為二十五變,人所苦於常病也。) </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>黃帝曰︰何以知其然也?岐伯曰︰赤色小理者心小,粗理者心大。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>無 KT 者心高, KT 小短舉者心下。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>KT 長者心下堅, KT 弱小以薄者心脆。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>KT 直下不舉者心端正, KT 倚一方者心偏傾也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>(理,肉理也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>KT ,音結於,鳩尾骨也。) </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>白色小理者肺小,粗理者肺大。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>巨肩反膺陷喉者肺高,合腋張脅者肺下。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>好肩背濃者肺堅,肩背薄者肺脆。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>背膺濃者肺端正,脅偏疏者肺偏傾也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>(胸前兩旁為膺,胸突而向外者是為反膺。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>肩高胸突,其喉必縮,是為陷喉。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>合腋張脅者,腋斂脅開也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>脅偏疏者,脅骨欹斜而不密也。) </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>青色小理者肝小,粗理者肝大。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>廣胸反 者肝高,合脅兔 者肝下。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>胸脅好者肝堅,脅骨弱者肝脆。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>膺腹好相得者肝端正,脅骨偏舉者肝偏傾也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>(脛骨近足之細處曰 ,今詳此反 兔 以候肝,似以脅下之骨為 也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>反 者,脅骨高而張也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>兔 者,脅骨低合如兔也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>音敲。) </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>黃色小理者脾小,粗理者脾大。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>揭唇者脾高,唇下縱者脾下。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>唇堅者脾堅,唇大而不堅者脾脆。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>唇上下好者脾端正,唇偏舉者脾偏傾也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>(脾氣通於口,其榮在唇,故脾之善惡,驗於唇而可知也。) </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>黑色小理者腎小,粗理者腎大。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>高耳者腎高,耳後陷者腎下。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>耳堅者腎堅,耳薄不堅者腎脆。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>耳好前居牙車者腎端正,耳偏高者腎偏傾也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>(腎氣通於耳,故腎之善惡,驗於耳而可知也。) </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>凡此諸變者,持則安,減則病也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>(凡以上諸變,使能因其偏而善為持守,則可獲安;若少有損減,則不免於病矣。) </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>帝曰︰善。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>然非余之所問也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>願聞人之有不可病者,至盡天壽,雖有深憂大恐怵惕之志,猶不能減也,甚寒大熱不能傷也;其有不離屏蔽室內,又無怵惕之恐,然不免於病者何也?願聞其故。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>(減,損也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>不可病者,病不能入也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>不免於病者,常多病也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>二者相遠,故以為問。) </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>岐伯曰︰五臟六腑,邪之舍也,請言其故。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>五臟皆小者,少病,苦 心,大愁憂;五臟皆大者,緩於事,難使以憂。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>五臟皆高者,好高舉措;五臟皆下者,好出人下。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>五臟皆堅者,無病;五臟皆脆者,不離於病。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>五臟皆端正者,和利得人心;五臟皆偏傾者,邪心而善盜,不可以為人平,反復言語也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>(五臟六腑,所以藏精神水穀者也,一有不和,邪乃居之,故曰邪之舍也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>不可以為人平,謂其心邪多昧,便佞不可化也。) </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>黃帝曰︰願聞六腑之應。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>岐伯答曰︰肺合大腸,大腸者皮其應。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>心合小腸,小腸者脈其應。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>肝合膽,膽者筋其應。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>脾合胃,胃者肉其應。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>腎合三焦膀胱,三焦膀胱者腠理毫毛其應。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>(肺本合皮,而大腸亦應之,心本合脈,而小腸亦應之,膽胃皆然,故表裡之氣相同也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>惟是腎本合骨,而此云三焦膀胱者腠理毫毛其應何也?如五癃津液別篇曰,三焦出氣以溫肌肉、充皮毛,此其所以應腠理毫毛也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>腎合三焦膀胱義,見本類前三。) </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>黃帝曰︰應之奈何?岐伯曰︰肺應皮,皮濃者大腸濃,皮薄者大腸薄。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>皮緩腹裡大者大腸大而長,皮急者大腸急而短。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>皮滑者大腸直,皮肉不相離者大腸結。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>(此下皆言六腑之應。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>肺與大腸為表裡,肺應皮,故大腸腑狀,亦可因皮而知也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>不相離者,堅實之謂。) </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>心應脈,皮濃者脈濃,脈濃者小腸濃;皮薄者脈薄,脈薄者小腸薄。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>皮緩者脈緩,脈緩者小腸大而長;皮薄而脈波小者,小腸小而短。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>諸陽經脈皆多紆屈者,小腸結。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>(心與小腸為表裡,心應脈,故小腸腑狀,亦可因脈而知也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>然脈行皮肉之中,何以知其濃薄?但察其皮肉,即可知也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>沖,虛也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>諸陽經脈,言脈之浮淺而外見者也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>紆屈,盤曲不舒之謂。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>紆音於。) </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>脾應肉,肉 堅大者胃濃,肉 么者胃薄。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>肉 小而么者胃不堅;肉 不稱身者胃下,胃下者下管約不利。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>肉 不堅者胃緩,肉 無小裡累者胃急。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>肉 多少裡累者胃結,胃結者上管約不利也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>(脾與胃為表裡,脾應肉,故胃腑之狀,亦可因肉而知也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>,肉之聚處也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>么,細薄也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>約,不舒也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>少裡累之義未詳,高志齋謂揣其 肉而少有累然結實者之謂。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>,劬允切。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>稱,去聲。) </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>肝應爪,爪濃色黃者膽濃,爪薄色紅者膽薄。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>爪堅色青者膽急,爪濡色赤者膽緩。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>爪直色白無約者膽直,爪惡色黑多紋者膽結也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>(肝與膽為表裡,肝應爪,故膽腑之狀,亦可因爪而知也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>結者,膽氣不舒之謂。) </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>腎應骨,密理濃皮者三焦膀胱濃,粗理薄皮者三焦膀胱薄。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>疏腠理者三焦膀胱緩,皮急而無毫毛者三焦膀胱急。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>毫毛美而粗者三焦膀胱直,稀毫毛者三焦膀胱結也。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>(腎與膀胱為表裡,而三焦亦合於腎,故上文曰腎合三焦膀胱,腠理毫毛其應,所以三焦膀胱之狀,可因腠理毫毛而知也。) </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>黃帝曰︰濃薄美惡皆有形,願聞其所病。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>岐伯答曰︰視其外應以知其五內,則知所病矣。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>(外形既明,五內可察,病亦因而可知矣。 </STRONG>
<P>&nbsp;</P><STRONG>所謂病者,如上文二十五變之類皆是也。)</STRONG>
頁: [1]
查看完整版本: 【類經 卷四 藏象類 本藏二十五變42】